- czy dane przedsiębiorstwo długo funkcjonuje na rynku,
- w odniesieniu do jakich towarów i usług dany znak został zarejestrowany,
- czy znak został zarejestrowany krajowo, regionalnie lub międzynarodowo,
- jaką dany znak ma renomę.
Wycena znaku towarowego jest okolicznością, którą należy rozpatrywać każdorazowo i indywidualnie.
Co ważne, znak może być wyceniany samodzielnie bądź też łącznie jako składnik przedsiębiorstwa upadłego. Przy wycenie znaku towarowego (bądź też całego przedsiębiorstwa) stosowane są różne metody. Czasami wartość określa się na podstawie kalkulacji kosztów, jakie należałoby ponieść, aby w przyszłości otrzymać takie same korzyści, jakich dostarcza istniejąca już marka (wycena metodami kosztowymi). Niekiedy wartość marki określa się na podstawie historycznych transakcji rynkowych (wycena metodami rynkowymi). Ponadto, wartość marki może być określana jako równa bieżącej wartości oczekiwanych ekonomicznych korzyści wynikających z jej posiadania (wycena metodami dochodowymi). Wybór sposobu wyceny jest uzależniony od indywidualnych okoliczności sprawy. Dokonując wyceny poszczególnych składników masy upadłości może się okazać, że znaki towarowe mają wysoką wartość i są bardzo cennym (niekiedy nawet najcenniejszym) składnikiem masy upadłości.
4. Jakiego rodzaju obowiązki ciążą na syndyku w sytuacji gdy upadły jest właścicielem znaku towarowego?
Z momentem ogłoszenia upadłości to na syndyku spoczywają wszelkie obowiązki związane z posiadaniem znaku towarowego jako składnika masy upadłości. Syndyk dążąc do zachowania wartości składników masy upadłości powinien wykonywać określone czynności w odniesieniu do praw własności przemysłowej. Podstawowym obowiązkiem syndyka jest weryfikacja czasu ochrony znaku towarowego. Syndyk jest zobowiązany do podjęcia działań mających na celu przedłużenie okresu ochronnego na znak towarowy wchodzący do masy upadłości. Prawo ochronne na znak towarowy trwa 10 lat od daty zgłoszenia znaku towarowego w Urzędzie Patentowym. Warunkiem utrzymania ochrony jest prawidłowe wnoszenie opłat za kolejne okresy ochrony w terminach ustawowych. Syndyk w toku postępowania upadłościowego powinien zatem uiszczać opłaty okresowe za dalsze okresy ochronne praw własności przemysłowej. W przeciwnym wypadku prawa te wygasną i nie będą mogły zostać zbyte z korzyścią dla masy upadłości. Ponadto wraz z nimi wygasną licencje na rzeczonych prawach.
Prawidłowe wykonywanie obowiązków związanych wiąże się także z weryfikacją zakresu terytorialnego ochrony znaku towarowego. Ochrona znaku towarowego może mieć różny zakres terytorialny: krajowy, regionalny lub międzynarodowy. Syndyk musi zweryfikować wyżej wymienione, gdyż w zależności od zakresu terytorialnego inny będzie okres ochrony (różny w zależności od charakteru ochrony oraz kraju).
Syndyk powinien też zweryfikować, czy nie doszło do przeniesienia znaku towarowego przed ogłoszeniem upadłości. Jeśli odpowiedź jest twierdząca, syndyk musi zweryfikować skuteczność tej czynności – w szczególności mając na uwadze regulacje prawa upadłościowego dotyczące czynności bezskutecznych wobec masy upadłości (art. 127-130 Prawa upadłościowego).
5. Jakiego rodzaju obowiązki ciążą na syndyku w sytuacji gdy upadły jest licencjonodawcą lub licencjonobiorcą znaku towarowego?
Jeśli upadły jest licencjonodawcą znaku towarowego, na syndyku ciążą analogiczne obowiązki jak wtedy, gdy upadły jest właścicielem znaku towarowego. W takiej sytuacji syndyk musi zweryfikować m.in.:
- czy może odstąpić od umowy licencyjnej,
- czy może wypowiedzieć umowę licencyjną terminową,
- czy może wypowiedzieć umowę licencyjną bezterminową.
W sytuacji w której upadły na dzień ogłoszenia upadłości jest licencjonobiorcą znaku towarowego, syndyk musi podjąć się oceny skuteczności postanowień umowy zastrzegających na wypadek złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości lub ogłoszenia upadłości zmianę lub rozwiązanie stosunku prawnego, którego stroną jest upadły (szerzej na temat pisaliśmy w trzeciej części cyklu – „Co dzieje się z licencjami, gdy przedsiębiorca w upadłości?”.
6. Jakiego rodzaju problemy pojawiają się w praktyce, gdy znak towarowy jest składnikiem masy upadłości?
Prawo ochronne na znak towarowy wygasa również na skutek nieużywania zarejestrowanego znaku towarowego w sposób rzeczywisty dla towarów objętych prawem ochronnym w ciągu nieprzerwanego okresu pięciu lat, chyba że istnieją ważne powody jego nieużywania. Do ważnych powodów nieużywania spornego znaku nie można zaliczyć utraty płynności finansowej uprawnionego czy upadłości.
Wydaje się, iż przeciwdziałanie powyższemu skutkowi jest możliwe jedynie wówczas, gdy syndyk dalej prowadzi przedsiębiorstwo upadłego. Uprawnienie to przysługuje syndykowi jeżeli możliwe jest zawarcie układu z wierzycielami lub możliwa jest sprzedaż przedsiębiorstwa upadłego w całości lub jego zorganizowanych części. Stan ten może trwać dłużej niż trzy miesiące od dnia ogłoszenia upadłości za zezwoleniem rady wierzycieli lub w przypadku jej braku – zgody sędziego-komisarza. Syndyk, co do zasady ma obowiązek zakończyć wszystkie interesy prowadzone dotychczas przez upadłego i spieniężyć majątek należący masy upadłości. Nie sposób zatem wymagać od niego, iż będzie podejmował działania celem swoistej reaktywacji nieużywanego od dłuższego czasu przez upadłego znaku towarowego, np. poprzez wprowadzenie do obrotu produktu opatrzonego danym znakiem. Byłoby to sprzeczne z istotą postępowania upadłościowego.
7. Jakiego rodzaju działania prawne może podejmować syndyk, gdy prawo ochronne na znak towarowy zostanie naruszone?
Jeśli po ogłoszeniu upadłości, prawo ochronne na znak towarowy zostało naruszone, syndyk może żądać od osoby, która naruszyła to prawo:
- zaniechania naruszania,
- wydania bezpodstawnie uzyskanych korzyści,
- a w razie zawinionego naruszenia również naprawienia wyrządzonej szkody na zasadach ogólnych albo poprzez zapłatę sumy pieniężnej w wysokości odpowiadającej opłacie licencyjnej albo innego stosownego wynagrodzenia, które w chwili ich dochodzenia byłyby należne tytułem udzielenia przez uprawnionego zgody na korzystanie ze znaku towarowego.
Syndyk może zatem podejmować wszelkie działania przewidziane prawem – bez względu na to czy są one przyznane na podstawie ustawy Prawo własności przemysłowej, czy też na zasadach ogólnych (na podstawie przepisów Kodeksu cywilnego).
8. W jaki sposób przebiega likwidacja składnika masy upadłości w postaci znaku towarowego?
Likwidacja znaku towarowego jako składnika masy upadłości co do zasady odbywać się będzie poprzez sprzedaż z wolnej ręki lub w drodze przetargu sądowego lub aukcji. W zależności od przyjętego przez syndyka sposobu likwidacji masy upadłości, sytuacji upadłego oraz obowiązujących w tym zakresie przepisów, znak towarowy może zostać zbyty wraz z całym przedsiębiorstwem upadłego (z pewnymi wyjątkami), w ramach zorganizowanej części przedsiębiorstwa bądź jako odrębny składnik masy upadłości (szerzej na temat pisaliśmy w pierwszej części cyklu pt. „Prawa własności intelektualnej w postępowaniu upadłościowym”).
Wyjątkowo, w przypadkach wskazanych w ustawie Prawie upadłościowym likwidacja prawa ochronnego na znak towarowy może nastąpić także poprzez jego przejęcie. Taka sytuacja będzie miała miejsce jeśli prawo ochronne na znak towarowy będzie obciążone zastawem rejestrowym. Do dokonania takiego przejęcia uprawniony będzie wierzyciel będący zastawnikiem zastawu rejestrowego oraz jeżeli umowa o ustanowieniu zastawu przewiduje zaspokojenie zastawnika w drodze przejęcia przedmiotu zastawu. Ilekroć jednak w ramach dokonywanej wyceny składników majątku upadłego okaże się, że sprzedaż prawa ochronnego będzie korzystniejsza wraz z przedsiębiorstwem niż oddzielna sprzedaż przedmiotu sprzedaży, uprawnienie wierzyciela zostaje wyłączone.
Znak towarowy, który nie zostanie zlikwidowany w toku postępowania upadłościowego, może być wyłączony z masy upadłości (jeśli są ku temu podstawy). Przykładowo, jeśli dany składnik masy generuje koszty, ale jest niezbywalny, wyłączenie z masy upadłości jest w pełni uzasadnione. Sąd może bowiem wyłączyć określone składniki majątku z masy upadłości, jeżeli nie można ich zbyć z zachowaniem przepisów ustawy, a dalsze pozostawanie tych składników majątku w masie upadłości będzie niekorzystne dla wierzycieli z uwagi na obciążenie masy upadłości związanymi z tym kosztami.
9. Jakie są skutki zakończenia postępowania upadłościowego dla bytu znaku towarowego?
Co do zasady wraz z zakończonym postępowaniem upadłościowym następuje wykreślenie spółki z rejestru. W chwili wykreślenia spółka zostaje rozwiązana i przestaje istnieć. Większość praw własności przemysłowej nie wygasa w sytuacji wykreślenia upadłego przedsiębiorcy z rejestru po zakończeniu postępowania upadłościowego, ale w przypadku znaków towarowych występuje tutaj odmienność. Należy mieć na uwadze, że prawa ochronne na znak towarowy wygasają w chwili wykreślenia upadłego podmiotu, któremu przysługiwało prawo ochronne na znak towarowy z rejestru przedsiębiorców. Skutkowi wygaśnięcia zapobiegnąć może jednak zbycie przez syndyka prawa ochronnego na znak towarowy w toku postępowania upadłościowego, o czym mowa powyżej.
https://www.rp.pl/abc-firmy/art40192541-co-sie-dzieje-ze-znakami-towarowymi-upadlego-przedsiebior
