RESIST Rezanko Sitek wśród najlepszych kancelarii prawnych w Polsce wg Forbes

Forbes opublikował wyniki rankingu kancelarii prawnych „Najlepsze kancelarie w Polsce 2023”, wśród których znalazła się kancelaria RESIST Rezanko Sitek. Zostaliśmy wyróżnieni w 4 kategoriach:

• niewypłacalność i restrukturyzacja
• rozstrzyganie sporów handlowych
• przestępczość białych kołnierzyków
• prawo rodzinne

Ostateczna lista powstała w oparciu o rekomendacje oddane przez prawników pracujących w kancelariach (badanie peer-to-peer) oraz klientów biznesowych (np. prawnicy wewnętrzni w działach prawnych przedsiębiorstw) w 25 różnych dziedzinach prawa. Do udziału w badaniu zaproszono ponad 15 tysięcy ekspertów prawnych z całej Polski. Próba ta została zebrana za pomocą badania (desk research), którego podstawą były strony internetowe oraz inne publicznie dostępne źródła.

Top 118 najczęściej polecanych kancelarii prawnych w Polsce zostało zidentyfikowanych na podstawie liczby otrzymanych rekomendacji i uporządkowanych według liczby rekomendacji w ramach poszczególnych dziedzin prawa, aczkolwiek w ostatecznej wersji zrezygnowaliśmy z przedstawienia liczby wskazań na konkretne podmioty. W zestawieniu znajdują się wyłącznie kancelarie kwalifikujące się w zakresie opisanym w metodologii.

https://www.forbes.pl/prawo-i-podatki/najlepsze-kancelarie-polska-2023

Czy w 2023 r. będzie więcej upadłości? Trendy okiem ekspertów. Podsumowanie Piotra Kielocha i Tomasza Romanowskiego dla MGBI

Na temat popularności procesów restrukturyzacyjnych (a konkretnie – postępowania o zatwierdzenie układu) wypowiedział się Piotr Kieloch. Zdaniem doradcy restrukturyzacyjnego z RESIST Restrukturyzacje problemem jest brak odpowiednich regulacji dotyczących tego typu postępowania.

Dostrzegalny jest brak całościowej regulacji dotyczącej postępowania o zmianę układu. Jest to kwestia o tyle paląca, że rzeczywistość gospodarcza negatywnie wpływa na zdolność wykonywania układów, zawartych w zupełnie przecież innych warunkach ekonomicznych.

Problem dotyka wielu przedsiębiorców, których restrukturyzacja zyskała wcześniej aprobatę wierzycieli. Porozumienie między dłużnikiem i wierzycielami trzeba traktować jako wartość, której utrzymanie powinno być wspierane przez otoczenie prawno-instytucjonalne.

Tymczasem obowiązująca procedura jest na tyle szczątkowa, że jej stosowanie budzi szereg wątpliwości, znacząco utrudniając sprawne przeprowadzanie tego procesu.

Jaki był 2022 r. dla branży windykacyjnej? Podsumowanie Tomasza Romanowskiego dla MGBI

Budząca dużo emocji i napięć jest w szczególności aktualnie procedowana ustawa o działalności windykacyjnej i ustawie windykatora. W powszechnym odczuciu, ustawa ta zmierza do wyeliminowania z rynku małych i średnich firm windykacyjnych, które zwyczajnie nie będą w stanie sprostać wymogom ustawowym.

Jak dotąd Ministerstwo Sprawiedliwości forsuje pomysł, aby firmy windykacyjne działały wyłącznie w formie spółek akcyjnych z kapitałem zakładowym 5 mln zł (choć nie jest do końca pewne czy ma to dotyczyć wszystkich firm, czy też oddziałów firm zagranicznych), działających na podstawie specjalnej licencji. Koncesjonowany ma być także sam zawód windykatora, który oprócz wymogu posiadania licencji, będzie musiał być obligatoryjnie zatrudniony na podstawie umowy o pracę.

Co więcej, dane windykatorów mają być publikowane w specjalnym rejestrze. Dodatkowo projekt przewiduje szereg ograniczeń w samym procesie windykacji zakazujących wykonywania określonych czynności, nakazujących ich odpowiednie dokumentowanie, czy dających dłużnikowi prawo do sprzeciwu. Może okazać się, że wypracowane przez lata praktyki windykacyjne zostaną zdezaktualizowane. W części wypadków jedyną drogą dochodzenia wierzytelności będzie droga sądowa.

Ograniczenie rynku windykacji do jedynie dużych firm nie będzie jego zdaniem jedynym skutkiem proponowanych zmian w prawie.

Nietrudno przewidzieć, że znacząco zwiększy to [wejście w życie wspomnianej ustawy – przyp. red.] koszty windykacji. Zapewne łatwiej będzie je ograniczyć tym podmiotom, które inwestowały mocno w ostatnim czasie w obszarze FinTech.

Niemniej, trudny do przewidzenia dla wszystkich windykatorów jest stopień ograniczenia przychodów, płynący z proponowanych ograniczeń w obszarze tzw. windykacji miękkiej (przedsądowej). Z pewnością próbę tego typu cenzury łatwiej przejdą duzi gracze, którzy już w znacznej części funkcjonują wedle proponowanych przez ustawodawcę zasad.

Natomiast dla małych i średnich firm windykacyjnych może się to okazać wyzwaniem trudnym do udźwignięcia i chyba taki jest zamysł projektodawcy. Na marginesie należy zauważyć, że w procedowanych projektach przewidziano niepozorną „wrzutkę”, która skraca okres przedawnienia roszczeń już objętych tytułem wykonawczym z 6 do 3 lat. Zmiana będzie dotyczyć wyłącznie konsumentów. Dla wielu mniejszych kancelarii windykacyjnych może się to okazać realnym problemem mającym bezpośrednie przełożenie na spłacalność zobowiązań.

Dodajmy, że naczelna Rada Adwokacka zaopiniowała negatywnie projekt ustawy. Nie został on jeszcze przedłożony Radzie Ministrów, choć miało się to stać w ostatnim kwartale 2022 r.

https://www.mgbi.pl/blog/jaki-by%C5%82-2022-r-dla-bran%C5%BCy-windykacyjnej-podsumowanie-ekspert%C3%B3w/

KRZ po roku działania. Jak branża ocenia system?

RESIST głównym partnerem XXV Lokalnego Konkursu Krasomówczego ELSA

Przedstawicielką RESIST będzie adwokat Agnieszka Ociesa, która zasiądzie w jury konkursowym. Dla zwycięzcy kancelaria RESIST przewidziała nagrodę w postaci płatnych praktyk wakacyjnych z możliwością ich przedłużenia (lipiec, sierpień lub wrzesień).

Lokalny Konkurs Krasomówczy to pierwszy etap Ogólnopolskiego Konkursu Krasomówczego. W trakcie konkursu uczestnicy wygłaszają mowę kończącą postępowanie przed sądem I instancji. Dodatkowo, to sami uczestnicy wybierają gałąź prawa – prawo karne, administracyjne lub cywilne. W konkursie udział mogą wziąć studenci prawa i administracji wszystkich trybów studiów 2, 3, 4 i 5 roku.

https://www.facebook.com/events/728690272188890/?acontext=%7B%22ref%22%3A%2252%22%2C%22action_history%22%3A%22[%7B%5C%22surface%5C%22%3A%5C%22share_link%5C%22%2C%5C%22mechanism%5C%22%3A%5C%22share_link%5C%22%2C%5C%22extra_data%5C%22%3A%7B%5C%22invite_link_id%5C%22%3A929497364720929%7D%7D]%22%7D

https://www.facebook.com/events/728690272188890/?active_tab=discussion

Kamil Płowik w Pulsie Biznesu „Zawarcie ugody w toku postępowania sądowego i egzekucyjnego w ujęciu procesowym – na co zwracać uwagę”

Przegląd dobrych praktyk

Polubowna spłata zobowiązania jest preferowanym sposobem załatwienia sprawy zarówno przez wierzyciela, jak i dłużnika tak długo, jak zobowiązanie nie jest sporne. W przypadku wierzyciela oznacza to brak konieczności uruchomienia kosztownego procesu, który wiąże się z obowiązkiem uiszczenia opłat, jak i opłaceniem wynagrodzenia prawników, przy czym nie ma żadnej pewności, że zakończy się on powodzeniem w postaci wyegzekwowania roszczenia. Dla dłużnika jest to szansa na ustalenie planu spłaty zobowiązania bez przymusu komorniczego, jak również uniknięcie poniesienia kosztów postępowania sądowego oraz egzekucyjnego. Jeżeli jednak decyzja o dążeniu do ugody zapadnie na etapie po wytoczeniu powództwa lub wszczęciu postępowania egzekucyjnego, koniecznym jest wzięcie pod uwagę wielu aspektów procesowych związanych zarówno z zawarciem porozumienia, jak i ewentualnymi jego skutkami.

Skutki zawarcia porozumienia przed wytoczeniem powództwa

Przed poruszeniem tematu zawarcia ugody po złożeniu pozwu, a następnie wniosku egzekucyjnego, warto krótko omówić proces zawarcia porozumienia na etapie przedsądowym oraz jego wpływ na przerwanie biegu przedawnienia.

Przedawnienie jest instytucją, której wystąpienie powoduje brak możliwości dochodzenia przez wierzyciela roszczenia na drodze sądowo-egzekucyjnej. Przedawnienie wierzytelności nie oznacza jej wyeliminowania z obrotu prawnego, ale w takiej sytuacji złożony przez wierzyciela pozew zostanie oddalony, albowiem sądy, w sprawach dotyczących konsumentów mają obowiązek badać przedawnienie z urzędu. Jeżeli natomiast pozwanym jest przedsiębiorca, to musi on w toku procesu samodzielnie podnieść zarzut przedawnienia. Niezależnie od tego, wobec kogo jest prowadzona, windykacja polubowna przedawnionego roszczenia jest jak najbardziej możliwa i dopuszczalna. Oznacza to, że wierzyciel może podejmować próby nakłonienia dłużnika do dobrowolnej spłaty, jednakże należy mieć na względzie, że będzie to znacznie utrudnione, albowiem w takiej sytuacji wierzyciel nie posiada możliwości zastosowania środków przymusu komorniczego.

Zawarcie porozumienia przed upływem biegu terminu przedawnienia stanowi uznanie długu w rozumieniu art. 123 § 1 pkt 2 k.c. Aktualnie dominujące w orzecznictwie stanowisko w zakresie praktycznego stosowania tego przepisu został wyrażony przez Sąd Najwyższy w uzasadnieniu uchwały z dnia 7 marca 2003 roku w sprawie o sygnaturze akt I CKN 11/01, zgodnie z którym uznanie roszczenia może nastąpić w wyniku wyraźnego oświadczenia woli lub innego jednoznacznego zachowania się dłużnika wobec wierzyciela, z którego wynika, że dłużnik uważa roszczenie za istniejące. Z uwagi na powyższe  w treści ugody powinno znaleźć się postanowienie zawierające oświadczenie dłużnika o uznaniu długu objętego ugodą za istniejące i wymagalne. Rozwieje to wszelkie wątpliwości związane z przerwaniem biegu terminu przedawnienia roszczenia. Warto jednak podkreślić, że sam fakt zawarcia ugody może zostać uznany za jednoznaczne zachowanie, o którym mowa w ww. uchwale (tzw. niewłaściwe uznanie długu) co również będzie skutkowało przerwaniem biegu terminu przedawnienia.  Za zachowanie mogące zostać zinterpretowane jako uznanie długu można również uznać dobrowolne wpłaty uiszczane przez dłużnika bez zawarcia odrębnego porozumienia.

Przerwanie biegu terminu przedawnienia przez uznanie długu ma ten skutek, że biegnie on na nowo od dnia złożenia oświadczenia woli lub zaistnienia zdarzenia będącego przejawem zachowania, o którym mowa w wyżej przytoczonej uchwale. Skutek w postaci przerwania biegu terminu przedawnienia roszczenia należy odróżnić od zawieszenia jego biegu, które jedynie wstrzymuje rzeczony termin na czas trwania zdarzenia, z którym ustawa wiąże ten właśnie skutek. Zawarcie ugody lub jakiegokolwiek porozumienia przed wytoczeniem powództwa jest zatem niezwykle istotne dla wierzyciela, albowiem nawet w przypadku niewywiązania się przez dłużnika z jego warunków ma on więcej czasu na podjęcie decyzji  o ewentualnym dochodzeniu przysługującego mu roszczenia przed sądem, a dalej w drodze przymusu egzekucyjnego.

Pozasądowa ugoda po złożeniu pozwu

Po wytoczeniu powództwa wszelkie formalne, pozasądowe porozumienia będą miały szereg implikacji związanych z ich wpływem na tok postępowania sądowego. Po skierowaniu do Sądu pozwu, w zależności od etapu postępowania sądowego, treścią ugody należy objąć również postanowienia w zakresie czynności, które strony powinny dokonać w związku toczącym się postępowaniem.

W przypadku zawarcia ugody na tym etapie sporu, w pierwszej kolejności konieczne jest rozważenie cofnięcia pozwu i związanych z tym konsekwencji. Zgodnie z art. 203 § 1 k.p.c. powód może cofnąć pozew bez zezwolenia pozwanego do rozpoczęcia rozprawy, a jeżeli z cofnięciem pozwu połączone jest zrzeczenie się roszczenia, może to uczynić aż do wydania wyroku,. Ponadto, cofnięcie pozwu może też nastąpić bez zrzeczenia się roszczenia aż do wydania wyroku, lecz jedynie za zgodą pozwanego. W takiej sytuacji sąd umarza postępowanie i rozstrzyga o kosztach postępowania. Zasadą jest, że kosztami postępowania obciąża się w takiej sytuacji powoda, co wynika wprost z art. 203 § 2 k.p.c. W orzecznictwie podnosi się jednak, że w przypadku spełnienia przez pozwanego świadczenia po wytoczeniu pozwu, z czym wiąże się umorzenie postępowania w tym zakresie, to pozwanego należy uznać za stronę przegrywającą proces i z tego tytułu to powód może żądać zwrotu kosztów procesu. Zgodnie z dominującym w doktrynie poglądem, jeżeli wniesienie pozwu było niezbędne do celowego dochodzenia swoich praw, obowiązek zwrotu kosztów procesu winien obciążać stronę pozwaną (P. Telenga, Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz aktualizowany. Tom I. Art. 1-729, red. A. Jakubecki, LEX).

Powyższy pogląd w kontekście zawarcia porozumienia należy interpretować w ten sposób, że sam fakt uznania długu w ramach podpisania ugody prowadzi do konkluzji, że dłużnik ma świadomość istnienia zobowiązania i dopiero wytoczenie powództwa spowodowało u niego działanie zmierzające do polubownego załatwienia sprawy. W takiej sytuacji dłużnika uznać należy za przegrywającego spór, w związku z czym powód może od niego żądać zwrotu kosztów procesu stosownie do art. 98 § 1 k.p.c. powód powinien wówczas uargumentować zasadność złożenia wniosku o zwrot kosztów procesu poprzez wskazanie, że inicjatywa dłużnika w spłacie zadłużenia zaistniała po złożeniu pozwu, a ewentualna spłata długi nastąpiła w wyniku ugody. W treści porozumienia można zawrzeć postanowienie odnoszące się do sposobu spłaty powstałych kosztów procesu, ale nie jest to niezbędne do samego cofnięcia pozwu. Podkreślenia jednak wymaga, że ustawodawca w ramach promowania polubownego załatwiania sprawy przewidział udogodnienie dla stron objawiające się zwrotem opłaty od pozwu, jeżeli w toku postępowania sądowego zawarto ugodę. W przypadku ugody pozasądowej sąd zwraca opłatę w całości, jeżeli jej zawarcie nastąpiło przed rozpoczęciem rozprawy przed sądem pierwszej instancji (art. 79 ust 1 pkt 1 ppkt h ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych. W takiej sytuacji koszty procesu obejmują jedynie koszty zastępstwa prawnego w postępowaniu sądowym.

W przypadku zawarcia porozumienia po uprawomocnieniu się wyroku sądu ugoda powinna obejmować całe roszczenie wynikające z treści wyroku, a zatem poza należnością główną również rozstrzygnięcie w przedmiocie odsetek i kosztów procesu. Termin przedawnienia prawomocnego orzeczenia, zgodnie z art. 125 § 1 k.c. wynosi sześć lat, jeśli chodzi o należność główną i koszty procesu oraz trzy lata w zakresie odsetek. W tym czasie każda wpłata dłużnika zrealizowana w ramach ugody przerywa bieg terminu przedawnienia roszczenia. W przypadku ustania wpłat należy w ww. wymienionym terminie złożyć wniosek o nadanie klauzuli wykonalności ugodzie sądowej, co również przerywa bieg terminu przedawnienia. Analogicznie należy postąpić podczas zawarcia porozumienia po nadaniu klauzuli wykonalności, przy czym kolejnym krokiem w przypadku zaprzestania dokonywania wpłat przez dłużnika powinno być skierowanie wniosku egzekucyjnego

Ugoda sądowa i postępowanie mediacyjne

Zgodnie z art. 10 k.p.c., jeżeli sąd uzna, że sprawa kwalifikuje się jej ugodowego załatwienia, to na każdym etapie postępowania dąży do nakłaniania stron do osiągnięcia tego rezultatu, w szczególności poprzez skierowanie stron do mediacji. Przepis ten oznacza, że możliwe jest zawarcie ugody przed sądem powszechnym i może to nastąpić zarówno przed złożeniem pozwu, jak i na późniejszym etapie postępowania. Efekt w postaci ugody sądowej może zostać osiągnięty w wyniku ugody zawartej na rozprawie, ale także w wyniku przeprowadzenia postępowania mediacyjnego lub pojednawczego.

Postępowanie pojednawcze wywołane wnioskiem o zawezwanie do próby ugodowej, jeśli już do niego dochodzi, ma miejsce przed złożeniem pozwu, zaś w zawezwaniu przedstawia się propozycje ugodowe. Następnie sąd wyznacza posiedzenie w sprawie. Postanowienia umowne (osnowę ugody) ustalone na posiedzeniu wciąga się do protokołu z posiedzenia albo zamieszcza w odrębnym dokumencie. Brak ugody również stwierdza się w protokole. Podkreślenia wymaga, że na czas trwania postępowania, jak również mediacji podjętej przed skierowaniem sprawy do sądu, bieg terminu przedawnienia ulega zawieszeniu (nie przerywa się) na czas trwania postępowania i biegnie dalej po jego zakończeniu.

Postępowanie mediacyjne może zostać wszczęte zarówno na etapie przedsądowym, jak i sądowym. Może ono zostać wszczęte przed złożeniem pozwu na podstawie umowy o mediację, a w toku postępowania sądowego na podstawie postanowienia sądu. Zgodnie z art. 183⁸ § 1 k.p.c. sąd może skierować strony na mediację na każdym etapie postępowania. Mediacja jest dobrowolna, dlatego w przypadku nie wyrażenia na nią zgody przez którąkolwiek ze stron w terminie tygodnia od dnia ogłoszenia lub doręczenia jej postanowienia o skierowaniu na mediację, mediacji nie przeprowadza się. Mediację prowadzi mediator wpisany na sądową listę mediatorów prowadzoną przez prezesa właściwego Sądu Okręgowego. W przypadku braku wyznaczenia odpowiedniej osoby przez strony mediator jest wyznaczany przez sąd. Z przebiegu mediacji sporządza się protokół, w którym można zawrzeć zawartą przez strony ugodę, względnie załączyć do niego ugodę sporządzoną w osobnym dokumencie. Ugodę zawartą przed mediatorem zatwierdza sąd i taka ugoda ma charakter ugody sądowej.

W przypadku ugody zawartej przed mediatorem po rozpoczęciu rozprawy, sąd zwraca ¾ wysokości wniesionej opłaty od pozwu, zaś w przypadku ugody sądowej zawartej po rozpoczęciu rozprawy, sąd zwraca 1/2 tej opłaty. Warty odnotowania jest fakt, że w przypadku zawarcia ugody sądowej sąd co do zasady znosi koszty procesu między stronami. Oznacza to, że strony pozostają przy kosztach, które poniosły do tej pory. Jeżeli zatem powód wniósł opłatę od pozwu w przykładowej wysokości 1 000,00 zł, to w przypadku zawarcia ugody w wyniku postępowania mediacyjnego sąd zwróci powodowi kwotę 750,00 zł. Pozostała kwota tj. 250,00 zł nie będzie podlegała zwrotowi, ani zasądzeniu od strony przeciwnej.

Ugoda sądowa stanowi tytuł egzekucyjny w rozumieniu art. 777 § 1 pkt 1 k.p.c. i nadanie jej klauzuli wykonalności uprawnia wierzyciela do wszczęcia postępowania egzekucyjnego przeciwko dłużnikowi w przypadku niewykonania jej postanowień. Bieg terminu przedawnienia roszczenia objętego ugodą sądową wynosi sześć lat, analogicznie do roszczeń stwierdzonych prawomocnym orzeczeniem sądu lub innego organu powołanego do rozpoznania spraw danego rodzaju, albo orzeczeniem sądu polubownego (art. 125 § 1 k.p.c.).

Ugoda zawarta po wszczęciu postępowania egzekucyjnego

W przypadku zawarcia ugody po wszczęciu postępowania egzekucyjnego, po stronie wierzyciela konieczne jest wzięcie pod uwagę przepisów związanych z kosztami postępowania egzekucyjnego. Zasadą jest, że wszelkimi celowymi kosztami postępowania egzekucyjnego obciąża się dłużnika. Ustawodawca uchwalając ustawę o kosztach komorniczych wprowadził wyjątek od ww. zasady polegający na przerzuceniu w określonych przypadkach kosztów wynagrodzenia Skarbu Państwa za przeprowadzone postępowanie egzekucyjne na wierzyciela.

Wyjątki te opisane zostały w art. 29 ust. 1 ustawy z dnia 28 lutego 2018 roku o kosztach komorniczych. Zgodnie z jego brzmieniem, jeżeli postępowanie egzekucyjne zostało umorzone na wniosek wierzyciela albo w trybie art. 824 § 1 pkt 4 k.p.c., oplata stosunkowa w wysokości 5% wartości świadczenia pozostałego do wyegzekwowania obciąża wierzyciela. Od tego wyjątku ustawodawca przewidział kolejny wyjątek, zgodnie z którym opłata ta obciąża dłużnika, jeżeli zawarł on z wierzycielem porozumienie dotyczące spłaty zadłużenia albo dokonał dobrowolnej jego spłaty. Opłata egzekucyjna wynosi 10%  jeżeli spłata lub zawarcie porozumienia nastąpiły po upływie miesiąca od dnia doręczenia dłużnikowi zawiadomienia o wszczęciu egzekucji.

Wierzyciel powinien wykazać zawarcie ugody komornikowi tak, aby mógł on stwierdzić, że strony porozumiały się co do spłaty zadłużenia, w wyniku czego opłatą zostanie obciążony dłużnik. W ustawie nie zostało doprecyzowane, jaka ma być forma zawarcia porozumienia, dlatego też uznać należy, że może ona być dowolna. Oczywistym jest, że dla wierzyciela dużo korzystniejsze będzie zawarcie ugody w formie pisemnej, dzięki czemu nie będzie miał problemu z wykazaniem tej okoliczności organowi egzekucyjnemu. Dopuszczalne wydaje się obciążenie dłużnika opłatą stosunkową w przypadku zawarcia porozumienia w formie ustnej lub elektronicznej przy jednoczesnym wykazaniu przez wierzyciela, że dłużnik ją realizuje, na przykład poprzez wykazanie wpłat dobrowolnych, zgodnych z postanowieniami umownymi.

W celu zabezpieczenia interesu wierzyciela zasadnym jest, aby po podpisaniu porozumienia w pierwszej kolejności skierować do komornika wniosek o zawieszenie postępowania egzekucyjnego. Zgodnie z art. 824 § 1 pkt 4 k.p.c. postępowanie egzekucyjne umarza się z urzędu, jeżeli wierzyciel w ciągu sześciu miesięcy nie dokonał czynności niezbędnej do dalszego prowadzenia postępowania. Oznacza to, że przynajmniej przez ten okres postępowanie egzekucyjne pozostanie w toku, a wszystkie zajęcia w mocy, natomiast ewentualne wyegzekwowane środki zostaną skierowane na rachunek depozytowy ministra finansów. Zawieszenie postępowania pozwoli na skorzystanie przez wierzyciela z ochrony wynikającej z przepisów egzekucyjnych, zgodnie z którymi rozporządzenie majątkiem po zajęciu jest bezskuteczne w stosunku do wierzyciela. Oznacza to, że nawet jeżeli dłużnik sprzeda przykładowo samochód albo nieruchomość, to egzekucja będzie dalej prowadzona w stosunku do nabywcy rzeczy.

W toku postępowania egzekucyjnego zdecydowanie łatwiej jest ujawnić wszelkie składniki majątkowe dłużnika. W tym zakresie komornik może skierować zapytania do wielu podmiotów, które są zobowiązane udzielić mu odpowiedzi.

Przykładowo – zapytanie do centralnej bazy danych ksiąg wieczystych pozwoli ustalić nieruchomości dłużnika, które mają założone księgi wieczyste. W takiej sytuacji wierzyciel może mieć prawo skorzystać z instytucji hipoteki przymusowej, dzięki której wszelkie środki uzyskane z egzekucji z tej nieruchomości zaspokoją wierzyciela hipotecznego, przed wierzycielami egzekwującymi z uwzględnieniem całej treści art. 1025 k.p.c.

Zapytanie do Urzędu Skarbowego pozwoli natomiast ustalić wszelkie transakcje zgłoszone przez dłużnika niezależnie od tego, czy miały one miejsce na podstawie umowy sprzedaży, darowizny czy innych czynności prawnych. Informacje te mogą pomóc ustalić bieżący majątek, jak również wskazać przedmioty i prawa, których dłużnik się wyzbył w celu pokrzywdzenia wierzycieli, co stanowi przesłankę do wszczęcia postępowania karnego na podstawie art. 300 kodeksu karnego. Odpowiedź z Urzędu Skarbowego może również dostarczyć dowodów do ewentualnego powództwa ze skargi pauliańskiej.

Nie ulega zatem wątpliwości, iż w toku postępowania egzekucyjnego komornik sądowy ma narzędzia umożliwiające w sposób kompleksowy ustalić aktualny, jak również przeszły majątek dłużnika, co pozwala na urealnienie intencji dłużnika, a nadto w dokładny sposób ustalenie spłaty zadłużenia. Jeżeli w toku egzekucji okaże się, że dłużnik jest właścicielem kilku nieruchomości i pojazdów, to dla wierzyciela taki stan faktyczny może oznaczać, że zawarcie ugody jest bezcelowe, gdyż dłużnik ewidentnie dysponuje majątkiem pozwalającym na spłatę zadłużenia.

Konkluzja

W wielu przypadkach zawarcie porozumienia na etapie sądowo-egzekucyjnym w dalszym ciągu może być korzystne dla wierzyciela, gdyż pozwala uniknąć kosztów postępowania związanych z obsługą prawną wierzytelności, w tym wynagrodzenia prawnika, jak również długotrwałego procesu, który nie daje pewności odzyskania zainwestowanych środków.

Z przepisów prawa wynika, że ustawodawca premiuje ugodowe załatwienie sprawy na etapie sądowym pozwalając na całkowity lub częściowy zwrot opłaty od pozwu. Zawarcie ugody na tym etapie oznacza, że powód musi w pewnym zakresie zaufać dobrym intencjom dłużnika, ponieważ brak realizacji spłaty po zawarciu ugody zarówno sądowej, jak i pozasądowej da mu czas na upłynnienie majątku, przez co niemożliwe będzie dla wierzyciela spieniężenie go w toku postępowania egzekucyjnego.

Pozycja wierzyciela w toku postępowania egzekucyjnego jest wzmocniona w stosunku do dłużnika, co jest zrozumiałe z uwagi na charakter egzekucji, która ma stanowić państwowy przymus realizacji swojego obowiązku przez dłużnika. Na tym etapie wierzyciel ma już często jakąś wiedzę na temat aktualnego stanu majątkowego dłużnika, dlatego też może podjąć bardziej racjonalną decyzję odnośnie samego zawarcia porozumienia, jak również jego warunków.

Ugoda na każdym etapie może być rozsądnym i bezbolesnym dla obydwu stron wyjściem z trudnej sytuacji finansowej, jednakże należy pamiętać, że jej zawarcie zawsze wiąże się z ryzykiem, które w zależności od etapu sprawy może zostać odpowiednio zmniejszone. W większości wypadków wymierną zaletą jest uniknięcie lub znaczące zmniejszenie kosztów postępowania, a niewymierną, ale bardzo owocną korzyścią jest przyspieszenie spłaty zobowiązania.

https://www.pb.pl/zawarcie-ugody-w-toku-postepowania-sadowego-i-egzekucyjnego-w-ujeciu-procesowym-na-co-zwracac-uwage-1178126

Tomasz Romanowski i Piotr Kieloch podsumowują 2022 rok w raporcie MGBI „Postępowania restrukturyzacyjne i upadłościowe w 2022 roku. Raport 2023”

W najnowszym raporcie MGBI (firmy wywiadowczej i analitycznej) Tomasz Romanowski i Piotr Kieloch komentują zmiany i trendy w prawie upadłościowym, restrukturyzacyjnym, windykacji i postępowaniach egzekucyjnych, jakie miały miejsce na polskim rynku w 2022 r.

Raport zawiera analizę postępowań upadłościowych i restrukturyzacyjnych prowadzonych wobec przedsiębiorstw i konsumentów w latach 2020-2022. W podsumowaniu znajdują się takie informacje jak m.in.:

• Lista największych bankructw i restrukturyzacji w polskim biznesie w 2022 r.
• Profile niewypłacalnych dłużników
• Aktywność doradców restrukturyzacyjnych

https://www.mgbi.pl/raporty/postepowania-upadlosciowe-i-restrukturyzacyjne-2023/#form

Agata Duda-Bieniek prelegentką podczas warsztatów IPUiR

20 lutego 2023 r. w godzinach 10.00-14.00 zapraszamy na OKRUSZKI – warsztaty online organizowane przez Instytut Prawa Upadłościowego i Restrukturyzacyjnego (IPUiR) działający przy Uczelni Łazarskiego, podczas których Agata Duda-Bieniek omówi temat: „Zobowiązanie do naprawienia szkody w rozumieniu artykułu 491(21) ust. 2 prawa upadłościowego”.

Link do rejestracji: https://forms.office.com/pages/responsepage.aspx?id=Zcj2G_wm3k6p54sT3wQEJzowlvp4nuhKpMPEI-b-MJhUNlJOWFBFSDY5RlhEUEZBMk8wUjU3TktWMS4u

Agata Duda-Bieniek na portalu prawo.pl „Upadłość konsumencka przedsiębiorcy możliwa, ale są ograniczenia”

Prowadzenie działalności gospodarczej przed ogłoszeniem upadłości konsumenckiej

Przedsiębiorca, który przed ogłoszeniem upadłości konsumenckiej prowadził działalność gospodarczą będzie mógł skorzystać z oddłużenia w toku tego postępowania. Warto zauważyć, że obecne przepisy prawa upadłościowego nie zawierają już obwarowań dotyczących okresu jaki musi upłynąć od dnia zakończenia prowadzenia działalności gospodarczej przez zadłużonego konsumenta do dnia złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości.

Zasadą jest jednak, że osoba zadłużona na dzień złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości konsumenckiej powinna posiadać status konsumenta, czyli nie prowadzić działalności gospodarczej. Były przedsiębiorca powinien zatem zamknąć firmę i złożyć wniosek o wykreślenie z CEIDG. Po wykonaniu tej czynności, dłużnik może złożyć wniosek o ogłoszenie upadłości – dopiero wówczas posiada bowiem tzw. konsumencką zdolność upadłościową.

Przykład: Maciej B. prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą, ale z uwagi na niepowodzenie w jednej inwestycji budowlanej stracił płynność i nie ma możliwości zapłacenia swoich długów. 3 lutego Maciej B. złożył wniosek o wykreślenie z CEIDG, jeszcze tego samego dnia pobrał z rejestru zaświadczenie o wykreśleniu. 4 lutego złożył wniosek o ogłoszenie upadłości konsumenckiej.

Sąd zweryfikuje status upadającego

Sąd rozpoznając wniosek o ogłoszenie upadłości każdorazowo weryfikuje status konsumenta. Istnieje domniemanie że osoba, która widnieje w CEIDG jest przedsiębiorcą (nawet jeśli jej działalność jest zawieszona). Oczywiście zdarzają się przypadki gdy np. dana osoba zarejestrowała działalność gospodarczą jedynie w celu współpracy na podstawie tzw. umowy B2B (która we współczesnych warunkach nierzadko przypomina umowę o pracę i występuje bardzo często). Wówczas ocena czy dłużnik jest przedsiębiorcą zależy przede wszystkim od ponoszonej przez niego na rzecz osób trzecich odpowiedzialności za rezultat wykonywanych czynności. Rekomendowane jest jednak dokonanie wykreślenia z CEIDG – wtedy zazwyczaj nie ma wątpliwości co do statusu konsumenta.

Prowadzenie działalności gospodarczej po ogłoszeniu upadłości konsumenckiej

Przepisy prawa upadłościowego nie wykluczają prowadzenia działalności gospodarczej po ogłoszeniu upadłości konsumenckiej. Założenie działalności gospodarczej już w toku postępowania nie powinno także skutkować negatywnymi konsekwencjami dla upadłego jak np. umorzenie postępowania upadłościowego. Zabronienie wykonywania zarobkowania w ten sposób w przypadku niektórych zawodów i w świetle współczesnych stosunków gospodarczych byłoby niekiedy pozbawieniem pewnej grupy osób możliwości zarobkowania – co z kolei byłoby niekorzystne nie tylko dla upadłego, ale także dla jego wierzycieli.

Upadły, który decyduje się na prowadzenie działalności gospodarczej już w toku postępowania upadłościowego musi się jednak liczyć z faktem, że większość uzyskiwanych przez niego dochodów wejdzie do masy upadłości. Przepisy w obecnym brzmieniu nie zawierają w tym zakresie żadnych wyłączeń.

Warto jednak podkreślić, że aktualne regulacje prawa upadłościowego, pomimo iż nie przewidują zakazu prowadzenia działalności przez upadłego konsumenta, nie są dostosowane do sytuacji, w której konsument prowadzi działalność po ogłoszeniu upadłości konsumenckiej. Pojawia się wówczas szereg problematycznych kwestii, jak chociażby zarządzanie przedsiębiorstwem upadłego przez syndyka, w tym np. zawieranie umów czy zaciąganie zobowiązań w ramach nowo otwartej działalności. Brak określonych uregulowań może zapewnić jedynie nowelizacja ustawy.

Prowadzenie działalności gospodarczej po zakończeniu upadłości konsumenckiej

Wzorcowym zakończeniem procedury oddłużenia w toku upadłości konsumenckiej jest ustalenie przez sąd, a następnie wykonanie przez upadłego – planu spłaty wierzycieli. Już z dniem uprawomocnienia się postanowienia w przedmiocie ustalenia planu spłaty, dłużnik może otworzyć działalność gospodarczą. Co ważne, zarówno w okresie wykonywania planu spłaty wierzycieli, jak też po wydaniu przez sąd postanowienia o wykonaniu planu spłaty wierzycieli i umorzeniu zobowiązań, niedopuszczalne jest wszczęcie postępowania egzekucyjnego dotyczącego wierzytelności powstałych przed ustaleniem planu spłaty wierzycieli. Dłużnik nie musi się zatem obawiać, że dochody z nowo założonej działalności gospodarczej zostaną zajęte przez komornika. Zadaniem dłużnika jest jedynie rzetelne wykonywanie planu spłaty wierzycieli.

Nie bez znaczenia pozostaje także fakt, że istotna poprawa sytuacji majątkowej upadłego w okresie wykonywania planu spłaty wierzycieli, wynikająca ze zwiększenia się dochodów uzyskiwanych z osobiście wykonywanej przez niego działalności zarobkowej, nie stanowi przesłanki umożliwiającej wierzycielom złożenie wniosku o zmianę planu spłaty wierzycieli. Ustawodawca przyjął, że obarczenie dłużnika zwiększeniem się kwoty przeznaczonej na spłatę wierzycieli w przypadku osiągania przez niego wyższych dochodów byłoby demotywujące, a ponadto sprzeczne z ideą upadłości konsumenckiej, która ma poniekąd zapewnić „nowy start”.

Potrzebne nowe przepisy

Zapewnienie „nowego startu” nie będzie tak naprawdę do końca możliwe, jeśli nie pojawią się regulacje umożliwiające oddłużonym konsumentom zaciąganie nowych zobowiązań. Prowadzenie działalności gospodarczej dość często jest niemożliwe bez kredytu czy leasingu. Banki zdolność kredytową weryfikują zero-jedynkowo – poprzez pryzmat ogłoszonej wcześniej upadłości konsumenckiej.

Wpisy we wszelkiego rodzaju rejestrach typu BIK czy KRD, które oddłużonych konsumentów zrównują z osobami nadal nie spłacającymi zobowiązań również nie przyczyniają się do zwiększenia zdolności kredytowej. Przyjąć zaś należy, że osoba, która wykonała plan spłaty wierzycieli, powinna być traktowana jak inny kredytobiorca, który upadłości nie ogłosił – a tym samym mieć dostęp do analogicznych produktów bankowych. Nie należy oczywiście nakładać na banki presji nakazującej udzielanie oddłużonym milionowych kredytów, ale przynajmniej zapewnienie procedur umożliwiających zaciągnięcia kredytu na „firmowego laptopa”.

Podstawa prawna: ustawa z dnia 28 lutego 2003 roku – Prawo upadłościowe, T.j. Dz. U. 2022 r., poz. 1520 ze zm.

Czytaj więcej na Prawo.pl:
https://www.prawo.pl/biznes/upadlosc-konsumencka-a-dzialalnosc-gospodarcza,519678.html

Oskar Sitek i Piotr Kieloch prelegentami podczas konferencji „Restrukturyzacja i upadłość przedsiębiorstw – aspekty praktyczne”

Podczas 14. edycji konferencji „Restrukturyzacja i upadłość przedsiębiorstw – aspekty praktyczne” wystąpią Oskar Sitek i Piotr Kieloch. Konferencję organizuje firma Golden Solutions w hotelu Arche Krakowska w Warszawie w dniu 4 kwietnia 2023 r.

„Dopuszczalność sprzedaży przedsiębiorstwa dłużnika w postępowaniu sanacyjnym” (Oskar Sitek):

• Uwagi ogólne. Cel postępowania sanacyjnego
• Zasada nie zbywania majątku dłużnika w postępowaniu restrukturyzacyjnym
• Dopuszczalność sprzedaży „zbędnego” mienia wchodzącego w skład masy sanacyjnej; uwagi na tle art. 323
  prawa restrukturyzacyjnego
• Układ likwidacyjny jako przeciwieństwo układu restrukturyzacyjnego.

„Zmiana i uchylenie układu” (Piotr Kieloch):

• Wykonywanie układu oraz rola nadzorcy wykonania układu – porównanie praktyki
• Przesłanki zmiany oraz uchylenia układu – studium przypadków
• Procedura zmiany i uchylenia układu – problemy praktyczne
• Skutki otwarcia postępowania o zmianę układu
• Skutki zmiany oraz uchylenia układu

Link do wydarzenia: https://www.goldensolutions.com.pl/restrukturyzacja-i-upadlosc-przedsiebiorstw-aspekty-praktyczne-xiv-edycja/

broszura_konferencja upadlosc i restrukturyzacja Golden Solutions 2023

RESIST powiększa Zespół Prawa Karnego

Kontynuując ścieżkę rozwoju od lutego 2023 kancelaria RESIST powiększa zespół Prawa Karnego, do którego dołącza adwokat Daria Czerkawska – Staniec oraz aplikantka adwokacka Martyna Chlebicz. Praktyką zarządzać będzie, tak jak dotychczas radca prawny Piotr Siekierski.

Daria Czerkawska – Staniec jest adwokatem z wieloletnim doświadczeniem w sprawach karnych, karnych gospodarczych i karnych skarbowych. Pracowała przez kilkanaście lat na stanowisku prokuratora w Prokuraturze Rejonowej Warszawa Żoliborz. Daria będzie wspierać zespół Prawa Karnego w formule of counsel.

Martyna Chlebicz jest aplikantką adwokacką I roku. Doświadczenie zdobywała pracując m.in. w kancelarii komorniczej i administracji rządowej. Przez ostatnie dwa lata Martyna pracowała jako asystent sędziego w IX Wydziale Karnym Odwoławczym Sądu Okręgowego w Warszawie. Specjalizuje się w sprawach karnych, interesuje się kryminalistyką i medycyną sądową.

Piotr Kieloch w My Company „Restrukturyzacja firmy na przykładzie firmy Braster”

Wspólnym wyzwaniem dla wielu spółek technologicznych, zwłaszcza w czasie spadającego wzrostu gospodarczego i galopującej inflacji, są problemy finansowe. Bariery kapitałowe hamują rozwój produktów opartych o innowacyjne rozwiązania oraz utrudniają właściwe skalowanie biznesu. Działalność badawczo – rozwojowa oraz komercjalizacja jej wyników konsumuje duże nakłady finansowe, co często przekracza możliwości spółek, szczególnie tych, które znajdują się na początkowym etapie rozwoju. Finansowanie ze środków publicznych czy dotacji z programów unijnych nie jest elastyczne i ma swoje granice. W ten sposób, projekty o globalnym lub europejskim potencjale często redukowane są do krajowych możliwości.

Pogłębiająca się niepewność gospodarcza skierowała uwagę inwestorów na to, co jest postrzegane jako bardziej bezpieczne i przewidywalne. Jednocześnie, wysoka inflacja zwiększa presję na kontynuowanie restrykcyjnej polityki monetarnej. To zaś sprawia, że pieniądz dłużny stał się po prostu drogi. Jest to realne zagrożenie dla kapitałochłonnych biznesów, nie tylko dlatego że utrudnia pozyskiwanie finansowania, ale również powoduje komplikacje w obsłudze istniejącego już zadłużenia.

Restrukturyzacja firmy jako remedium na wyzwania?

Postępowania restrukturyzacyjne umożliwiają przede wszystkim rozwiązanie istniejącego kryzysu zadłużeniowego. Stwarzają one warunki, w których możliwe będzie zawarcie układu, czyli wielostronnej ugody między zadłużonym przedsiębiorcą a jego wierzycielami. Temu służyć mają pozytywne dla dłużnika skutki otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego, takie jak generalne moratorium na spłatę istniejących zobowiązań, wstrzymanie egzekucji czy możliwość ochrony kluczowych dla funkcjonowania firmy umów. Już w starożytnej Grecji rozumiano, że nadmierne zadłużenie bez restrukturyzacji prowadzi do katastrofy.

Finansowanie podczas restrukturyzacji

Zdobycie nowego finansowania w toku postępowania restrukturyzacyjnego, pomimo istnienia pewnych zachęt legislacyjnych w tym zakresie, jest trudne. W szczególności od instytucji finansowych, które jako podmioty ściśle regulowane są mocno ograniczone w takich działaniach. Pewnym wsparciem, ale najczęściej niewystarczającym, mogą być subsydia lub pożyczki ze środków publicznych. Mam tu na myśli przede wszystkim Agencję Rozwoju Przemysłu. Niemniej musimy mieć świadomość, że słodka obietnica hojnego jutra płynnych rynków finansowych na dziś się skończyła. Chociaż aktualna sytuacja gospodarcza nie wpływa dobrze na klimat inwestycyjny, przekonujący plan restrukturyzacyjny i perspektywa rozwoju restrukturyzowanego podmiotu może skłonić inwestorów do uruchomienia finansowania kapitałowego. Przykładem postępowania, w którym z powodzeniem wykorzystano ten mechanizm jest zakończona niedawno restrukturyzacja Braster, spółki notowanej na głównym parkiecie GPW.

Restrukturyzacja Braster, czyli jak doszło do problemów?

Braster jest innowacyjną spółka technologiczną z globalnym produktem – unikalnym w skali świata urządzeniem do domowego badania piersi. Spółka złapała typową dla firm technologicznych zadyszkę płynnościową związaną z przeciągającym się kosztownym procesem komercjalizacji produktu. Długi okres pomiędzy skonstruowaniem urządzenia medycznego, a skutecznym wprowadzeniem na rynek jest kapitałochłonny. Spółka nie była przygotowana na to finansowo.

Działania w ramach restrukturyzacji

Działania podjęte przez Braster razem z nadzorcą sądowym miały charakter kompleksowy, obejmujący zarówno stronę kosztową, jak i przychodową. Zredukowano zatrudnienie do poziomu zapewniającego niezakłóconą działalność operacyjną. Jednocześnie, na nowo stworzono dział marketingu i sprzedaży, w którym wysokość wynagrodzeń została powiązana z generowanymi wynikami. Zadbano również o stronę stricte finansową. Dokonano modyfikacji istniejącego na dzień otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego programu emisji obligacji zamiennych na akcje, rozszerzając krąg potencjalnych inwestorów. Wszystko to pomogło stworzyć warunki do przyjęcia i zatwierdzenia układu, który przewiduje konwersje części wierzytelności na akcje, które docelowo mają być wprowadzone do obrotu.

Konwersja wierzytelności na akcje

Konwersja wierzytelności na akcje lub w przypadku spółki z ograniczoną odpowiedzialnością na udziały, polega na objęciu przez wierzycieli odpowiedniej liczby nowych akcji bądź udziałów w zamian za przysługujące im wierzytelności. Konwersja następuje z mocy zawartego układu, który zastępuje wymagane przez przepisy kodeksu spółek handlowych czynności związane z podwyższeniem kapitału zakładowego spółki i objęciem udziałów lub akcji.

W wyniku konwersji dochodzi do wzmocnienia kondycji finansowej spółki oraz poprawy struktury jej bilansu. Wartości konwertowanych wierzytelności przenoszone są z kategorii „zobowiązania” do kategorii „kapitał zakładowy”. Innymi słowy następuje redukcja zadłużenia poprzez podwyższenie kapitału zakładowego, co podwyższa standing finansowy spółki, ułatwiając jej tym samym dalsze prowadzenie działalności, w tym zakresie pozyskiwania finansowania.

Tak też stało się w przypadku Braster, która dzięki zatwierdzeniu układu opanowała kryzys płynnościowy oraz może kontynuować ekspansję międzynarodową bez ryzyka dekompozycji jej środków produkcji. Firmy technologiczne mimo, że rzadko myślą o korzyściach restrukturyzacji zadłużeniowej, potrafią być jej beneficjentami, gdy rzeczywistość rynkowa zweryfikuje nadmiernie ambitne plany.

https://mycompanypolska.pl/artykul/restrukturyzacja-firmy-na-przykladzie-firmy-braster/11067

Tomasz Romanowski gościem ELSA Warszawa „Prawo z górnej półki”

17 stycznia 2023 r. odbyło się spotkanie z Tomaszem Romanowskim organizowane przez RESIST Rezanko Sitek oraz ELSA Warszawa z cyklu „Prawo z górnej póki”. Podczas seminarium „Asy w rękawie adwokata” adwokat i partner Tomasz Romanowski opowiedział o szczeblach kariery zawodowej od momentu ukończenia studiów do chwili obecnej.

⚖️ Aplikacja radcowska czy adwokacka?
⚖️ Prawnik kancelaryjny czy in-house?
⚖️ Wybór specjalizacji
⚖️ Umiejętności miękkie i inne atuty
⚖️ Komunikacja i zarządzanie
⚖️ LegalTech

Zapraszamy 17 stycznia o godz. 20.00 na Akademia Leona Koźmińskiego (Kozminski University).

Zapisy na Fb ELSA: https://m.facebook.com/elsawarszawa/?paipv=0&eav=AfZkF7x7WEG9d863gprknWbeMl0D173vQ9LfB-XGNPCzt5n3Q6_xVEKqpZXvUQ8Ej8I

Agata Duda-Bieniek prowadzi szkolenie z restrukturyzacji dla ORA

13 lutego 2023 r. w godzinach 18.00-19.30 Agata Duda-Bieniek poprowadzi szkolenie online dla Okręgowej Rady Adwokackiej w Warszawie „Projekt planu spłaty wierzycieli – jak skutecznie się do niego ustosunkować (perspektywa pełnomocnika upadłego i wierzyciela)”.

Link do rejestracji: https://www.ora-warszawa.com.pl/wydarzenie/szkolenie-kdz-projekt-planu-splaty-wierzycieli-jak-skutecznie-sie-do-niego-ustosunkowac-perspektywa-pelnomocnika-upadlego-i-wierzyciela/

Agata Duda-Bieniek dla Gazety Prawnej „Upadłość konsumencka a alimenty. Czy syndyk może zająć zobowiązanie?”

RESIST pro bono na rzecz warszawskiego Klubu Sportowego Ursus

Restrukturyzacja spółki publicznej jest dużym wyzwaniem

Dlaczego tak innowacyjna spółka, z dużym kapitałem inwestycyjnym (ponad 131 milionów zł) i globalnym zasięgiem potrzebowała restrukturyzacji?

Dariusz Karolak: Najkrócej odpowiadając, to o konieczności restrukturyzacji przesądził splot niekorzystnych czynników: istnienie oprocentowanego zadłużenia przy utrzymywaniu kosztów na nieracjonalnie wysokim poziomie i przy braku zapewnienia ustabilizowanego strumienia przychodów. W 2016 r. spółka wyemitowała wysoko oprocentowane obligacje (WIBOR +5,7 %) o wartości nominalnej 10,5 mln zł. Obligacji tych nie wykupiono wcześniej, chociaż uważam, że były ważne powody by to zrobić i że można było to zrobić. Można, bo w lipcu 2017 r. spółka przeprowadziła emisję 3 mln akcji serii I po 13,5 zł za akcję, z których pozyskała netto niemal 40 mln zł kapitału. Środki te przeznaczone były na określone cele w ramach przyjętej strategii. Szybko się okazało, że oczekiwania i dokonania zaczęły się rozjeżdżać. Wtedy należało dostosować się do bieżącej sytuacji, zmodyfikować strategię i w najlepiej rozumianym interesie spółki obligacje wykupić, lub skonwertować na kapitał.

Dariusz Karolak

Czy ponad 2-letnia restrukturyzacja była remedium na uniknięcie upadłości spółki?

Dariusz Karolak: Tak. Decyzja o złożenia wniosku restrukturyzacyjnego była słuszna i została podjęta w ostatnim dobrym momencie. Proszę pamiętać o szybko rosnącym „czarnym łabędziu”- materializującym się ryzyku nie do przewidzenia – w postaci nakręcającej się wówczas spirali pandemii Covid-19, która znacznie utrudniła prowadzenie jakiejkolwiek działalności gospodarczej, a działalności związanej z medycyną zwłaszcza. Przyspieszone postępowanie układowe zostało otworzone 30 kwietnia 2020 r. Tzw. lockdown ze wszystkimi ograniczeniami w skali globalnej rozpoczął się równolegle. Aby spółka mogła przetrwać potrzebna była zasadnicza zmiana spojrzenia na projekt. Nasz innowacyjny produkt, wykorzystujący sztuczna inteligencję, o lata wyprzedzał konkurencję i niósł ze sobą potencjał jakościowej poprawy w profilaktyce raka piersi w skali globalnej. Nasze rozwiązanie jest bezpieczne, proste, tanie, elastycznie dostosowujące się do lokalnych warunków i łatwo skalowalne. Jest popyt na nasze usługi, bo rak piersi urósł do rangi problemu nr 1 w światowej onkologii. Dlatego Braster wart był, by o niego zawalczyć. W przeciwnym razie świat mógłby ze szkodą dla zdrowia i życia dziesiątek tysięcy kobiet bezpowrotnie go utracić. Do transformacji Spółki potrzebna była zmiana sposobu myślenia, kompetentny zespół i determinacja. Trzeba było nowej perspektywy, by znaleźć sposób na wyrwanie Spółki z błędnego koła nieustannej konieczności dopasowywania się do biegu wydarzeń, coraz mniej od Spółki zależnych i coraz bardziej dla niej szkodliwych. Innymi słowy trzeba było odzyskać kontrolę i inicjatywę. Taką szansę stwarzała restrukturyzacja w ramach przyspieszonego postepowania układowego.

Braster S.A. to spółka notowana na giełdzie? Jaki to miało wpływ na przebieg postępowania?

Dariusz Karolak: Strategiczna decyzja podjęta w 2011 r. o giełdowej drodze rozwoju spółki okazała się bardzo fortunna. Po pierwsze dlatego, że projekt wymagał finansowania w skali, której pojedynczy inwestorzy przy naszym profilu ryzyka w polskich warunkach by nie udźwignęli. Po drugie dlatego, że w trakcie restrukturyzacji to dzięki prywatnym giełdowym inwestorom, którzy dostrzegli w spółce olbrzymi potencjał wzrostu wartości uzyskaliśmy finansowanie niezbędne żeby przetrwać najtrudniejszy okres. Gdyby Braster nie był spółka notowaną na GPW nasze zadanie byłoby znacznie trudniejsze. Dlatego na wersję giełdową pytania Hamleta: „(na GPW) być czy nie być?…” udzielamy odpowiedzi twierdzącej: „zdecydowanie być!”.

Piotr Kieloch: Uczestnictwo w rynku kapitałowym to szansa na relatywnie tańsze pozyskanie finansowania, co może mieć istotne znaczenie dla zazwyczaj kapitałochłonnych firm technologicznych. Każda spółka obecna na rynku publicznym objęta jest jednak dość surowymi i restrykcyjnymi obowiązkami informacyjnymi. Sprowadza się to do konieczności przekazywania na bieżąco wszelkich istotnych, cenotwórczych informacji związanych z podmiotem notowanym na giełdzie i prowadzoną przez niego działalnością. Restrukturyzacja takiej spółki stanowi zawsze duże wyzwanie. Ustalenie właściwej strategii komunikacyjnej, nie tylko z wierzycielami, ale również z inwestorami będzie miała tu kluczowe znaczenie dla powodzenia całego przedsięwzięcia. W przypadku Brastera – a mówię to z perspektywy kancelarii obsługującej postępowanie restrukturyzacje spółki – było to szczególnie ważne. Propozycje układowe przewidywały bowiem konwersje wierzytelności na akcje, które docelowo mają być wprowadzone do obrotu. Parytet wymiany wierzytelności na akcje musiał przy tym w jakiś sposób korespondować z ceną akcji, która jest przecież ustalana przez rynek. To inwestorzy, kupując lub sprzedając akcje spółki, określają jej wartość.

Jakie działania restrukturyzacyjne zostały podjęte przez Braster?

Piotr Kieloch: Działania podjęte przez spółkę miały charakter kompleksowy, obejmujący zarówno stronę kosztową, jak i przychodową. Braster w pierwszej fazie postępowania restrukturyzacyjnego wdrożył program oszczędnościowy. Zredukowano zatrudnienie do poziomu zapewniającego niezakłóconą działalność operacyjną. Jednocześnie, na nowo stworzono dział marketingu i sprzedaży, w którym wysokość wynagrodzeń została powiązana z generowanymi wynikami. Zadbano również o stronę stricte finansową. Dokonano modyfikacji istniejącego na dzień otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego programu emisji obligacji zamiennych na akcje, rozszerzając krąg potencjalnych inwestorów oraz zmieniając formułę ustalania ceny konwersji obligacji na akcje. Warto podkreślić, że w wyniku takiej konwersji dochodzi do redukcji zadłużenia poprzez podwyższenie kapitału zakładowego i poprawę wskaźników finansowych spółki. Wszystko to pomogło stworzyć warunki do pozytywnego zakończenia postępowania restrukturyzacyjnego,

Dariusz Karolak: Aby wyjść poza schemat, niezbędne okazały się zmiany we władzach spółki. Te dokonały się na początku 2020 r. Analizy przeprowadzone z poziomu Rady Nadzorczej w roku 2019 r. umożliwiły zaplanowanie i ukierunkowanie działań, tak by wdrożyć je bezzwłoczne i sprawnie. W krótkim czasie, koszty i zatrudnienie ograniczono do niezbędnego minimum tak aby zapewnić niezakłócone wykonywania badań i zachować zakład produkcyjny. Zrezygnowaliśmy ze zbędnego biura na Stadionie Narodowym. Równolegle szukaliśmy kapitału. Podołaliśmy choć nie było to łatwe i pewnie jeszcze wiele wyzwań przed nami. Kryzys w spółce był skutkiem splotu niekorzystnych okoliczności, u podstawy którego było całkowite niezrozumienie cyklu życia oferowanego produktu. Z perspektywy lat można stwierdzić, że tej kompetencji ówczesnym władzom zabrakło. Medycyna jest konserwatywna, nowe produkty i usługi medyczne zazwyczaj wchodzą na rynek powoli, wymagają spełnienia wielu wymogów biurokratycznych, akceptacji środowisk medycznych i dotarcia do odbiorców. To często trwa lata. Przyjęte nadmiernie optymistyczne prognozy sprzedaży, przy napompowanych kosztach i braku ich kontroli oraz przy obowiązku najpierw obsługi, a potem spłaty obligacyjnego zadłużenia uczyniły ze spółki dziurawe naczynie z którego w sposób niekontrolowany wyciekał kapitał. Wyciekał tak szybko, że w przyjętej formie szybko wyczerpał formułę program emisji obligacji zamiennych na akcje, który musieliśmy zmodyfikować aby móc z niego skorzystać. Zmodyfikowaliśmy i korzystamy. Zanim rozpocznie się pogoń po nowe, cudowne rozwiązania warto najpierw sprawdzić co już się ma w rękach. Mieliśmy program emisji obligacji zamiennych na akcje, który po dostosowaniu dobrze spółce służy.

Czy mógłby Pan wskazać jakieś przykłady barier prawnych, ekonomicznych, jakie miały miejsce w całym procesie?

Dariusz Karolak: Zderzyliśmy się z wieloma barierami bardzo różnej natury. Z uwagi na nałożenie się restrukturyzacji na pandemię Covid-19 zapewne doświadczyliśmy ich więcej niż gdyby postępowanie trwało w zwyczajnych warunkach. Na pewno byłoby lepiej gdyby rejestracja podniesienia kapitału w KRS trwała krócej i gdyby urzędnicy odpowiadali w terminie na składane do ich urzędów wnioski. Jest też dla mnie niezrozumiałym dlaczego akcje nowych emisji podmiotów restrukturyzowanych nie są dopuszczane do notowań. To bardzo ogranicza pole manewru i ilość osób skłonnych w restrukturyzowaną Spółkę zainwestować. Tym samym ogranicza i tak już utrudniony dostęp do kapitału. Nie mamy przecież w Polsce zbyt wielu podmiotów, których regulaminy komitetów inwestycyjnych dopuszczają inwestowanie w Spółki znajdujące się w restrukturyzacji.

Piotr Kieloch: Pomijając kwestie związane z pozyskiwaniem finansowania, które są bolączką dużej części restrukturyzacji, dla zewnętrznych odbiorców często niezrozumiałym jest podział na wierzytelności układowe i pozaukładowe oraz związane z nim skutki. W przyspieszonym postępowaniu układowym Braster jednym z głównych wierzycieli byli obligatariusze, których wierzytelności z tytułu obligacji były i nadal są zabezpieczone na majątku spółki. Przy tym wysokość tych wierzytelności przewyższała szacunkową wartość likwidacyjną tego majątku. Konsekwencją tego stanu rzeczy było częściowe objęcie obligatariuszy układem, w zakresie w którym ich wierzytelności znajdowały pokrycie w przedmiocie zabezpieczenia. W tym przypadku to treść układu decyduje o wysokości i trybie zaspokojenia. W pozostałej zaś części, wierzytelności obligatariuszy były poza układem, a warunki ich spłaty podlegały odrębnym negocjacjom.

Dlaczego to postępowanie restrukturyzacyjne było wyjątkowe i jaka była rola nadzorcy sądowego?

Dariusz Karolak: Postępowanie restrukturyzacyjne było wyjątkowe z wielu powodów. Na pewno przypadło na wyjątkowy czas. Wyjątkowy jest też nasz produkt jest bowiem owocem wieloletnich prac multidycyplinarnego zespołu, w skład którego wchodzili najwyższej klasy specjaliści różnych dziedzin. BRASTER stworzył technologię wyprzedzającą swoje czasy. Mamy powody sądzić, że BRASTER wprowadzi pozytywną jakościową zmianę w sprawnym wykrywaniu raka piersi na bardzo wczesnym etapie jego rozwoju, takim który umożliwi całkowite jego wyleczenie. Tym samym przyczyni się do kompleksowego rozwiązania ważnego problemu medycznego w skali świata. Trzeba czytelnikom wiedzieć, że rak piersi wyrósł na problem nr 1 w światowej onkologii. Da się go jednak wyleczyć pod warunkiem, że zostanie wcześnie wykryty.

Piotr Kieloch: Proszę pamiętać, że udało się nam zrestrukturyzować spółkę publiczną. Z uwagi na złożoną strukturę akcjonariatu, dodatkowe regulacje czy obowiązki informacyjne, którym takie spółki podlegają, jest to zawsze duże wzywanie dla osób zaangażowanych w takie przedsięwzięcie.

Dariusz Karolak: Ciekawe było, że pomimo istniejących problemów do rozwiązania inwestorzy interesowali się Braster, jakby instynktownie wyczuwali tkwiący w nim potencjał. W pewnych okresach to zainteresowanie przybierało formę ekstremalnie intensywnego handlu jego akcjami na GPW (np. luty, marzec 2021 r.). Z perspektywy ponad 2 lat widać, że spółka zasługiwała na szansę, jaka daje postępowanie restrukturyzacyjne. Z powodzeniem pozyskuje nowych partnerów zagranicą i podpisuje lukratywne kontrakty. W tym roku, który przecież jeszcze się nie zakończył wygenerowała największe w swojej historii przychody. Myślę, że nieczęsto się zdarza doradcom restrukturyzacyjnym mieć do czynienia z tak skomplikowanym, ambitnym i kompletnym projektem. Bez zrozumienia złożoności tego projektu i bez dużego zaangażowania nadzorcy sądowego – spółki KGS Restrukturyzacje –restrukturyzować byłoby dużo trudniej, o ile w ogóle byłoby to możliwe.

Piotr Kieloch: Braster jest dobrym przykładem jak wykorzystać atuty spółki publicznej. Transparentność w komunikacji z interesariuszami oraz odważna, ale realna wizja dalszego rozwoju pozwoliła na pozyskanie w trakcie postępowania restrukturyzacyjnego zewnętrznego finansowania na działalność operacyjną oraz spłatę zobowiązań pozaukładowych, co stworzyło formalne warunki do zatwierdzenia układu. Dzięki temu spółka może dalej funkcjonować w normalnym trybie, w tym kontynuować ekspansję międzynarodową bez ryzyka dekompozycji jej środków produkcji. To z całą pewnością jest rzadki przypadek zakończonej sukcesem restrukturyzacji, opartej na finansowaniu inwestorskim, które udzielone zostało w czasie pandemii i wynikającej z niej niepewności na rynku.

Jakie było stanowisko zagranicznych partnerów biznesowych w procesie restrukturyzacji? Prowadzą Państwo działalność m.in. w Indiach.

Dariusz Karolak: Początkowo większość zagranicznych partnerów przyjęła informację o rozpoczęciu restrukturyzacji z niepokojem. To zrozumiałe, bo włożyli we współpracę czas i pieniądze. Po jakimś czasie zdołali zrozumieć, że restrukturyzacja oznacza ochronę projektu, który w przypadku niekontrolowanego biegu wydarzeń bez sądowej ochrony przed wierzycielami mógłby zostać zaprzepaszczony. Dodatkowo międzynarodowa współpracę komplikowały ograniczenia pandemiczne. które przekierowały nasza aktywność na działania online. Robiliśmy to wydajnie, bo już teraz są dobre owoce tej działalności.

Jakie są plany Braster na przyszłość?

Dariusz Karolak: Od początku z pełnym zaangażowaniem realizujemy ambitny w skali międzynarodowej projekt żywiąc przekonanie, że okaże się polskim jednorożcem. Już teraz wykonujemy rekordową ilość badań, i sprzedajemy najwięcej w historii urządzeń. Organizujemy szkolenia dla zagranicznych lekarzy, aby oswoić ich z metodą i zachęcić do jak najszybszego rozpoczęcia badań przesiewowych naszym urządzeniem. Pomagamy w przygotowaniu badań pilotażowych, z których powstaną publikacje naukowe w prasie fachowej. Przed nami liczne organizacyjne i biznesowe wyzwania. W miarę trwania chcemy współpracę z naszymi zagranicznymi partnerami zacieśniać, również przez powiązania kapitałowe. Oprócz Indii, Malezji, Brazylii, Bułgarii coraz więcej krajów sygnalizuje chęć rozpoczęcia współpracy. Są widoki na znaczące poszerzenie działalności o nowe kraje, np. Filipiny, Pakistan, Indonezję, Iran. Tunezję, Danię, Panamę czy Francję. Zapytania otrzymujemy z wielu stron świata. Dobry odbiór przez przebadane kobiety oraz pozytywne doświadczenia uczestniczącego w badaniach personelu powiększają rzeszę zwolenników metody. Pracy nam nie zabraknie. Liczymy na inwestorów. Wszystkie kobiety w wieku powyżej 30 r. ż. zachęcamy aby jak najszybciej zaczęły regularnie się badać.

Artykuł: https://mojafirma.infor.pl/przedsiebiorca-w-sadzie/przedsiebiorca-w-urzedzie/5629532,restrukturyzacja-spolka-przyklad-wywiad.html

Kamil Płowik i Piotr Siekierski prelegentami podczas konferencji Pulsu Biznesu „Windykacja B2B w czasach kryzysu – aspekty prawne”

16 marca 2023 r. odbędzie się konferencja organizowana przez Puls Biznesu „Windykacja B2B w czasach kryzysu – aspekty prawne”. Podczas wydarzenia wystąpią Kamil Płowik oraz Piotr Siekierski i omówią następujące tematy:

Nowy trend: windykacja polubowna na etapie sądowym i komorniczym (Kamil Płowik)

1. Zawarcie porozumienia o spłacie zadłużenia na etapie przedsądowym – przerwanie biegu przedawnienia.
2. Windykacja na etapie sądowym, w tym:
   • kontakt z dłużnikiem i przesłanki do zawarcia ugody w zależności od etapu postępowania,
   • forma i warunki ugody na etapie sądowym,
   • wpływ ugody na postępowanie sądowe na etapie przed i po wydaniu tytułu egzekucyjnego albo wykonawczego.
3. Windykacja na etapie egzekucyjnym, w tym:
   • przesłanki do zawarcia ugody w oparciu o informacje na temat stanu majątku dłużnika uzyskane przez organ egzekucyjny,
   • forma i warunki ugody na etapie egzekucyjnym,
   • zabezpieczenie interesu wierzyciela.

Kiedy i za co można pociągnąć nierzetelnego dłużnika do odpowiedzialności karnej? (Piotr Siekierski)

1. Przykłady przestępstw popełnianych przez nierzetelnych dłużników lub ich reprezentantów.
2. Sposób procedowania w przypadku, gdy dłużnik popełnia przestępstwo:
   • dowody świadczące o popełnieniu przestępstwa,
   • złożenie zawiadomienia o popełnieniu przestępstwa,
   • przebieg postępowania przygotowawczego i procesu przez sądem, uprawienia i obowiązki wierzyciela,
   • skutki wyroku karnego dla dłużnika i wierzyciela (w szczególności kwestie obowiązku naprawienia szkody).
3. Wady i zalety postępowania karnego wobec nierzetelnego dłużnika.

Program: https://www.pb.pl/konferencje/windykacja-b2b-w-czasach-kryzysu-aspekty-prawne-69611a42-cddc-46bf-b4ae-a126502c28aa#nkpb-agenda

Postępowanie restrukturyzacyjne Braster S.A. zakończone sukcesem

Miło nam zakomunikować, że Sąd Restrukturyzacyjny w Warszawie w połowie listopada 2022 r. stwierdził prawomocność postanowienia o zatwierdzeniu układu, przyjętego w przyspieszonym postępowaniu układowym Braster S.A. Tym samym postępowanie restrukturyzacyjne, w toku którego Kancelaria RESIST Rezanko Sitek doradzała oraz reprezentowała Braster S.A., zakończyło się pełnym sukcesem.

Dlaczego to postępowanie było wyjątkowe?

💎 Braster S.A. jest innowacyjną spółką technologiczną z globalnym produktem – unikalnym w skali świata urządzeniem do wczesnej profilaktyki raka piersi u kobiet o uniwersalnym zastosowaniu, umożliwiającym zarówno wykonywanie badań w przychodniach lekarskich, jak również w warunkach domowych,
💎 zakończona sukcesem restrukturyzacja umożliwi spółce dalsze funkcjonowanie w normalnym trybie, w tym kontynuowanie ekspansji międzynarodowej (m.in. Indie, Brazylia, Malezja, Iran, Filipiny, Pakistan, Dania, Tunezja, Katar, Bangladesz, Panama) bez ryzyka dekompozycji środków produkcji,
💎 zrestrukturyzowano spółkę publiczną, notowaną na głównym parkiecie GPW, co ciekawe, w lutym 2021 r., po opublikowaniu raportu GLOBOCAN 2020, w szczytowym momencie obrót akcjami spółki, będącej w restrukturyzacji, był jednym z najwyższych na całej giełdzie,
💎 przygotowano i wdrożono plan restrukturyzacyjny, m.in. w zakresie reorganizacji struktury spółki, co pozwoliło jej na radykalną redukcję wydatków oraz znaczące zwiększenie jej efektywności kosztowej,
💎 przeprowadzono skuteczne negocjacje z wierzycielami objętymi układem (łącznie prawie 500 podmiotów), w tym z zagranicznym funduszem inwestycyjnym, czego skutkiem było przyjęcie układu, w ramach którego doszło do restrukturyzacji zadłużenia spółki w kwocie ok. 13,5 mln zł,
💎 przyjęto i zatwierdzono układ, przewidujący konwersje wierzytelności na akcje, które docelowo wprowadzone zostaną do obrotu; konwersja wierzytelności na akcje doprowadziła do redukcji zadłużenia przy jednoczesnym podniesieniu kapitału zakładowego spółki, co wyraźnie poprawia jej standing finansowy,
💎 w trakcie postępowania restrukturyzacyjnego pozyskano blisko 5,5 mln zł zewnętrznego finansowania na działalność operacyjną oraz rozpoczęcie spłaty zobowiązań pozaukładowych oraz doprowadzono do zawarcia porozumień z wierzycielami pozaukładowymi (w tym obligatariuszami, których wierzytelności częściowo nie znajdywały pokrycia w przedmiocie zabezpieczania), co stworzyło formalne warunki do pozytywnego zakończenia postępowania restrukturyzacyjnego,
💎 przygotowano instrumentarium do zabezpieczenia finansowania obsługi zadłużenia układowego i pozaukładowego podczas realizacji układu oraz ekspansji na zagraniczne rynki.

W warunkach postępowania restrukturyzacyjnego, pomimo pandemicznych restrykcji, Braster S.A. rozwinął skalę działania oraz poprawił wyniki sprzedaży.

Sprawę z ramienia Kancelarii RESIST prowadzili: Oskar Sitek i Piotr Kieloch.

RESIST wraz z ELSA organizują Akademię Praktykanta

Akademia Praktykanta organizowana przez ELSA Warszawa i RESIST Rezanko Sitek odbyła się  22 listopada 2022 r. o godzinie 20:00 na Akademii Leona Koźmińskiego w sali A/142.

Podczas wydarzenia osoby odpowiedzialne za obszar HR w naszej kancelarii – Angelika Skonieczna i Beata Skonieczna, przedstawiły tematy związane z pozyskiwaniem praktyk w kancelariach, przebiegiem procesu rekrutacji do kancelarii, przygotowaniem odpowiedniego CV etc.

Link do wydarzenia: https://fb.me/e/31Ov3Zlns

Tomasz Romanowski i Piotr Kieloch awansowali na stanowiska partnerskie

Z wielką przyjemnością informujemy, że w październiku 2022 r. do grona partnerów RESIST dołączyli: Tomasz Romanowski i Piotr Kieloch. Ich wkład i zaangażowanie w rozwój kancelarii na przestrzeni lat były niezwykle cenne oraz stanowiły dla nas istotne wsparcie.

Tomasz oficjalnie przejmuje rolę partnera zarządzającego zespołem spraw sądowych. Będzie też odpowiedzialny za organizację pracy oraz podejmowanie decyzji operacyjnych i personalnych. Działania Piotra skoncentrują się na pozyskiwaniu oraz kompleksowej obsłudze klientów w sprawach restrukturyzacyjnych i upadłościowych. Jego zadaniem będzie także koordynacja i nadzór nad większymi projektami tego typu. Nowi partnerzy stawiają sobie za cel powiększenie portfolio klientów i spraw oraz dalszy rozwój organizacyjny kancelarii. Będą reprezentować RESIST na zewnątrz oraz w relacjach z jej współpracownikami.

RESIST z sukcesem zamyka sprawę rodzinną o wartości 70 milionów złotych

Z nieukrywaną dumą chcielibyśmy poinformować, że nasza współpraca przyniosła wymierny efekt w postaci zakończenia wielowątkowej sprawy rodzinnej. W ramach wspólnej pracy udało się doprowadzić m.in. do podziału majątku wartego 70 milionów złotych, składającego się z kilkunastu nieruchomości oraz przedsiębiorstwa zatrudniającego kilkudziesięciu pracowników.

Sprawę prowadzili: Oskar Sitek, Piotr Rezanko i Tomasz Uljasz.

Agata Duda-Bieniek wśród laureatów konkursu Rising Stars 2022 Wolters Kluwer

Agata Duda-Bieniek dostała się do finału Konkursu „Rising Stars Prawnicy – liderzy jutra 2022” organizowanego przez Wolters Kluwer Polska. Kapituła konkursowa wybrała 35 prawników, spośród których wyłoni 10 laureatów prestiżowej nagrody Rising Stars 2022.

Uroczysta Gala ogłoszenia laureatów konkursu odbędzie się 23 listopada br. o godz. 17.30 w Centrum Giełdowym (ul. Książęca 4). Galę uświetni wykład prof. Andrzeja Dragana, pt. „Fizyka prawa oraz prawa fizyki”.
Dodatkowo przed Galą o godz. 15.00 odbędą się debaty online Tech4Law Law4Tech: https://bit.ly/3h1eYHq

Agata Duda-Bieniek prowadzi szkolenie dla ORA

3 października 2022 roku Agata Duda-Bieniek poprowadziła, w ramach doskonalenia zawodowego adwokatów, szkolenie „Wniosek o ogłoszenie upadłości oraz inne pisma składane za pośrednictwem Krajowego Rejestru Zadłużonych – praktyczne uwagi”. Organizatorem szkolenia była Okręgowa Rada Adwokacka w Warszawie. Dziękujemy uczestnikom za tak liczny udział (w szkoleniu uczestniczyło ok. 300 osób) oraz wszelkie pytania.

Szczegóły szkolenia: https://www.ora-warszawa.com.pl/wydarzenie/szkolenie-kdz-wniosek-o-ogloszenie-upadlosci-oraz-inne-pisma-skladane-za-posrednictwem-krajowego-rejestru-zadluzonych-praktyczne-uwagi-2/

Agata Duda-Bieniek prowadzi szkolenie dla Polskiej Izby Biegłych Rewidentów

26 października 2022 r. Agata Duda-Bieniek poprowadzi kolejne szkolenie z cyklu „Postępowanie restrukturyzacyjne i upadłościowe – kompendium wiedzy” dla członków Polskiej Izby Biegłych Rewidentów.

Szczegóły wydarzenia: https://ce.pibr.org.pl/pl/kursy/197,Postepowanie-restrukturyzacyjne-i-upadlosciowe-kompendium-wiedzy

Tomasz Uljasz na prawo.pl „Opieka naprzemienna nad dzieckiem coraz częstsza, a przepisów nadal brak”

Mimo że od lat instytucja pieczy naprzemiennej jest stosowana, to ustawodawca dotąd nie uregulował tej kwestii w Kodeksie rodzinnym i opiekuńczym, zaś sądy mają bardzo różne stanowiska w zakresie orzekania takiej formy opieki. Co więcej, często sędziowie z tego samego wydziału w tym samym sądzie mają różną praktykę orzekania, powołując się na swoją interpretację przepisów. Pisze o tym Tomasz Uljasz, adwokat, of counsel w RESIST Rezanko Sitek.

Ten problem był wielokrotnie przedstawiany przez Rzecznika Praw Obywatelskich do Ministra Sprawiedliwości – odpowiednio w inicjatywie z dnia 22 maja i 4 października 2017 r. oraz 17 sierpnia 2018 r., jak również ostatniej z dnia 30 maja 2022 roku.

Należy zwrócić uwagę na fragment wyżej wymienionego pisma, gdzie Rzecznik Praw Obywatelskich słusznie wskazuje, że: Obecnie sądy rodzinne, opierając się przede wszystkim na aktualnych przepisach i terminologii zawartej w Kodeksie rodzinnym i opiekuńczym, nie używają powszechnie zwrotu opieka/piecza naprzemienna w swoich orzeczeniach. – Tym samym – mając sposobność orzekania o pieczy naprzemiennej, poprzez uwzględnianie pisemnego porozumienia rodziców o sposobie wykonywania władzy rodzicielskiej i utrzymywaniu kontaktów z dzieckiem po rozstaniu (art. 58 par. 1 oraz 107 par. 1 KRO) – nie korzystają z niej w takim zakresie, w jakim byłoby to możliwe, gdyby instytucja pieczy czy opieki naprzemiennej została jasno zdefiniowana – pisał RPO do ministra sprawiedliwości.

Opieka naprzemienne sposobem na wiele konfliktów

Rzecznik pisał też, że z doświadczeń jego Biura wynika, że orzeczenia tożsame w niektórych skutkach z orzeczeniem pieczy naprzemiennej (rozumianej podobnie jak w art. 598 (22) KPC) zapadają czasem w formie orzeczenia o kontaktach (kontakty jednego rodzica uregulowane w ten sposób, że dziecko przebywa z każdym z rodziców w powtarzalnych okresach, np. przez połowę każdego miesiąca) bądź w formie orzeczenia o sposobie sprawowania władzy rodzicielskiej, wydawanym na podstawie art. 58 par. 1a oraz art. 107 par. 2 KRO, bez użycia zwrotu „piecza naprzemienna”. – Wydaje się, że jednoznaczne zdefiniowanie tej formy sprawowania opieki nad dzieckiem, wraz z klarownym określeniem podstaw do jej orzekania przez sądy, mogłoby w wielu wypadkach przyczynić się do wygaszenia czy złagodzenia konfliktowych sytuacji związanych z opieką nad dzieckiem przez rodziców żyjących oddzielnie. Tymczasem, jak powszechnie wiadomo, to właśnie konflikty na tle sprawowania opieki nad dzieckiem i niemożność osiągnięcia przez rodziców kompromisu są jednymi z głównych powodów przedłużania się postępowań w sprawach rodzinnych i rozwodowych oraz niewykonywania prawomocnych orzeczeń sądowych przez nieakceptujące je strony. Oparcie orzeczenia sądu na jednoznacznych regulacjach dotyczących naprzemiennego sprawowania pieczy czyniłoby również niezasadnymi często podnoszone zarzuty o dyskryminacji przez sąd jednego z rodziców – oceniał RPO.

Ministerstwo wciąż pracuje nad problemem

Na ten moment wiemy, że Ministerstwo Sprawiedliwości nadal planuje (plany te są od lat) dokonanie zmian w Kodeksie Rodzinnym i Nieletnich, a formuła jaka ma być wprowadzona do Kodeksu Rodzinnego i Nieletnich ma uwzględniać zapis o pieczy naprzemiennej. W odpowiedzi Ministerstwa Sprawiedliwości z 3 sierpnia 2022 roku na zapytanie Rzecznika Praw Obywatelskich, można wyczytać:

„Uprzejmie informuję, że w związku z trwającymi pracami nad Projektem ustawy o zmianie ustawy – Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz innych ustaw (druk UD 261) planowane jest doprecyzowanie treści art. 58 i 107 poprzez wskazanie, że „sąd może powierzyć wykonywanie władzy rodzicielskiej obojgu rodzicom oraz określić, że dziecko będzie mieszkać z każdym z rodziców w powtarzających się okresach (piecza naprzemienna).”.

Powyższy zapis jest zapisem idącym w dobrą stronę, pytanie tylko ile jeszcze rozchodzący się rodzice, którzy chcą uregulować taką formę pieczy nad dzieckiem, będą czekać.

O ile jeszcze kilka lat temu, pisząc ten artykuł napisałbym, że sądy rodzinne są niechętne stosowaniu opieki naprzemiennej, a biegli z Opiniodawczego Zespołu Sądowych Specjalistów dalecy od proponowania takiej formy opieki nad dzieckiem, to teraz sytuacja jest odmienna. Sądy „przekonały” się do tego, że opieka naprzemienna to bardzo dobre rozwiązanie dla dzieci, blokują je jednak przepisy prawa.

Jak zostało wskazane na początku artykułu Sądy mają różną praktykę w orzekaniu o opiece naprzemiennej. Problemem jest konieczność ustalenia miejsca zamieszkania dziecka. Cześć sędziów wychodzi z założenia, że dziecko powinno mieć jedno miejsce zamieszkania, powołując się na przepis art. 26 kodeksu cywilnego:

§ 1. Miejscem zamieszkania dziecka pozostającego pod władzą rodzicielską jest miejsce zamieszkania rodziców albo tego z rodziców, któremu wyłącznie przysługuje władza rodzicielska lub któremu zostało powierzone wykonywanie władzy rodzicielskiej.
§ 2. Jeżeli władza rodzicielska przysługuje na równi obojgu rodzicom mającym osobne miejsce zamieszkania, miejsce zamieszkania dziecka jest u tego z rodziców, u którego dziecko stale przebywa. Jeżeli dziecko nie przebywa stale u żadnego z rodziców, jego miejsce zamieszkania określa sąd opiekuńczy.

W takim przypadku ustalają, że miejscem zamieszkania dziecka jest miejsce jednego z rodziców i ustalają kontakty w formie opieki w powtarzających się okresach np. tygodniowych. Taka formuła jest jednak konfliktogenna, bo ten z rodziców przy którym nie orzeczono miejsca zamieszkania dziecka zawsze obawia się, że w przypadku głębszego konfliktu, drugi rodzic wyjedzie z dzieckiem, mając ustalone miejsce zamieszkania dziecka przy nim.

Inny skład sądu wychodzi z założenia, że przepisy nie obligują w postępowaniu rozwodowym do określania miejsca zamieszkania dziecka, a tym samym w ogóle nie wskazuje w wyroku, że ustala miejsce zamieszkania małoletniego przy którymś z rodziców, a jedynie określa, że będą oni sprawowali opiekę nad dzieckiem w powtarzalnych się okresach np. od poniedziałku po szkole do następnego poniedziałku do odprowadzenia dziecka do szkoły. Takie stanowisko upatrują w treści art. 58 k.r.o. paragraf 1:

„Art. 58 par. 1. W wyroku orzekającym rozwód sąd rozstrzyga o władzy rodzicielskiej nad wspólnym małoletnim dzieckiem obojga małżonków i o kontaktach rodziców z dzieckiem oraz orzeka, w jakiej wysokości każdy z małżonków jest obowiązany do ponoszenia kosztów utrzymania i wychowania dziecka. Sąd uwzględnia porozumienie małżonków o sposobie wykonywania władzy rodzicielskiej i utrzymywaniu kontaktów z dzieckiem po rozwodzie, jeżeli jest ono zgodne z dobrem dziecka. Rodzeństwo powinno wychowywać się wspólnie, chyba że dobro dziecka wymaga innego rozstrzygnięcia”.

Wyrok wtedy brzmi: „wykonywanie władzy rodzicielskiej nad małoletnimi, powierza obojgu rodzicom i ustala pieczę naprzemienną w okresach tygodniowych od niedzieli od godz. 18:30 do następnej niedzieli do godz. 18:30 – od dnia 1 września do dnia 31 czerwca”;

Jeszcze inne składy sądu wychodzą z założenia, że nie ma przeszkód, aby określić miejsce zamieszkania dziecka przy obydwojgu rodzicach. Jest to dalekie od przepisów, ale staje się częstą praktyką, w celu „pomocy” dla rodziców, którzy porozumieli się w zakresie opieki naprzemiennej i chcą tak wychowywać dziecko.

Wyrok wtedy brzmi: „wykonywanie władzy rodzicielskiej nad małoletnim dzieckiem pozostawia obojgu rodzicom ustalając, że małoletnie dziecko będzie mieszkać z każdym z rodziców w powtarzających się okresach tygodniowych od niedzieli od godziny 18.00 do następnej niedzieli do godziny 18.00, przy czym ten z rodziców, który obejmuje opiekę nad małoletnim dzieckiem, odbierze je z miejsca zamieszkania drugiego z rodziców;
ustala, że miejscem zamieszkania małoletniego dziecka podczas sprawowania opieki przez matkę będzie miejsce zamieszkania matki, a podczas sprawowania opieki przez ojca miejsce zamieszkania ojca”.

Każda z tych form wyroku jest co do zasady mniejszą lub większą interpretacją przepisów, czy wręcz „naciąganiem” przepisów w celu zapewnienia opieki naprzemiennej. Tak nie powinno być, tym bardziej, że opieka naprzemienna nie dość, że częściej stosowana, to przede wszystkim jest dobrym rozwiązaniem dla dziecka, oczywiście jeżeli sytuacja rodzinna i postawa rodziców jest właściwa tj. rodzice nie generują konfliktu (chociaż i w sprawach szerokiego konfliktu w praktyce zdarzało mi się ustalać opiekę naprzemienną, ze względu na taką potrzebę dzieci).

Dlaczego opieka naprzemienna w życiu codziennym

Z biegiem lat zaobserwowałem, że rozchodzący się rodzice mają coraz większą świadomość potrzeb dziecka. Oczywiście jest dużo spraw nacechowanych emocjami i rodziców, którzy wprowadzają małoletniego w konflikt dorosłych, a co za tym idzie traktujących dziecko jak oręż w walce ze współmałżonkiem / partnerem, jednak Ci decydujący się na opiekę naprzemienną, mają świadomość, że taka opieka pozwala dziecku na:

zapewnienie indywidualnego i bardziej swobodnego kontaktu z każdym rodzicem i tym samym możliwość lepszego zaspokojenia potrzeb dziecka,
możliwość uczestnictwa w codziennej aktywności każdego z rodziców oraz poznawania / uczenia się różnych ról i wzorów postępowania;
możliwości kontaktów z dziadkami i innymi członkami rodziny każdego z rodziców, mających znaczenie dla kształtowania poczucia tożsamości i dobrej samooceny.

To wszystko jest bardzo istotne z perspektywy dziecka.

Opieka naprzemienna a obowiązek alimentacyjny

Na koniec muszę podkreślić, że często wśród rodziców stosujących opiekę naprzemienną mylne jest stanowisko, że przy opiece naprzemiennej sąd nie orzeka alimentów. Jest to nieuzasadnione rozumowanie. Obowiązek alimentacyjny uzależniony jest od szeregu czynników i nie ma podstaw prawnych, a często również faktycznych, do braku orzekania alimentów. Jednak to zagadnienie powinno znaleźć swoje szersze rozwinięcie w innym artykule.

Reasumując należy stwierdzić, że planowana zmiana przepisów powinna wejść w życie jak najszybciej tak, aby Sądy wreszcie miały podstawę prawną do uregulowania opieki naprzemiennej nad dzieckiem.

Link: https://www.prawo.pl/prawo/opieka-naprzemienna-popularna-a-przepisow-nadal-brak,517683.html

Agata Duda-Bieniek w Gazecie Prawnej „9 mitów na temat upadłości konsumenckiej”

Skuteczne oddłużenie, uwolnienie od długów, wyjście ze spirali zadłużenia, wynegocjowanie planu spłaty wierzycieli lub anulowanie długu – takimi sloganami przyciągani są zadłużeni konsumenci, którym proponuje się ogłoszenie upadłości konsumenckiej jako antidotum na wszystkie problemy finansowe. Czy wydanie przez sąd postanowienia o ogłoszeniu upadłości konsumenckiej jest jednoznaczne z oddłużeniem i umorzeniem wszystkich zobowiązań?

Niewypłacalnym konsumentom kancelarie oddłużeniowe proponują rozwiązanie w postaci upadłości konsumenckiej jako niezwykłe narzędzie, które pomoże niezwłocznie pozbyć się długów. Nierzadko zdarza się tak, że dopiero po ogłoszeniu upadłości konsumenci dowiadują się od syndyka jak naprawdę będzie przebiegała ta procedura. Nie zawsze upadłość konsumencka jawi się w samych superlatywach. Nie jest to na pewno rozwiązanie dla każdego – dla jednych może być na nią za wcześnie, dla innych może się okazać niewłaściwą próbą rozwiązania problemów finansowych. W niniejszym artykule poddano pod rozwagę najczęściej pojawiające się mity dotyczące upadłości konsumenckiej.

MIT 1 – Wniosek o ogłoszenia upadłości zostanie rozpoznany niezwłocznie

Jest to jeden z najbardziej popularnych mitów dotyczących upadłości konsumenckiej. Zadłużony konsument, który ma dosyć kontaktu z windykatorami jest zazwyczaj dość bardzo zainteresowany szybką procedurą, która umożliwi mu sprawne oddłużenie, dlatego też powyższy mit przemawia do niego z nieukrywaną siłą. Jednakże jak pokazuje praktyka, czas rozpoznania wniosku o ogłoszenie upadłości (bez względu na właściwość sądu) wynosi zazwyczaj co najmniej kilka miesięcy – czasami jest to nawet 7 miesięcy. Przez ten okres konsument musi uzbroić się w cierpliwość i po prostu przeczekać. W przypadku osób, wobec których prowadzone są postępowania egzekucyjne zazwyczaj jest to czas, w którym zadłużonemu pozostaje jedynie wynagrodzenie niepodlegające zajęciu, stąd też jak najszybciej chciałby uwolnić się od egzekucji oraz wszelkiego rodzaju czynności windykacyjnych. Warto zatem mieć świadomość, że na ogłoszenie upadłości trzeba poczekać czasami zdecydowanie dłużej niż kilka dni czy tygodni.

MIT 2 – Ogłoszenie upadłości konsumenckiej jest jednoznaczne z oddłużeniem

Jest to chyba najbardziej doniosły w swoich skutkach mit. Nowelizacja przepisów, która weszła w życie 24 marca 2020 roku, rzeczywiście nie przewiduje przesłanek negatywnych umożliwiających oddalenie wniosku o ogłoszenie upadłości (oczywiście z wyjątkiem posiadania statusu niewypłacalnego konsumenta). Ogłoszenie upadłości nie jest jednak jednoznaczne z oddłużeniem poprzez umorzenie zobowiązań. W określonych bowiem sytuacjach sąd wydaje postanowienie o odmowie ustalenia planu spłaty wierzycieli albo umorzenia zobowiązań upadłego bez ustalenia planu spłaty wierzycieli lub warunkowego umorzenia zobowiązań upadłego bez ustalenia planu spłaty wierzycieli, jeżeli upadły doprowadził do swojej niewypłacalności lub istotnie zwiększył jej stopień w sposób celowy, w szczególności przez trwonienie części składowych majątku oraz celowe nieregulowanie wymagalnych zobowiązań, lub w okresie dziesięciu lat przed dniem zgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości w stosunku do upadłego prowadzono postępowanie upadłościowe, w którym umorzono całość lub część jego zobowiązań. Jednakże są wyjątki od powyższej sytuacji, za którymi mogą przemawiać względy słuszności lub względy humanitarne. Ponadto, dopiero wykonanie planu spłaty umożliwia osiągnięcie oddłużenia.

MIT 3 – Wszystkie długi zostaną umorzone

Absolutnie nie. Zgodnie z przepisami prawa upadłościowego nie podlega umorzeniu szereg wierzytelności (czego zadłużony konsument powinien być świadomy w momencie składania wniosku o ogłoszenie upadłości konsumenckiej):

• zobowiązania o charakterze alimentacyjnym,
• zobowiązania wynikające z rent z tytułu odszkodowania za wywołanie choroby, niezdolności do pracy, kalectwa lub śmierci,
• zobowiązania do zapłaty orzeczonych przez sąd kar grzywny,
• zobowiązania do wykonania obowiązku naprawienia szkody oraz zadośćuczynienia za doznaną krzywdę,
• zobowiązania do zapłaty nawiązki lub świadczenia pieniężnego orzeczonych przez sąd jako środek karny lub środek związany z poddaniem sprawcy próbie,
• zobowiązania do naprawienia szkody wynikającej z przestępstwa lub wykroczenia stwierdzonego prawomocnym orzeczeniem,
• zobowiązania, których upadły umyślnie nie ujawnił, jeżeli wierzyciel nie brał udziału w postępowaniu.

Ustawodawca w sposób szczegółowy sprecyzował zatem katalog zobowiązań niepodlegających umorzeniu. Co ważne, wszczęcie postępowania egzekucyjnego dotyczącego wierzytelności powstałej przed dniem ustalenia planu spłaty wierzycieli wynikającej z ww. zobowiązań jest dopuszczalne.

MIT 4 – Ustalenie planu spłaty wierzycieli jest jednoznaczne z uzyskaniem oddłużenia

Nie do końca. Po pierwsze trzeba wskazać, że długość planu spłaty zależy od szeregu okoliczności i jest tak naprawdę drugim, realnym krokiem (po złożeniu wniosku o ogłoszenie upadłości i jego uwzględnieniu przez sąd) w kierunku oddłużenia. Co do zasady plan spłaty jest ustalany na okres nie dłuższy niż 36 miesięcy. Jednakże przypadku ustalenia, że upadły doprowadził do swojej niewypłacalności lub istotnie zwiększył jej stopień umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa, plan spłaty wierzycieli nie może być ustalony na okres krótszy niż 36 miesięcy ani dłuższy niż 84 miesiące. W przypadku gdy w drodze wykonania planu spłaty wierzycieli dłużnik spłaci co najmniej 70% zobowiązań objętych planem spłaty wierzycieli, które w postępowaniu upadłościowym prowadzonym zgodnie z przepisami części pierwszej zostałyby uznane na liście wierzytelności, plan spłaty wierzycieli nie może zostać ustalony na okres dłuższy niż rok. Z kolei w przypadku gdy w drodze wykonania planu spłaty wierzycieli dłużnik spłaci co najmniej 50% zobowiązań objętych planem spłaty wierzycieli, które w postępowaniu upadłościowym prowadzonym zgodnie z przepisami części pierwszej zostałyby uznane na liście wierzytelności, plan spłaty wierzycieli nie może zostać ustalony na okres dłuższy niż 2 lata.

MIT 5 – Wystarczy odczekać najwyżej rok od wyzbycia się majątku przez dłużnika, żeby go ocalić

W świetle Prawa upadłościowego szereg czynności dokonanych przez dłużnika będzie uznany za bezskuteczne w stosunku do masy upadłości – w tej grupie są między innymi czynności prawne dokonane przez upadłego w ciągu roku przed dniem złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości, którymi rozporządził on swoim majątkiem, jeżeli dokonane zostały nieodpłatnie albo odpłatnie, ale wartość świadczenia upadłego przewyższa w rażącym stopniu wartość świadczenia otrzymanego przez upadłego lub zastrzeżonego dla upadłego lub dla osoby trzeciej (dotyczy to także ugody sądowej, uznania powództwa i zrzeczenia się roszczenia); zabezpieczenie i zapłata długu niewymagalnego dokonane przez upadłego w ciągu sześciu miesięcy przed dniem złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości (jednak ten, kto otrzymał zapłatę lub zabezpieczenie, może w drodze powództwa lub zarzutu żądać uznania tych czynności za skuteczne, jeżeli w czasie ich dokonania nie wiedział o istnieniu podstawy do ogłoszenia upadłości); odpłatne czynności prawne dokonane przez upadłego w terminie sześciu miesięcy przed dniem złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości z małżonkiem, krewnym lub powinowatym w linii prostej, krewnym lub powinowatym w linii bocznej do drugiego stopnia włącznie, z osobą pozostającą z upadłym w faktycznym związku, prowadzącą z nim wspólnie gospodarstwo domowe albo z przysposobionym lub przysposabiającym, chyba że druga strona czynności wykaże, że nie doszło do pokrzywdzenia wierzycieli. Z uwagi na fakt, że w wyżej wymienionych przepisach występuje zazwyczaj sześciomiesięczny lub roczny termin, dłużnicy odczekują od dokonania czynności do złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości (pouczeni przez „oddłużeniowych doradców”).

Upadli zapominają jednak, że ich czynności mogą być także bezskuteczne z mocy konstytutywnego orzeczenia (wyroku) sądu zapadłego po przeprowadzeniu procesu cywilnego – w tym przypadku Prawo upadłościowe odsyła do przepisów Kodeksu cywilnego i instytucji tzw. skarga pauliańskiej, a tutaj termin wynosi już co nie rok a pięć lat. W przypadku uznania powyższych czynności za bezskuteczne, składniki majątku, które wskutek czynności upadłego ubyły z majątku upadłego lub do niego nie weszły, podlegają przekazaniu do masy upadłości.

MIT 6 – W większości przypadków sąd nie ustala planu spłaty i umarza wszystkie zobowiązania dłużnika

Opisana powyżej sytuacja to wyjątek od reguły, a nie reguła. Jak słusznie wskazał Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 25 maja 2021 r., wydanym w sprawie I CSKP 100/21, „odstąpienie od ustalenia planu spłaty, a zatem rezygnacja z istotnego stadium postępowania upadłościowego, powinno mieć charakter wyjątkowy, uzasadniony w sposób obiektywny stanem zdrowia upadłego, jego niedołężnością i brakiem zdolności do pracy – w sytuacji, gdy dostępne źródła utrzymania pozwalają wyłącznie na pokrycie bieżących potrzeb upadłego i osób pozostających na jego utrzymaniu, a nie ma podstaw do uznania, aby stan ten mógł ulec zmianie w najdłuższym możliwym okresie wykonywania planu spłaty”. Jedynie zatem spełnienie obiektywnych przesłanek z uwagi na jej wyjątkową sytuację osobistą upadłego dłużnika umożliwi odstąpienie od ustalenia planu spłaty. Są to jednak sytuacje wyjątkowe, np. osoba niepełnosprawna, emerytka, niezdolna do pracy, której świadczenie emerytalne wystarcza jedynie na pokrycie części bieżących potrzeb, bez perspektyw na zmianę tego stanu w najdłuższym możliwym okresie wykonywania planu spłaty.

MIT 7 – Postępowanie upadłościowe trwa maksymalnie sześć miesięcy

Jest to ustawowy termin zalecany jako czas właściwy do przeprowadzenia postępowania. Czas trwania postępowania upadłościowego jest jednak uzależniony od sytuacji osobistej każdego dłużnika. Zasadniczy wpływ na długość postępowania upadłościowego ma wielkość majątku dłużnika, gdyż likwidacja poszczególnych składników jest czasochłonna. W przypadku dłużników, którzy nie posiadają majątku cała procedura może trwać kilka miesięcy – choć statystyki pokazują, że raczej w mniejszości udaje się zakończyć postępowanie upadłościowe w sześć miesięcy. Z kolei w przypadku upadłych posiadających np. nieruchomość okres ten może się wydłużyć nawet do kilku lat.

MIT 8 – Bycie bezrobotnym lub osiąganie dochodów nie wyższych niż minimalne wynagrodzenie umożliwi uzyskanie lepszych warunków spłaty wierzycieli

Powyższy mit całkowicie pomija kwestię, że ustalając plan spłaty wierzycieli, sąd weryfikuje możliwości zarobkowe dłużnika. Nie bada zatem ile dana osoba zarabia, ale sprawdza ile dłużnik mógłby zarabiać. Sąd upadłościowy ustala zatem jakie jest wykształcenie upadłego, jego doświadczenie zawodowe, wszelkie dodatkowe uprawnienia, dochody, jakie uzyskiwał w ostatnich latach, stan zdrowia oraz wszelkie inne czynniki, jakie mogą wpływać na możliwości zarobkowe. Oceniając możliwości zarobkowe, sądy uwzględniają te zarobki i dochody, które upadły może i powinien uzyskiwać przy dołożeniu należytej staranności i przestrzeganiu zasad prawidłowej gospodarki oraz stosownie do swoich sił umysłowych i fizycznych. Fakt, że na dzień ustalania planu spłaty dłużnik pozostaje bezrobotny zasadniczo nie ma wpływu na jego realne możliwości zarobkowe.

MIT 9 – Upadłość konsumencka zapewnia czystą kartę umożliwiającą bezproblemowe zaciąganie nowych zobowiązań

Także ten mit jest oczywiście nieprawdziwy. Nawet po spłacie zobowiązań w wyniku wykonania planu spłaty wierzycieli już oddłużeni konsumenci mają trudności np. w uzyskaniu kredytów. Banki zdolność kredytową weryfikują wówczas jedynie poprzez pryzmat ogłoszonej wcześniej upadłości konsumenckiej, przez co nawet uzyskanie zwykłego kredytu na „pralkę” może być nieosiągalne. Ponadto wpisy we wszelkiego rodzaju rejestrach typu BIK czy KRD oddłużonych konsumentów zrównują z osobami, które nie płacą zobowiązań i nie podejmują żadnych działań, żeby zmienić ten stan faktyczny.

Podsumowanie

Powyższe mity to oczywiście tylko część nieprawdziwych informacji jakimi kancelarie oddłużeniowe zachęcają zadłużonych konsumentów. Jak widać powyżej, reklamowe slogany dość często pomijają istotne informacje, niekiedy będąc na granicy dezinformacji, a co się niestety zdarza już nagminnie – przedstawiają upadłość konsumencką w sposób sprzeczny z brzmieniem przepisów. Podjęcie decyzji
o ogłoszeniu upadłości konsumenckiej wymaga szczegółowej analizy wielu okoliczności – warto przed zdecydowaniem się na to rozwiązanie skonsultować się ze specjalistą, który przede wszystkim w sposób szczery i prawdziwy przedstawi plusy i minusy takiego postępowania.

Podstawa prawna: ustawa z dnia 28 lutego 2003 roku – Prawo upadłościowe, T.j. Dz. U. 2020 r., poz. 1228 ze zm.

Artykuł: https://www.gazetaprawna.pl/firma-i-prawo/artykuly/8554255,dziewiec-mitow-upadlosc-konsumencka.html

Agata Duda-Bieniek w Doradcy Restrukturyzacyjnym „Upadłość konsumencka byłego członka zarządu”

Do 24 marca 2020 roku, tj. do dnia wejścia w życie ustawy z 30 sierpnia 2019 roku o zmianie ustawy – Prawo upadłościowe oraz niektórych innych ustaw, sądy dość rzadko ogłaszały upadłość konsumencką wobec byłych członków zarządu. Liberalizacja przepisów, w tym w szczególności badanie na etapie rozpoznawania wniosku o ogłoszenie upadłości jedynie statusu konsumenta oraz niewypłacalności dłużnika, doprowadziła do sytuacji przeciwnej – ogłosić upadłość jest zdecydowanie łatwiej, także byłym menedżerom.

Co istotne i wymaga podkreślenia, na przymiot konsumenckiej zdolności upadłościowej nie ma wpływu prawny charakter zobowiązań podlegających zaspokojeniu w postępowaniu upadłościowym w drodze podziału funduszy masy upadłości – w toku upadłości konsumenckiej może dojść do umorzenia zobowiązań upadłego wynikających wyłącznie z uprzednio prowadzonej działalności gospodarczej (w tym także zobowiązań powstałych wyłącznie w związku z pełnieniem funkcji członka zarządu). Stąd też upadłość konsumencka z perspektywy zadłużonych członków zarządu jest rozwiązaniem bardzo atrakcyjnym, umożliwiającym podjęcie próby całkowitego oddłużenia.

Postępowanie upadłościowe prowadzone wobec byłego członka zarządu przebiega w sposób analogiczny do postępowań upadłościowych prowadzonych wobec innych konsumentów. Jednak, jak pokazuje praktyka, w jego toku pojawia się wiele wątpliwości oraz problemów, które nie występują w toku postępowań prowadzonych wobec konsumentów niebędących uprzednio członkami zarządu. W niniejszym artykule poddano rozważaniom jedynie kilka takich zagadnień – w ocenie autorki najczęściej spotykanych i dość istotnych z punktu widzenia osób, które chcą się oddłużyć:

• czy upadłość konsumencka pozwoli byłemu członkowi zarządu na oddłużenie się od wszystkich zobowiązań?
•  jakie zagrożenia niesie zbyt wczesne złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości?
• czy charakter wierzytelności Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych w toku upadłości konsumenckiej jest tożsamy z wierzytelnością funduszu wobec upadłej spółki?

https://kidr.pl/kwartalnik-doradca-restrukturyzacyjny

Tomasz Uljasz dla prawo.pl „Po wyroku TK sądowa walka o kontakty z dzieckiem może być jeszcze dłuższa”

Echa orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego w sprawie o nałożenie obowiązku zapłaty sumy pieniężnej na rzecz osoby uprawnionej do kontaktów z dzieckiem wciąż wzbudzają emocje – pisze adwokat Tomasz Uljasz. I dodaje, że w jego opinii, orzeczenie to rodzi zagadnienia praktyczne, które mają kolosalne znaczenie dla rodzica zmuszonego walczyć o kontakt z dzieckiem w sądzie.

Mimo że od wyroku Trybunału Konstytucyjnego w sprawie o sygnaturze SK 3/20, minęły dwa miesiące, nadal jest on przedmiotem wielu dyskusji zarówno wśród prawników, jak również wśród rodziców, którzy w związku z sytuacją rodzinną znaleźli się w sądzie i tam regulują kwestię kontaktów z dziećmi.

W sprawie o sygnaturze akt SK 3/20 która znalazła swój finał w orzeczeniu z dnia 22 czerwca 2022 roku Trybunał Konstytucyjny zajął się skargą konstytucyjną o zbadanie zgodności z konstytucją art. 598 (16) par. 1 w związku z art. 598 (15) par. 1 Kodeksu postępowania cywilnego. Przepisy te dotyczą kwestii związanej z nałożeniem obowiązku zapłaty sumy pieniężnej na tego rodzica który mimo postanowienia sądu (ugody zawartej przed sądem, ugody zawartej przed mediatorem) w zakresie kontaktów małoletniego dziecka z drugim rodzicem nie realizuje tego orzeczenia.

Pokrótce należy wskazać, że Trybunał Konstytucyjny orzekł, że art. 598 (16) par. 1 w związku z art. 59815 par. 1 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego w zakresie, w jakim obejmują sytuacje, w których niewłaściwe wykonywanie lub niewykonywanie obowiązków związane jest z zachowaniem dziecka, niewywołanym przez osobę, pod której pieczą dziecko to się znajduje, są niezgodne z art. 48 ust. 1 zdanie drugie oraz art. 72 ust. 3 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.

Jednocześnie wskazał, że skutkiem niniejszego wyroku nie jest utrata mocy obowiązującej przez art. 59815 par. 1 oraz art. 59816 par. 1 k.p.c., a tylko wyeliminowanie zakresu tych przepisów, który został wskazany w sentencji orzeczenia Trybunału jako niekonstytucyjny. Tym samym sądy opiekuńcze – przy rozpatrywaniu wniosków o zagrożenie zapłatą określonej sumy pieniężnej oraz o zobowiązanie do zapłaty tej sumy – obowiązane będą z urzędu wziąć pod uwagę, czy do niewykonania albo niewłaściwego wykonania obowiązków przez osobę, pod której pieczą znajduje się dziecko, doszło w wyniku uwzględnienia woli dziecka (wyrażonej samodzielnie, bez wpływu osoby, pod której pieczą się ono znajduje).

Praktyka i rzeczywistość

Stanowisko TK wskazujące na to, że dziecko powinno wyrazić swoją wolę w postępowaniu które dotyczy jego osoby, jest w pełni słuszne, przy czym należy sobie zadać pytanie czy w postępowaniu o nałożenie obowiązku zapłaty sumy pieniężnej za nierealizowanie kontaktów dziecko powinno wyrażać swoją wolę, czy sąd tej woli nie powinien badać w innym postępowaniu? Czy po wydaniu orzeczenia TK nie będzie dochodziło do sytuacji w której sądy w dwóch różnych postępowaniach będą powielać te same czynności? Należy również odnieść się do tego w jaki sposób orzeczenie to wpłynie na funkcjonowanie sądów rodzinnych i instytucji z nimi współpracujących, które i tak już są przepełnione sprawami, a termin oczekiwania na czynności bardzo długi.

Postępowanie w przedmiocie nałożenia obowiązku zapłaty sumy pieniężnej za brak realizacji postanowienia dotyczącego kontaktów z małoletnim dzieckiem, to „drugi etap walki sądowej” rodziców o kontakty z małoletnim. Przypomnijmy, art. 598 (15) par. 1 Kodeksu postępowania cywilnego wskazuje: „Jeżeli osoba, pod której pieczą dziecko pozostaje, nie wykonuje albo niewłaściwie wykonuje obowiązki wynikające z orzeczenia albo z ugody zawartej przed sądem lub przed mediatorem w przedmiocie kontaktów z dzieckiem, sąd opiekuńczy, uwzględniając sytuację majątkową tej osoby, zagrozi jej nakazaniem zapłaty na rzecz osoby uprawnionej do kontaktu z dzieckiem oznaczonej sumy pieniężnej za każde naruszenie obowiązku.”

Sąd bada sytuację opiekuńczo wychowawczą małoletniego

Tym samym to Sąd Rejonowy prowadzący sprawę o ustalenie kontaktów z małoletnim, czy Sąd Okręgowy prowadzący sprawę o rozwód / separację osób które mają małoletnie dzieci, bada sytuację opiekuńczo wychowawczą małoletniego i na bazie przeprowadzonego materiału dowodowego ustala kontakty z dzieckiem. W zakresie wniosków dowodowych sąd jest nieograniczony, ponieważ w sprawach rodzinnych może działać z urzędu, a ponadto ma pełen wachlarz możliwości weryfikowania podejścia dziecka do kontaktów z rodzicem – poprzez wysłuchanie małoletniego, czy dopuszczenia dowodu z opinii Opiniodawczego Zespołu Sądowych Specjalistów. To drugie w sprawach konfliktowych jest stosowane bardzo często, a wręcz nagminnie i stanowi zazwyczaj główny dowód w sprawie. To właśnie ten sąd decyduje o zakresie kontaktów, a nie sąd rozpoznający sprawę o nałożenie obowiązku zapłaty sumy pieniężnej za brak realizacji postanowienia sądu co do kontaktów z dzieckiem.

Postępowanie o zapłatę sumy pieniężnej siłą rzeczy miało być bardziej uproszczone, miało stanowić swoistego rodzaju postępowanie egzekucyjne. Praktyka pokazuje coś innego, zaś orzecznictwo Sądu Najwyższego również poszło w kierunku uznania, że umiejscowienie art. 59815-59822 k.p.c. w ramach postępowania nieprocesowego odbiera im charakter egzekucyjny nadając charakter opiekuńczy i nie pozwala sięgać do przepisów art. 741 par. 2 lub 767(4) par. 1(1) k.p.c. Postępowanie dotyczące wykonywania kontaktów z dzieckiem jest sui generis postępowaniem rozpoznawczym i obejmuje tylko fazę wykonawczą (postanowienie SN z dnia 30 września 2021 roku, sygn. akt. III CZP 47/20).

Sąd spyta dziecko, czy chce kontaktów

W rzeczywistości w jakiej znaleźliśmy się po orzeczeniu Trybunału Konstytucyjnego, sąd rozpoznający sprawę o nałożenie obowiązku zapłaty sumy pieniężnej za brak realizacji postanowienia o kontaktach, będzie zmuszony prowadzić ponownie te same czynności tj. badać czy dziecko chce czy nie chce chodzić na kontakty z własnej woli i opierać się na wysłuchaniu małoletniego lub na opinii specjalistów z OZSS. Z doświadczenia mogę powiedzieć, że tam gdzie jest konieczność zainicjowania sprawy o ukaranie, konflikt trwa latami i toczy się właśnie w tym „pierwszym” sądzie, który bada sytuację dziecka wykorzystując do tego wyżej opisane narzędzia. Tym samym powielanie czynności będzie ze szkodą dla rodzica który walczy o kontakty z dzieckiem, ale przede wszystkim będzie ze szkodą dla samego dziecka.

Mogą być dłuższe procesy

Orzeczenie Trybunału ma jeszcze jedno znaczenie z perspektywy praktycznej – może doprowadzić do zablokowania i tak już przeciążonej instytucji sądu rodzinnego, a przede wszystkim Opiniodawczego Zespołu Sądowych Specjalistów. Już z dwumiesięcznej praktyki po wydaniu omawianego orzeczenia, widać, że osoby które nie respektują postanowienia sądu (nie wchodząc w kwestie czy mają rację, czy nie) wykorzystują w sprawach o ukaranie instytucję OZSS lub wysłuchania małoletniego przez sąd, co oczywiście wiąże się z wydłużeniem procesu. Dla przykładu – w Warszawie na badanie w OZSS czeka się około roku, w innych większych aglomeracjach nie jest krócej, a niekiedy nawet dłużej.

W Warszawie wysłuchanie małoletniego dziecka stanowi wyjątek i dotyczy sytuacji skrajnych, podobnie w innych dużych miastach. Wynika to z tego, że sędziowie mają po kilkaset spraw w toku, a tym samym nie mają możliwości wysłuchiwać dziecka w każdej ze spraw, korzystają przy tym z opinii OZSS i koło się zamyka.

Powyższe orzeczenie nie wzięło pod uwagę działania systemu. Przy sprawnie działającym systemie fakt, że dziecko miałoby być dodatkowo wysłuchane nie stanowiłoby wielkiego problemu, niestety w obecnej sytuacji z pewnością doprowadzi do wydłużenia spraw. Jak dojdzie dodatkowa pula spraw wysyłanych do Opiniodawczego Zespołu Sądowych Specjalistów, system może nie być w stanie tego przyjąć.

Nadto należy wskazać, że TK w swoim orzeczeniu określił, że zdanie dziecka powinno brać się pod uwagę, jednak tylko wtedy gdy nie jest ono pod wpływem rodzica pod którego opieką się znajduje, co w moim przekonaniu jest zbyt ogólne i należałoby rozszerzyć ten wątek. Dziecko w wieku 4-11 lat ma zupełnie inną wizję rzeczywistości, często kreowaną przez dorosłego, niż dziecko, które jest nastolatkiem i ma tych lat 12-17. Jeszcze kilka lat temu przepisy wskazywały, że można brać pod uwagę zdanie dziecka, które ukończyło 13 rok życia. W chwili obecnej przepis art. 216 (1) k.p.c. i 576 par. 1 k.p.c. wskazują na możliwość wysłuchania i wzięcia zdania dziecka pod uwagę, jeżeli jego rozwój umysłowy, stan zdrowia i stopień dojrzałości na to pozwala. Przy tak ogólnym sformułowaniu i zdecydowaniu się na wysłuchanie dziecka przez sąd kolosalnego znaczenia nabiera rola sędziego prowadzącego sprawę i jego doświadczenie, podobnie jak doświadczenie biegłych z OZSS.

W mojej ocenie orzeczenie TK dotyczy ułamka spraw dzieci starszych, które mają świadomy pogląd na sprawę, jednak jego skutki mogą dotyczyć wszystkich tego rodzaju spraw bez względu na wiek dziecka, a co za tym idzie doprowadzą nie tylko do wydłużenia postępowań o nałożenie obowiązku zapłaty sumy pieniężnej na rodzica który nie przestrzega postanowienia sądu, ale również wszystkich innych postępowań gdzie będzie konieczność zasięgnięcia opinii specjalistów z OZSS czy wysłuchania małoletniego. Postępowanie o ukaranie z postępowania, które miało być szybkie, stanie się kolejnym długoletnim postępowaniem, działającym na korzyść tego rodzica który nie chce wydawać dziecka.

https://www.prawo.pl/prawo/kontakty-z-dzieckiem-sadowa-walka-moze-byc-dluzsza,516937.html

Wywiad z Agatą Dudą-Bieniek na prawo.pl „Zawarcie układu lub restrukturyzacja może odroczyć upadłość firmy”

Coraz więcej firm występuje o postępowania o zatwierdzenie układu lub inne postępowania restrukturyzacyjne. Dobór odpowiedniego postępowania restrukturyzacyjnego zależy od potrzeb i możliwości danego przedsiębiorcy, ale jedno jest pewne – wdrożenie środków restrukturyzacyjnych może skutecznie uchronić przed ogłoszeniem upadłości – mówi Agata Duda-Bieniek, radca prawny, doradca restrukturyzacyjny.

Jak wynika z danych dostępnych w Krajowym Rejestrze Zadłużonych w czerwcu aż 187 przedsiębiorców zdecydowało się na dokonanie obwieszczenia o otwarciu postępowania o zatwierdzenie układu, a wobec 19 przedsiębiorców otwarto inne postępowanie restrukturyzacyjne. Statystyki podobnie wyglądają w lipcu – 191 przedsiębiorców wybrało postępowanie o zatwierdzenie układu, a wobec 15 przedsiębiorców sąd otworzył inne postępowanie restrukturyzacyjne, czy w sierpniu, gdzie tylko do 28 sierpnia 169 przedsiębiorców zdecydowało się na postępowanie o zatwierdzenie układu, zaś wobec 18 otwarto inne postępowanie restrukturyzacyjne.

Skąd taka popularność restrukturyzacji? Czy restrukturyzacja jest lekiem na całe zło? Czy pomoże ona firmom uniknąć upadłości?

Agata Duda-Bieniek: Przedsiębiorcy posiadający problemy z utrzymaniem płynności finansowej mają co do zasady dwa wyjścia – w sytuacji gdy znajdują się już w stanie niewypłacalności mogą złożyć wniosek o ogłoszenie upadłości lub w celu ratowania swojej firmy skorzystać z szansy na zawarcie układu z wierzycielami, którą z kolei daje im restrukturyzacja.

Czy każde postępowanie restrukturyzacyjne cieszy się taką samą popularnością?

Nie, prym nadal zdecydowanie należy do postępowań o zatwierdzenie układu, w szczególności w przypadku małych i średnich firm. Obecnie ta procedura to prawie 90 procent wszystkich postępowań restrukturyzacyjnych.

Co wyróżnia postępowania o zatwierdzenie układu?

Przedsiębiorcy wybierają ten rodzaj postępowania z wielu powodów. Przede wszystkim jest to procedura wysoce odformalizowana, dość szybka, a ponadto – w porównaniu z innymi postępowaniami restrukturyzacyjnymi – koszty tego postępowania są relatywnie niskie. Dłużnik już od dnia dokonania obwieszczenia o otwarciu postępowania o zatwierdzenie układu otrzymuje ochroną przed egzekucjami czy możliwością wypowiedzenia umów o podstawowym znaczeniu dla prowadzenia przedsiębiorstwa.

Czyli jest to restrukturyzacja odpowiednia dla wszystkich dłużników?

Jej popularność mogłaby wskazywać, że tak, ale odpowiedź nie jest jednoznacznie twierdząca. Postępowanie to może być problematyczne dla firm, które mają wielu wierzycieli. Większe przedsiębiorstwa dość często wybierają postępowanie sanacyjne – w toku tej procedury istnieje więcej mechanizmów umożliwiających uzdrowienie firmy, choć jest ono nie tylko bardziej sformalizowane, ale także droższe, przez co nie wszystkim przedsiębiorstwom udaje się zakończyć je z sukcesem w postaci zawarcia układu z wierzycielami.

Czy są grupy przedsiębiorców, dla których zagrożenie niewypłacalnością jest wyższe?

Należy zakładać, że będą to branże o wysokim współczynniku zadłużenia. Analiza danych prowadzona przez takie ośrodki, jak np. Centralny Ośrodek Informacji Gospodarczej, wykazuje że niewypłacalność najczęściej dotyka firmy z branży budowlanej, transportowej czy produkcji rolnej. Codzienna praktyka potwierdza, że najczęściej właśnie klienci z tych branży nie mogą utrzymać płynności finansowej.

Czy problemy każdej branży są podobne?

Przyczyny niewypłacalności mogą mieć wspólne podłoże, choć nie muszą być i oczywiście nie są tożsame. Na przykład firmy z branży transportowej najczęściej zmagają się z ograniczoną dostępnością kierowców (z uwagi na wojnę i utratę pracowników z Ukrainy) czy wzrostem cen paliw (w większość przypadków koszt ten stanowi 30-50 proc. ogólnych kosztów prowadzenia działalności). Zarówno branża transportowa, jak też budowlana zmagają się z zatorami płatniczymi – obydwie branże nie dość że charakteryzują się co do zasady długimi terminami zapłaty, to należą do bardzo obciążonych opóźnieniami w płatnościach. Zaś nasilające się ograniczenia surowcowe oraz drożejące surowce to z kolei problemy branży spożywczej.

W czym zatem może pomóc restrukturyzacja?

Restrukturyzacja ma na celu przede wszystkim umożliwienie zadłużonemu przedsiębiorcy zawarcia układu z wierzycielami, w ramach którego ustalone zostaną nowe zasady i terminy płatności zobowiązań. W przypadku niektórych przedsiębiorców konieczne będzie umorzenie części zadłużenia, być może zapłata po okresie karencji. Dobór odpowiedniego postępowania restrukturyzacyjnego zależy od potrzeb i możliwości danego przedsiębiorcy, ale jedno jest pewne – wdrożenie środków restrukturyzacyjnych może skutecznie uchronić przed ogłoszeniem upadłości.

I nie jest to układ jednostronny.

Absolutnie nie. A już na pewno w przypadku mikro i małych przedsiębiorców zawarcie układu będzie korzystniejszym dla wierzycieli rozwiązaniem niż zamknięcie działalności przez dłużników i ogłoszenie upadłości konsumenckiej, w toku której stopień zaspokojenia będzie znikomy.

https://www.prawo.pl/biznes/restrukturyzacja-lub-uklad-sposob-na-problemy-firmy,516985.html

Tomasz Uljasz wraz z zespołem dołącza do RESIST Rezanko Sitek

Od 1 września 2022 r. do kancelarii RESIST Rezanko Sitek dołączy jako Of Counsel, adwokat Tomasz Uljasz wraz z zespołem: Mileną Maciejewską, adwokatem oraz Klaudią Wójcicką, aplikantką adwokacką. W RESIST będzie odpowiedzialny za rozwój praktyki „Private Lawyer”.

Tomasz Uljasz jest adwokatem z kilkunastoletnim doświadczeniem w zakresie prawa rodzinnego, spadkowego oraz zagadnień dotyczących wspólnot mieszkaniowych. Posiada bardzo duże doświadczenie na salach rozpraw. Na co dzień doradza klientom indywidualnym głównie w sprawach dotyczących procesów rozwodowych, alimentów, miejsca pobytu i władzy rodzicielskiej nad małoletnimi dziećmi, podziału majątku, jak również postępowań spadkowych.

Do tej pory prowadził wraz z zespołem własną działalność pod nazwą Kancelaria Adwokacka Tomasz Uljasz. Kancelaria, dzięki rozpoznawalnej marce adwokata „od trudnych spraw rodzinnych”, odnosi duże sukcesy, a jej klientami są osoby z pierwszych stron gazet. Dzięki zindywidualizowanemu podejściu do klienta, dużemu doświadczeniu (kilka tysięcy zakończonych spraw) i wyjątkowemu traktowaniu spraw wymagających poufności i delikatności, kancelaria zyskała duże grono stałych i lojalnych klientów.

Dołączenie Tomasza Uljasza do 70-osobowego zespołu RESIST jest wynikiem symbiozy wartości, kompetencji i doświadczeń. Jest również szansą na poszerzenie oferty kancelarii o usługi komplementarne i rozwojem obszaru Private Lawyer.

Wsparcie pro bono dla samotnej matki w walce z ZUS

Kancelaria RESIST po raz kolejny udzieliła pomocy w ramach działalności pro bono, tym razem z zakresu ubezpieczeń społecznych. Sprawa dotyczyła weryfikacji prawidłowości wykorzystywania zwolnienia lekarskiego oraz związanych z tym świadczeń. Dzięki wsparciu i wskazówkom prawników sprawę zakończono pomyślnie dla klientki (samotnej matki) już na etapie postępowania przez Zakładem Ubezpieczeń Społecznych, bez konieczności składania odwołania do sądu powszechnego do negatywnej decyzji organu.

Sprawę prowadziły: Agata Duda-Bieniek oraz Ewa Merta.

Wywiad (video) z Agnieszką Lewandowską dla Gazety Prawnej „Co zmieni nowa ustawa deweloperska”

Zakończenie postępowania upadłościowego Sopockiego Klubu Tenisowego po 6 latach

Prawnicy RESIST Rezanko Sitek z sukcesem reprezentowali syndyka masy upadłości utworzonego w 1897 roku Sopockiego Klubu Tenisowego w wielowątkowym i trudnym postępowaniu. Główna oś sporu koncentrowała się wokół praw właścicielskich i wpisu użytkowania wieczystego SKT na słynnych kortach tenisowych w Sopocie. Sprawa o ustanowienie użytkowania wieczystego na nieruchomościach wartych kilkadziesiąt milionów złotych trwała od kilkunastu lat. Ostatecznie 15 grudnia 2021 roku Sąd Najwyższy w sprawie prowadzonej za sygn. akt IV CSKP 269/21 oddalił skargę kasacyjną Gminy Miasta Sopot i w pełni podzielił stanowisko prezentowane przez syndyka masy upadłości. Prawo użytkowania wieczystego zostało wpisane na rzecz Sopockiego Klubu Tenisowego.

Precedensowy charakter sprawy i sukces prawników Kancelarii potęguje fakt, iż równolegle udało się pozyskać inwestora, który przekazał środki na spłatę wszystkich wierzycieli Klubu ze 125-letnią tradycją oraz opłacenie pierwszej opłaty rocznej z tytułu ustanowienia użytkowania wieczystego.

Tym samym nie tylko osiągnięto wszystkie zamierzone cele prowadzonego postępowania, ale przekazano upadłemu prawo zarządzania swoim majątkiem, pozostawiając go w lepszej kondycji niż ta zastana wraz z ogłoszeniem upadłości.

Sprawę z ramienia RESIST prowadzili: Martyna Jędraszka, Oskar Sitek i Piotr Rezanko.

Sąd zatwierdził układ w postępowaniu restrukturyzacyjnym ArtTime Plus sp. z o.o.

Postanowieniem z dnia 30 czerwca 2022 roku wydanym w sprawie o sygn. akt XIV GRz 6/22 Sąd Rejonowy dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi, XIV Wydział Gospodarczy dla spraw Upadłościowych i Restrukturyzacyjnych zatwierdził układ przyjęty przez wierzycieli naszego Klienta – ArtTime Plus spółka z ograniczoną odpowiedzialnością.

Cieszymy się, że to już kolejna spółka z grupy ArtTime, która dzięki restrukturyzacji zadłużenia będzie mogła dalej funkcjonować na rynku i rozwijać swoją działalność.

Sprawę prowadzili: Oskar Sitek, Agata Duda-Bieniek, Martyna Jędraszka, Magdalena Zdanowska i Piotr Kieloch.

Sąd zatwierdził układ w postępowaniu restrukturyzacyjnym ArtTime sp. z o.o.

Postanowieniem z dnia 27 maja 2022 r. wydanym w sprawie o sygn. akt XIV GRz 5/22 Sąd Rejonowy dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi, XIV Wydział Gospodarczy dla spraw Upadłościowych i Restrukturyzacyjnych zatwierdził układ przyjęty przez wierzycieli naszego Klienta ArtTime sp. z o.o. Cieszymy się, że dzięki wsparciu RESIST Rezanko Sitek w procesie restrukturyzacji zadłużenia nasz Klient odzyskał szansę na dalsze prowadzenie działalności.
Sprawę prowadzili: Oskar Sitek, Agata Duda-Bieniek, Martyna Jędraszka, Magdalena Zdanowska i Piotr Kieloch.

Postępowania upadłościowe i restrukturyzacyjne. Raport 2022

Firma analityczna MGBI badająca rynek polskich przedsiębiorstw opublikowała raport „Postępowania upadłościowe i restrukturyzacyjne. Raport 2022”. Na liście najbardziej zadłużonych przedsiębiorstw (ponad 240 milionów złotych), które ogłosiły upadłość w 2021 r. znajduje się Ursus S.A., przy którego postępowaniu upadłościowym doradza RESIST Rezanko Sitek.

Na drugim miejscu listy osób najczęściej powoływanych na syndyków w postępowaniach upadłościowych prowadzonych wobec firm w 2021 r. znaleźli się m.in. Paweł Siwik i Paweł Głodek z warszawskiej kancelarii KGS Restrukturyzacje, z którą mamy przyjemność współpracować od wielu lat.

Raport jest dostępny na stronie: https://www.mgbi.pl/raporty/postepowania-upadlosciowe-i-restrukturyzacyjne-2022/?utm_source=linkedin&utm_medium=social&utm_campaign=raport-upadlosci-2022#form

Tomasz Romanowski i Agnieszka Lewandowska prelegentami podczas konferencji Pulsu Biznesu „Kontrakty budowlane”

W dniach 28-29 września 2022 r. odbędzie się konferencja organizowana przez Puls Biznesu „Kontrakty budowlane”, podczas której wystąpią Tomasz Romanowski i Agnieszka Lewandowska. Zaprezentują temat „Wstrzymanie uruchomienia gwarancji bankowej złożonej na zabezpieczenie roszczeń inwestora przeciwko wykonawcy w świetle orzecznictwa sądowego”:

• Ogólna charakterystyka gwarancji, relacja pomiędzy stosunkiem gwarancji a stosunkiem podstawowym
• Uprawnienie gwaranta do odmowy wypłaty sumy gwarancji w kontekście dopuszczalności zabezpieczenia powództwa
• Procesowe warunki dopuszczalności zabezpieczenia roszczenia poprzez wstrzymania realizacji gwarancji bankowej
• Treść roszczenia zabezpieczanego poprzez wstrzymanie wykonania gwarancji
• Sposoby zabezpieczenia powództwa dotyczącego gwarancji
• Uprawdopodobnienia roszczenia o wstrzymanie realizacji gwarancji
• Interes prawny w udzieleniu zabezpieczenia

Szczegóły wydarzenia: https://www.pb.pl/konferencje/kontrakty-budowlane-b5539935-81d6-488f-ba05-256068e597be#nkpb-agenda

Zapowiedź konferencji – Agnieszka Lewandowska:

Zapowiedź konferencji – Tomasz Romanowski:

Agata Duda-Bieniek prowadzi szkolenie dla Polskiej Izby Biegłych Rewidentów

20 czerwca 2022 r. Agata Duda-Bieniek poprowadzi szkolenie „Postępowanie restrukturyzacyjne i upadłościowe – kompendium wiedzy” dla członków Polskiej Izby Biegłych Rewidentów.

Szczegóły wydarzenia: https://ce.pibr.org.pl/pl/kursy/197,Postepowanie-restrukturyzacyjne-i-upadlosciowe-kompendium-wiedzy

RESIST odzyskuje milion złotych od dłużnika z branży hotelarskiej

W dochodzeniu wierzytelności od dłużników zagrożonych niewypłacalnością najistotniejszą rolę odgrywa czas i skuteczność podjętych działań.

Oba te czynniki udało nam się pogodzić odzyskując 100% wierzytelności od dłużnika z branży hotelarskiej. Tempo działań i niestandardowe podejście do sprawy pozwoliło, mimo restrukturyzacji wszczętej przez dłużnika oraz grożącej mu upadłości odzyskać naszemu klientowi dług w wysokości blisko 1 miliona złotych. Jednocześnie dłużnik uniknął skutków własnej niewypłacalności.

Efekt cieszy tym bardziej, że zapłata nie została odroczona w czasie ani rozłożona na raty, a pieniądze są już na koncie klienta. W obliczu galopującego spadku wartości pieniądza ten skutek wydaje się kluczowy.

Sprawę prowadzili: Agata Duda-Bieniek, radca prawny, doradca restrukturyzacyjny, Tomasz Romanowski, adwokat oraz Krzysztof Borys, aplikant adwokacki.

Agata Duda-Bieniek w Doradcy Restrukturyzacyjnym „Świadczenia na rzecz rodziny a upadłość konsumencka”

Agata Duda-Bieniek poddała rozważaniom zagadnienie świadczeń rodzinnych –  związane ze składem masy upadłości, ale także z tematyką ustalania planu spłaty dla konsumenta, w którego domowym budżecie różnego rodzaju świadczenia zajmują znaczące miejsce. Problematyka ta jest dość powszechna z uwagi na wiele czynników. Po pierwsze, należy wymienić chociażby rosnącą liczbę upadłości konsumenckich. Po drugie, upadli konsumenci to w zdecydowanej większości osoby młode, dość często posiadające dzieci. Po trzecie, tylko w 2020 roku ze świadczeń na rzecz rodziny korzystało średnio miesięcznie blisko 2,0 mln beneficjentów.

Publikowany artykuł podejmuje próbę odpowiedzi na pytania:

• czy wszystkie świadczenia rodzinne nie wchodzą do masy upadłości?
• czy syndyk w toku postępowania upadłościowego powinien weryfikować wysokość świadczeń otrzymywanych przez upadłego na rzecz dzieci? Jeśli tak, w jaki sposób powinien to czynić?
• czy wartość świadczeń rodzinnych powinna być uwzględniania jako dochód upadłego przy określaniu jego możliwości zarobkowych celem ustalenia planu spłaty wierzycieli?
• jaka jest praktyka syndyków oraz sądów w tym zakresie? Czy wymaga ujednolicenia?

Link: https://kidr.pl/kwartalnik-doradca-restrukturyzacyjny

RESIST partnerem debaty „Aplikacja przy Kawie”

RESIST Rezanko Sitek została partnerem debaty adwokacko-radcowskiej „Aplikacja przy Kawie”. Spotkanie jest organizowane przez Europejskie Stowarzyszenie Studentów Prawa (ELSA) 28 maja 2022 r. na Akademii Leona Koźmińskiego w Warszawie. Podczas spotkania kancelarię reprezentować będzie aplikantka III roku aplikacji adwokackiej Marta Wojciechowska-Gózik, która odpowie na pytania studentów dotyczące ścieżki kariery, plusów i minusów aplikacji adwokackiej, jej przebiegu, przygotowania do egzaminów oraz pracy w kancelarii w charakterze aplikanta.

https://www.facebook.com/events/661212668407150

RESIST partnerem I Ogólnopolskiego Konkursu Negocjacyjnego „Negocjator”

Kancelaria RESIST Rezanko Sitek została partnerem I Ogólnopolskiego Konkursu Negocjacyjnego „Negocjator” organizowanego przez Europejskie Stowarzyszenie Studentów Prawa (ELSA). Adwokat, certyfikowany mediator Martyna Jędraszka zasiadała w jury konkursowym. Przygotowała również jeden z kazusów w zakresie prawa cywilnego.

Konkurs odbył się 27 i 28 maja 2022 r. na Akademii Leona Koźmińskiego w Warszawie. O nagrody walczyło 8 drużyn studenckich z całej Polski.

Patronat honorowy nad konkursem objęli: Akademia Negocjacji, Polska Izba Rzeczników Patentowych, Okręgowa Rada Adwokacka w Warszawie, Izba Notarialna w Warszawie.

Szczegóły: https://www.facebook.com/events/1118894888673535

Agnieszka Lewandowska w Rzeczpospolitej „Nowa ustawa deweloperska: o czym przedsiębiorca musi pamiętać”

1 lipca br. wchodzi w życie nowa ustawa deweloperska. Zmieni ona sytuację deweloperów poszerzając ich obowiązki informacyjne, ciężary finansowe czy zakres dokumentów, którymi muszą dysponować na etapie rozpoczęcia sprzedaży. Na jakie zagadnienia powinni zwrócić szczególną uwagę i na jakie problemy się przygotować?

RESIST wyłącznym doradcą syndyka masy upadłości URSUS S.A.

Kancelaria RESIST Rezanko Sitek została wyłącznym doradcą syndyka masy upadłości URSUS S.A. w upadłości. Wg raportu MGBI „Upadłości i restrukturyzacje. Raport 2022” to 3. największa upadłość w Polsce ogłoszona w 2021 roku.

To ogromny zaszczyt i odpowiedzialność mając na względzie wieloletnią historię spółki i jej markę w Polsce i na świecie. Bezpośredni nadzór nad postępowaniem z ramienia Kancelarii prowadzą: adwokat Piotr Rezanko oraz radca prawny Magdalena Zdanowska, przy wsparciu adwokat Agnieszki Makowskiej-Stawowiak, adwokat Karoliny Kosik, adwokata i doradcy restrukturyzacyjnego Piotra Kielocha oraz adwokat Martyny Jędraszki i adwokata Tomasza Romanowskiego.

Wygrana RESIST dla Wittchen S.A.

Dziękujemy Wittchen S.A. za zaufanie, jakim obdarzono RESIST Rezanko Sitek powierzając nam rozwiązanie sporów sądowych wynikłych na tle rozwiązania umowy najmu z jedną z galerii handlowych w czasie pandemii COVID – 19.

Podjęte działania skłoniły wynajmującego do podjęcia rozmów, w wyniku których ostatecznie udało się zredukować roszczenia wynajmującego o ponad 60%.

Wittchen S.A. reprezentowali: radca prawny Agnieszka Lewandowska, adwokat Maciej Lewkowicz oraz adwokat Tomasz Romanowski.

RESIST wyłącznym doradcą syndyka masy upadłości Open Finance S.A.

Z przyjemnością informujemy, że kancelaria RESIST Rezanko Sitek została doradcą syndyka masy upadłości Open Finance S.A. w upadłości. Z ramienia Kancelarii wsparcie syndyka w toku postępowania upadłościowego zapewnią: adwokat Piotr Rezanko, adwokat Karolina Kosik, adwokat Agnieszka Makowska oraz radca prawny Magdalena Zdanowska.

Upadłość Dolnośląskich Surowców Skalnych S.A. prawomocnie zakończona

W dniu 9 marca 2022 r. Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy w Warszawie prawomocnie zakończył postępowanie upadłościowe Dolnośląskich Surowców Skalnych S.A. w upadłości likwidacyjnej („DSS”).

DSS była największym krajowym producentem kruszyw łamanych dla projektów infrastrukturalnych, w tym przede wszystkim do budowy dróg ekspresowych i autostrad. Przyczyną niewypłacalności było zaangażowanie się spółki w budowę autostrady A2, po tym, jak GDDKiA odstąpiła od umowy z chińskim konsorcjum Covec.

Przez 10 lat trwania postępowania upadłościowego, w tym w pewnym jego okresie z możliwością zawarcia układu, a następnie drugiego postępowania (wszczętego po niespełna 3 miesiące od dnia umorzenia pierwszego postępowania upadłościowego) kancelaria doradzała syndykowi na każdym etapie upadłości DSS. Z sukcesem reprezentowaliśmy syndyka przy sporządzaniu listy wierzytelności, a następnie w toku rozlicznych postępowań wywołanych sprzeciwami, wygrywając sprawy o łącznej wartości przekraczającej 0,5 mld złotych. Z sukcesem prowadziliśmy także spory z zakresu infrastrukturalnego związane z budową autostrad, w tym postępowania z powództwa Skarbu Państwa dotyczące żądań realizacji gwarancji bankowych i ubezpieczeniowych czy też związane z naliczonymi karami umownymi, odstąpieniem od umów i rozliczeń prac dodatkowych. Szczególnie ciekawy okazał się proces z PARP dotyczący żądania zwrotu 7 mln złotych z tytułu niewykonania umowy o dofinansowanie na realizacje projektów badawczych, który dowiódł o braku uprzywilejowania wierzycieli jedynie z tej racji, że są państwowymi osobami prawnymi. Kluczowym, jeśli nie najważniejszym wydarzeniem w upadłościowym życiu DSS była sprzedaż całości przedsiębiorstwa, zamykająca zasadniczą jej część.

Sprawne i bezpieczne przeprowadzenie DSS przez trudną – także z perspektywy założycieli, zarządzających, pracowników lub podwykonawców firmy – upadłością nie byłoby możliwe bez pełnego zaangażowania: adwokata Piotra Rezanko, adwokat Agnieszki Makowskiej, adwokata i doradcy restrukturyzacyjnego Piotra Kielocha oraz radcy prawnego Magdaleny Zdanowskiej. Formą dużego zaufania było jednoczesne zlecenie przez upadłego prowadzenia wszystkich jego spraw przez Oskara Sitka, co pozwoliło przy bliskiej współpracy umiejętnie zakończyć wszystkie procesy sądowe w szczególności na etapie postępowania z możliwością zawarcia układu.

Kamil Płowik w Monitorze Prawniczym „Opłaty egzekucyjne obciążające wierzyciela w toku postępowania egzekucyjnego ze świadczenia pieniężnego”

Wszczęcie i przeprowadzenie postępowania egzekucyjnego na podstawie wniosku skierowanego przez wierzyciela przeciwko dłużnikowi nieuchronnie wiąże się z powstaniem kosztów. Organ egzekucyjny prowadzący postępowanie rozstrzyga o wysokości i sposobie ich rozliczenia wraz z ukończeniem postępowania egzekucyjnego. Przez sformułowanie „ukończenie” należy rozumieć nie tylko jego zakończenie wobec spłaty, ale również umorzenie z uwagi na ziszczenie się ku temu przesłanek wyrażonych zarówno w kodeksie postępowania cywilnego, jak również w treści innych ustaw.

Pojęcie kosztów komorniczych zostało wyjaśnione w art. 2 ustawy z dnia 28 lutego 2018 roku o kosztach komorniczych (Dz.U. 2018 poz. 770; dalej: u.k.k.). Zgodnie z jego treścią kosztami egzekucyjnymi są wydatki poniesione przez komornika sądowego w toku postępowania oraz opłaty egzekucyjne. Przez wydatki należy rozumieć kwoty nie stanowiące dochodu Skarbu Państwa, ani komornika, służące jedynie opłaceniu kosztów, które zgodnie z przepisami prawa są niezbędne do prawidłowego przeprowadzenia postępowania egzekucyjnego. Katalog wydatków, który ma charakter zamknięty, został opisany w treści art. 6 u.k.k. i obejmuje:

• należności biegłych i tłumaczy, o których mowa w art. 11 u.k.k.;
• koszty ogłoszeń;
• koszty transportu specjalistycznego;
• koszty przejazdu poza miejscowość, która jest siedzibą kancelarii komorniczej oraz zryczałtowane koszty przejazdu w granicach tej miejscowości;
• zryczałtowane koszty utrwalania czynności odbywających się poza kancelarią oraz przechowywania zapisu obrazu i dźwięku, o ile wierzyciel domagał się utrwalenia czynności;
• należności osób powołanych na podstawie odrębnych przepisów do udziału w czynnościach;
• koszty uzyskania dokumentów lub informacji niezbędnych do prowadzenia postępowania;
• koszty doręczenia korespondencji z wyjątkiem kosztów doręczenia stronom zawiadomienia o wszczęciu egzekucji, postępowania zabezpieczającego lub postępowania o wykonanie europejskiego nakazu zabezpieczenia na rachunku bankowym;
• koszty działania komornika poza rewirem komorniczym, o których mowa w art. 8 u.k.k.;
• koszty przekazania środków pieniężnych przekazem pocztowym lub przelewem bankowym;
• koszty pokrycia opłaty sądowej należnej od wniosku o wpis w księdze wieczystej.

Enumetarywne wyliczenie czynności, których przeprowadzenie wymaga poniesienia przez komornika wydatków powoduje, że nie istnieją wątpliwości interpretacyjne co do zasadności ich ponoszenia przez strony. Jeżeli czynność komornika zawiera się w treści art. 6 u.k.k. oznacza to, że koszt jej przeprowadzenia stanowi wydatek i winien być pokryty przez jedną ze stron.

Co do zasady, koszt wydatków w toku postępowania w pierwszej kolejności jest ponoszony przez wierzyciela. Wynika to z treści art. 7 ust. 1 u.k.k., który stanowi, że organ egzekucyjny uzależnia dokonanie czynności od zaliczki uiszczonej przez stronę wnioskującą o dokonanie czynności. To wierzyciel jako strona inicjująca postępowanie egzekucyjne jest jego głównym dysponentem i to on składa wnioski mające na celu jego skuteczne przeprowadzenie. W zdecydowanej większości przypadków komornik w ramach jednej z pierwszych czynności w sprawie kieruje do wierzyciela wezwanie do uiszczenia zaliczki na poczet przewidywanych wydatków. Wezwanie do uiszczenia zaliczki nie zawsze jest czynnością jednorazową, albowiem każdy kolejny wniosek wierzyciela o przeprowadzenie czynności rodzącej konieczność poniesienia przez komornika kosztów stanowi podstawę do wystosowania następnego wezwania. O ile wydatki są tymczasowo ponoszone przez stronę inicjującą dokonanie czynności, o tyle co do zasady ostatecznie ich koszt ponosi dłużnik.

Inną kategorią kosztów w toku postępowania egzekucyjnego świadczenia pieniężnego są opłaty egzekucyjne. W pierwszej kolejności należy zauważyć, że zgodnie z art. 149 ust. 1 ustawy z dnia 22 marca 2018 roku o komornikach sądowych (Dz. U. 2018 poz. 771; dalej: „u.k.s.”) stanowią one nieopodatkowaną należność budżetową o charakterze publicznoprawnym. Komornikowi sądowemu za dokonanie czynności, których rezultatem jest ustalenie i ściągnięcie opłaty należy się wynagrodzenie prowizyjne ustalane proporcjonalnie do wysokości opłat egzekucyjnych uzyskanych w danym roku kalendarzowym. Oznacza to, że to nie opłata egzekucyjna stanowi przychód komornika sądowego, a dopiero wynagrodzenie prowizyjne, którego wysokość, w zależności od uzyskanych opłat może wynosić od 99% do 60%.

Zasadą wyrażoną w treści art. 770 § 1 k.p.c. jest ponoszenie powyższych kosztów przez dłużnika, zaś ich wysokość jest przez komornika ustalana wraz z ukończeniem postępowania. Od zasady tej ustawodawca przewidział kilka wyjątków, które mają zastosowanie zarówno do kosztów postępowania jako całości, jak również co do opłat egzekucyjnych w szczególności. Wierzyciel jest obciążany kosztami w pełnej wysokości, a więc zarówno wydatkami, jak i opłatą egzekucyjną, w przypadku oczywiście niecelowego wszczęcia postępowania egzekucyjnego (art. 30 u.k.k.). Komornik może obciążyć, względnie pobrać od wierzyciela samą opłatą egzekucyjną także w następujących przypadkach:

• umorzenia postępowania egzekucyjnego na jego wniosek albo w trybie art. 824 § 1 pkt 4 k.p.c., przy założeniu, że nie zostało z dłużnikiem zawarte porozumienie dotyczące spłaty zadłużenia (art. 29 ust. 1 u.k.k.);
• umorzenia postępowania egzekucyjnego na innej niż opisana w powyższym punkcie podstawie (art. 29 ust. 4 u.k.k.) przy jednoczesnym niespełnieniu przesłanek wskazanych w treści art. 29 ust. 5 u.k.k.

Cały artykuł dostępny jest w MoP na stronie CH Beck: https://www.ksiegarnia.beck.pl/20854-monitor-prawniczy-nr-7-2022

1. Sposób pobierania opłaty
2. Opłata egzekucyjna w przypadku stwierdzenia niecelowego wszczęcia postępowania egzekucyjnego albo wskazania w treści wniosku egzekucyjnego osoby niebędącej dłużnikiem (art. 30 u.k.k.)
3. Opłata egzekucyjna w przypadku umorzenia postępowania na wniosek wierzyciela albo na podstawie art. 824 paragraf 1 pkt. 4 k.p.c
4. Opłata egzekucyjna w przypadku umorzenia postępowania na innej podstawie niż te wskazane w art. 29 ust. 1 u.k.k.

Przemysław Maluha prowadzi warsztaty z cyklu Akademia Praktykanta ELSA z postępowania cywilnego

20 kwietnia 2022 r. odbyły się warsztaty online przygotowane przez Europejskie Stowarzyszenie Studentów Prawa (ELSA) oraz kancelarię RESIST „Zasady konstruowania apelacji w postępowaniu cywilnym”. Szkolenie poprowadził aplikant radcowski Przemysław Maluha.

Zapisy: https://www.facebook.com/events/1156884448421953?active_tab=about

Iwo Duszyński w Rzeczpospolitej „Wady i zalety nowej ustawy deweloperskiej”

Ustawa deweloperska z 20 maja 2021 r. o ochronie praw nabywcy lokalu mieszkalnego lub domu jednorodzinnego oraz Deweloperskim Funduszu Gwarancyjnym znacząco zmienia dotychczasowe reguły obowiązujące na rynku pierwotnym nieruchomości. Jakich zmian możemy się spodziewać od 1 lipca 2022 roku, kiedy ustawa wejdzie w życie?

RESIST wyróżniona w obszarze „Dispute resolution” przez międzynarodowy ranking prawniczy Legal 500 EMEA

Kancelaria RESIST Rezanko Sitek po raz pierwszy znalazła się wśród wyróżnionych kancelarii w Polsce („Leading law firm”) przez międzynarodowy ranking prawniczy Legal 500 EMEA. Otrzymaliśmy rekomendację w dziedzinie rozwiązywania sporów („Dispute resolution”). Indywidualne rekomendacje („Leading lawyer”) otrzymali: Oskar Sitek, Piotr Rezanko, Tomasz Romanowski, Piotr Kieloch oraz Paulina Wrzosek.

Opinie klientów:

https://www.legal500.com/c/poland/dispute-resolution/

Mateusz Lenart poprowadził warsztaty z prawa karnego dla ELSA z cyklu #NapiszTO

Warsztaty z prawa karnego „Zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa” dla Europejskiego Stowarzyszenia Studentów Prawa (ELSA) poprowadził adwokat Mateusz Lenart. Szkolenie odbyło się 13 kwietnia online.

Partnerem wydarzenia jest kancelaria RESIST Rezanko Sitek.

https://www.facebook.com/events/706138540560127?active_tab=about

Oskar Sitek w Pulsie Biznesu „Spóźniona upadłość kontra zakaz prowadzenia działalności i zasiadania w organach spółek”

Pozbawienie osoby, która nie dopełniła obowiązku zgłoszenia we właściwym czasie wniosku o ogłoszenie upadłości przedsiębiorcy, prawa prowadzenia działalności gospodarczej, stanowi szczególny rodzaj odpowiedzialności cywilnej, zbliżony w swojej istocie do odpowiedzialności karnej.

Niestety sprawy o orzeczenie zakazu prowadzenia działalności są przykładem tych kategorii spraw sądowych, gdzie wytyczne w odniesieniu do stosowania przepisów prawa daje przede wszystkim orzecznictwo sądów usytuowanych na najniższym szczeblu sądownictwa powszechnego, tj. sądów rejonowych. Niewątpliwie wpływa to negatywnie na problemy interpretacyjne, które w odniesieniu do zakazu prowadzenia działalności gospodarczej są istotne i mogą powodować znaczne rozbieżności w stosowaniu prawa upadłościowego w zakresie instytucji zakazu prowadzenia działalności gospodarczej. Trudno też w takiej sytuacji o ujednolicenie orzecznictwa, które zachowuje swój lokalny charakter.

Stan zagrożenia niewypłacalnością a stan niewypłacalności

Zgodnie z art. 21 ust. 1 ustawy Prawo upadłościowe wniosek o ogłoszenie upadłości dłużnik powinien złożyć nie później niż w ciągu trzydziestu dni liczonych od dnia, w którym to wystąpiły podstawy do ogłoszenia upadłości, tj. od dnia, w którym dłużnik (zgodnie z art. 10-11 Prawa upadłościowego) stał się niewypłacalny. Jeżeli dłużnikiem jest spółka obowiązek złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości spoczywa na każdym, kto na podstawie ustawy, umowy spółki lub jej statutu ma prawo do prowadzenia spraw spółki i do jej reprezentowania samodzielnie lub łącznie z innymi osobami. Od stanu „niewypłacalności” należy odróżnić natomiast stan „zagrożenia niewypłacalnością”, który nie może stanowić podstawy do ogłoszenia upadłości, lecz co najwyżej może stanowić podstawę otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego. Postępowanie restrukturyzacyjne jest jednak pozostawione wyłącznej decyzji osób prowadzących działalność i brak złożenia wniosku restrukturyzacyjnego nie jest przez ustawodawcę w żaden sposób sankcjonowany. Natomiast brak złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości w terminie, z przyczyn opisanych poniżej, może wpływać na sytuację prawną osób odpowiedzialnych za prowadzenie spraw spółki. Jednym ze skutków braku złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości firmy we właściwym terminie jest bowiem orzeczenie zakazu prowadzenia działalności gospodarczej na okres od roku do lat dziesięciu.

Orzeczenie zakazu, określonego w art. 373-374 ustawy Prawo upadłościowe, w zamierzeniu ustawod

Pozbawienie osoby, która nie dopełniła obowiązku zgłoszenia we właściwym czasie wniosku o ogłoszenie upadłości przedsiębiorcy, prawa prowadzenia działalności gospodarczej, stanowi szczególny rodzaj odpowiedzialności cywilnej, zbliżony w swojej istocie do odpowiedzialności karnej.

Niestety sprawy o orzeczenie zakazu prowadzenia działalności są przykładem tych kategorii spraw sądowych, gdzie wytyczne w odniesieniu do stosowania przepisów prawa daje przede wszystkim orzecznictwo sądów usytuowanych na najniższym szczeblu sądownictwa powszechnego, tj. sądów rejonowych. Niewątpliwie wpływa to negatywnie na problemy interpretacyjne, które w odniesieniu do zakazu prowadzenia działalności gospodarczej są istotne i mogą powodować znaczne rozbieżności w stosowaniu prawa upadłościowego w zakresie instytucji zakazu prowadzenia działalności gospodarczej. Trudno też w takiej sytuacji o ujednolicenie orzecznictwa, które zachowuje swój lokalny charakter.

Stan zagrożenia niewypłacalnością a stan niewypłacalności

Zgodnie z art. 21 ust. 1 ustawy Prawo upadłościowe wniosek o ogłoszenie upadłości dłużnik powinien złożyć nie później niż w ciągu trzydziestu dni liczonych od dnia, w którym to wystąpiły podstawy do ogłoszenia upadłości, tj. od dnia, w którym dłużnik (zgodnie z art. 10-11 Prawa upadłościowego) stał się niewypłacalny. Jeżeli dłużnikiem jest spółka obowiązek złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości spoczywa na każdym, kto na podstawie ustawy, umowy spółki lub jej statutu ma prawo do prowadzenia spraw spółki i do jej reprezentowania samodzielnie lub łącznie z innymi osobami. Od stanu „niewypłacalności” należy odróżnić natomiast stan „zagrożenia niewypłacalnością”, który nie może stanowić podstawy do ogłoszenia upadłości, lecz co najwyżej może stanowić podstawę otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego. Postępowanie restrukturyzacyjne jest jednak pozostawione wyłącznej decyzji osób prowadzących działalność i brak złożenia wniosku restrukturyzacyjnego nie jest przez ustawodawcę w żaden sposób sankcjonowany. Natomiast brak złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości w terminie, z przyczyn opisanych poniżej, może wpływać na sytuację prawną osób odpowiedzialnych za prowadzenie spraw spółki. Jednym ze skutków braku złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości firmy we właściwym terminie jest bowiem orzeczenie zakazu prowadzenia działalności gospodarczej na okres od roku do lat dziesięciu.

Orzeczenie zakazu, określonego w art. 373-374 ustawy Prawo upadłościowe, w zamierzeniu ustawodawcy ma być – jako forma odpowiedzialności prawnej – dolegliwą sankcją w stosunku do osób, które nie dopełniły obowiązków przewidzianych prawem upadłościowym. Ma za zadanie wyeliminować na czas określony osobę zarządzającą firmą z obrotu gospodarczego za ogólnie pojętą nierzetelność i nieuczciwość, stosując quasi środek karny w postaci zakazu prowadzenia działalności gospodarczej. Ustawodawca uznał, że permanentne trwanie przedsiębiorcy w stanie niewypłacalności stanowi istotne zagrożenie dla bezpieczeństwa obrotu, a niewypłacalny dłużnik, który nie decyduje się na uruchomienie procedury upadłościowej, lecz nadal występuje w obrocie gospodarczym, zaciągając nowe zobowiązania, narusza reguły lojalności względem innych uczestników obrotu do tego stopnia, że sankcją za takie zachowanie powinna być relegacja dla dobra ogółu uczestników obrotu gospodarczego.

Zakaz prowadzania działalności gospodarczej

W latach 2019-21 do Sądów Rejonowych w Warszawie wpłynęło 499 wniosków o zakaz prowadzenia działalności gospodarczej, z czego prawomocnie zakończono 283 sprawy. Pośród nich, w 5 przypadkach zakaz orzeczono, a w 156 wniosek oddalono. W 146 sprawy zakończono w „inny sposób”.

Oprac. własne autora. Stan na marzec 2022 r.

Jak wskazano w uzasadnieniu do projektu nieobowiązującej już ustawy Prawo upadłościowe i naprawcze: „Instytucja orzekania o pozbawieniu prawa prowadzenia działalności gospodarczej jest środkiem dyscyplinującym przedsiębiorców do ich rzetelnej działalności i wykonywania obowiązków ciążących na nich w postępowaniu upadłościowym, stąd też niewątpliwie służy podniesieniu efektywności postępowania upadłościowego”. W tym dosyć krótkim uzasadnieniu wyrażono istotę omawianego zakazu, a konkretnie cel, jakiemu służy ten instrument prawny. Ma on za zadanie wymuszenie na przedsiębiorcach lub osobach uczestniczących w prowadzeniu działalności gospodarczej w ramach innego podmiotu prowadzenia tej działalności zgodnie z zasadami rzetelnego obrotu i uczciwości kupieckiej, w celu ochrony interesu społecznego oraz w kontekście ochrony obrotu gospodarczego jako całości. Tym samym orzeczenie zakazu prowadzenia działalności gospodarczej leży w w interesie publicznym. Jeżeli zaistnieje sytuacja, w której dochodzi do naruszenia reguł uczciwości, to orzekany zakaz ma zdyscyplinować przedsiębiorców, aby postępowali zgodnie z zasadami prawa upadłościowego, w celu doprowadzenia do spłaty wierzycieli w jak największym stopniu, a więc z jak najmniejszym ich pokrzywdzeniem.

Z tych samym powodów, jeżeli wniosek o ogłoszenie upadłości spółki nie został zgłoszony we właściwym terminie, a stan niewypłacalności się utrzymuje, obowiązek zgłoszenia wniosku aktualizuje się dla każdej z osób prowadzących sprawy spółki i ją reprezentującą, jeżeli obejmuje ona funkcję w momencie istniejącej niewypłacalności dłużnika, i wobec każdej z tych osób może zostać orzeczony zakaz prowadzenia działalności gospodarczej. Dlatego też termin ograniczający możliwość orzeczenia zakazu,

o którym mowa w art. 373 Prawa upadłościowego, nie jest liczony od dnia, w którym dłużnik obowiązany był taki wniosek złożyć, lecz od dnia ustania stanu niewypłacalności albo wygaśnięcia obowiązku złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości przez daną osobę.

Pojęcie „działalności gospodarczej” w rozumieniu Prawa upadłościowego

Samo pojęcie „działalności gospodarczej”, którym posługuje się art. 373 Prawa upadłościowego jest pojęciem zbiorczym, a jego nazwa ujęta w tytule ustawy nie oddaje jego istoty, o ile orzeczony zakaz nie obejmuje jedynie prowadzenia działalności gospodarczej na własny rachunek lub w ramach spółki cywilnej, ale również inne przejawy, bardziej pośrednie, działalności zawodowej. Zakaz obejmuje bowiem również pełnienie funkcji zarządcy sukcesyjnego, członka rady nadzorczej, członka komisji rewizyjnej, reprezentanta lub pełnomocnika osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą, spółki handlowej, przedsiębiorstwa państwowego, spółdzielni, fundacji lub stowarzyszenia. Reprezentantem osoby prawnej są osoby wchodzące w skład organu uprawnionego do dokonywania z osobami trzecimi czynności prawnych. Przykładowo można tu wymienić członków zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, spółki akcyjnej czy spółdzielni. Zakaz odnosi się również do możliwości pełnienia funkcji prokurenta, likwidatora czy kuratora. Jak z powyższego wynika zakaz prowadzenia działalności gospodarczej odnosi się w zasadzie do każdych przejawów aktywności gospodarczej osoby fizycznej oraz jej udziału w ogólnie pojętym obrocie gospodarczym.

Co ważne, przepis art. 373 ust. 1 Prawa upadłościowego – w razie spełnienia się wymienionych w nim przesłanek – nakazuje łączne pozbawienie wszystkich wymienionych w tym przepisie praw. Nie jest więc możliwe pozbawienie na przykład prawa prowadzenia działalności gospodarczej na własny rachunek przy jednoczesnym pozostawieniu prawa do zasiadania w zarządzie, radzie nadzorczej lub pełnienia funkcji pełnomocnika (prokurenta).

Orzeczenie zakazu nie będzie natomiast obejmować zakazu posiadania akcji lub udziałów w spółkach akcyjnych, prostych spółkach akcyjnych, spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością czy spółkach komandytowo-akcyjnych. Tym samym, przy całym spektrum skutków orzeczenia zakazu prowadzenia działalności członek zarządu, wobec którego orzeczono zakaz będzie mógł na przykład nabyć udziały w spółce (także w jednoosobowej spółce z ograniczoną odpowiedzialnością) oraz mieć w ten sposób wpływ na skład zarządu lub rady nadzorczej, mimo zakazu prowadzenia jej spraw.

Przesłanki orzeczenia zakazu prowadzenia działalności gospodarczej

Orzeczenie zakazu prowadzenia działalności gospodarczej wymaga spełnienia się dwóch przesłanek:

• winy (umyślnej lub nieumyślnej) po stronie osoby, która skutecznie nie złożyła w terminie wniosku o ogłoszenie upadłości, a także
• powstania ujemnych skutków tego zaniechania, w szczególności „obniżenia wartości ekonomicznej przedsiębiorstwa upadłego” oraz „pokrzywdzenia wierzycieli”.

Należy przy tym zaznaczyć, że od odpowiedzialności uchroni jedynie skuteczne złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości. Wniosek np. zwrócony przez sąd na skutek braków formalnych nie wywoła żadnych skutków prawnych, a co za tym idzie nie spowoduje zwolnienia z odpowiedzialności za jego niezłożenie w ustawowym terminie.

Przepis art. 373 ust. 1 pkt 1 Prawa upadłościowego nie przewiduje jednocześnie domniemania winy zobowiązanego (np. członka zarządu), a zatem, w myśl ogólnej zasady przewidzianej w art. 6 Kodeksu cywilnego, to osoba która wnosi do sądu o orzeczenie wobec menadżera zakazu prowadzenia działalności gospodarczej powinna udowodnić winę w niezłożeniu wniosku o ogłoszenie upadłości w ustawowym terminie oraz, że istnieje związek przyczynowy między zawinionym niezłożeniem wniosku w terminie a zmniejszeniem wartości przedsiębiorstwa i rozmiarem pokrzywdzenia wierzycieli. Nie zachodzi przy tym wina w opóźnieniu w złożeniu wniosku o ogłoszenie upadłości, jeżeli wniosek nie został złożony z powodu podejmowanych prób ratowania przedsiębiorstwa, w tym rozmów z wierzycielami nt. przedłużenia terminów spłat długów, restrukturyzacji zadłużenia czy sprzedaży przedsiębiorstwa lub jego części inwestorowi zewnętrznemu albo rozmów i starań w zakresie pozyskania finansowania zewnętrznego. W szczególności jeżeli czynności te mają charakter realny (a nie pozorny), a co za tym idzie faktycznie istniały widoki na naprawienie sytuacji finansowej przedsiębiorstwa upadłego i dawały możliwość spłaty zadłużenia lub jego restrukturyzacji. Podobnie należy ocenić sytuację, w której członek zarządu podejmując działania ukierunkowane na poprawę sytuacji finansowej nie pobiera wynagrodzenia, nie podejmuje działań mogących być ocenianie z perspektywy pokrzywdzenia wierzycieli, których nie faworyzuje, a więc którego zachowanie można uznać za obiektywnie uczciwe. Winy nie powinno się przypisać także temu z członków zarządu, który nie oszukuje wierzycieli co do kondycji finansowej spółki i z nimi współpracuje w celu wyjścia z trudnej sytuacji finansowej.

W orzeczeniach sądów powszechnych wyjaśniona została przy tym przesłanka „pokrzywdzenia wierzycieli”. Do pokrzywdzenia dochodzi np. gdy przed złożeniem wniosku o ogłoszenie upadłości członek zarządu dłużnika zaciąga zobowiązania mając świadomość braku możliwości ich spłaty lub zabezpieczył interesy wspólników, wybiórczo zaspokajał niektórych z wierzycieli, uniemożliwiając proporcjonalne zaspokojenie albo podejmował działania polegające na uszczuplaniu majątku dłużnika poprzez tworzenie innych spółek lub na ukrywaniu lub usuwaniu majątku upadłego. Brak jest podstaw o orzeczenia zakazu wykonywania działalności gospodarczej również wówczas, gdy przeprowadzone postępowanie nie dowiedzie złej woli w braku regulowania zobowiązań przez członka zarządu, który ma jakieś plany działalności, aktywnie szuka źródeł dochodu lub pozyskania finansowania.

Niejednokrotnie brak złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości nie pociągnie za sobą orzeczenia zakazu prowadzenia działalności w sytuacji, gdy cały majątek jest zabezpieczony na rzecz jednego wierzyciela. W takiej sytuacji może dojść jedynie do wykazania braku złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości w terminie, a ta okoliczność per se nie stanowi o możliwości orzekania zakazu prowadzenia działalności gospodarczej. Wówczas konieczne jest wykazanie przez wnioskodawcę, że dłużnik pozbywał się majątku lub podejmował inne czynności skutkujące uniemożliwieniem dochodzenia roszczeń przez wierzycieli lub umniejszeniem ich praw.

Przy ocenie zachowania członków zarządów, a w szczególności przy ocenie stopnia ich zawinienia, nie mogą być obojętne także okoliczności dotyczące funkcjonowania danej spółki (dłużnika) w ramach grupy spółek, powiązanych ze sobą kapitałowo. Podejmowanie wszelkich decyzji dotyczących spółki-dłużnika, w tym decyzji dotyczącej ewentualnego złożenia wniosku o ogłoszenie jej upadłości powinno być determinowane sytuacją majątkową całej grupy kapitałowej. W szczególności, jeżeli z uwagi na sytuację ekonomiczną grupy, złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości jednej ze spółek mogłoby doprowadzić do obniżenia wartości innych przedsiębiorstw z grupy, w tym mogłoby skutkować drastycznym spadkiem wartości majątku innych spółek lub wymagalnością albo wzrostem wartości długu obciążającego wszystkie spółki z grupy (co ma miejsce bardzo często w razie istnienia tzw. krzyżowych, wzajemnych zabezpieczeń ustanowionych na rzecz wierzycieli). Wówczas dopiero obiektywny brak realnych perspektyw na poprawę sytuacji może zasadniczo być podstawą do orzeczenia zakazu prowadzenia działalności gospodarczej.

Postępowanie restrukturyzacyjne jako przesłanka braku orzeczenia zakazu prowadzenia działalności

Przepisy art. 373 ust. 1a Prawa upadłościowego wskazuje na przypadki, których zaistnienie może (lecz nie musi) skutkować brakiem orzeczenia zakazu prowadzenia działalności gospodarczej, mimo niezłożenia wniosku o ogłoszenie upadłości w terminie.

Zgodnie z tym przepisem sąd – mimo zaistnienia podstaw do orzeczenia zakazu prowadzenia działalności gospodarczej – posiada uprawnienie do oddalenia wniosku, jeżeli w stosunku do dłużnika został złożony wniosek o otwarcie przyspieszonego postępowania układowego, postępowania układowego lub postępowania sanacyjnego, a rozmiar pokrzywdzenia wierzycieli jest nieznaczny. Przepis nie wymienia przy tym wszystkich możliwych postępowań restrukturyzacyjnych, a ściślej nie wymienia najpopularniejszego postępowania restrukturyzacyjnego, tj. postępowania o zatwierdzenie układu. Stąd też, otwarcie (wszczęcie) tego postępowania nie będzie miało wpływu na możliwość skorzystania przez sąd ze swojego szczególnego uprawnienia.

Dodatkową przesłanką, którą sąd winien brać pod uwagę przy oddaleniu wniosku o orzeczenie zakazu prowadzenia działalności jest rozmiar pokrzywdzenia wierzycieli, który musi być nieznaczny.

Skutki orzeczenia zakazu

Jak już na wstępie zostało to wyjaśnione, naturalnym skutkiem pozbawienia prawa prowadzenia działalności gospodarczej (poza brakiem możliwości prowadzenia działalności gospodarczej na własny rachunek) będzie brak możliwości zasiadania w organach spółek, spółdzielni, stowarzyszeń lub fundacji. Sądy rejestrowe odmówią przy tym dokonania w rejestrze przedsiębiorców KRS jakiegokolwiek wpisu, który pozostałby w sprzeczności z orzeczeniem sądu upadłościowego. Natomiast wydaje się, że prawomocne orzeczenie zakazu prowadzenia działalności gospodarczej z mocy samego prawa nie doprowadzi do wygaśnięcia mandatu uprzednio powołanego członka zarządu spółki. Trudno znaleźć przepis, z którego treści można byłoby wywieźć, że skutkiem nałożenia sankcji prawnej z art. 373 Prawa upadłościowego jest wygaśnięcie mandatu członka zarządu spółki kapitałowej. Pamiętać jednak należy o innych mechanizmach ochrony przed trwaniem w zarządach osób, wobec których orzeczono zakaz prowadzenia działalności gospodarczej. Jednym z tych mechanizmów jest art. 244 Kodeksu karnego, zgodnie z którym osoba fizyczna dotknięta zakazem prowadzenia działalności gospodarczej, naruszając prawomocne postanowienie sądu upadłościowego, popełnia przestępstwo zagrożone karą pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5. Dalej, fakt orzeczenia zakazu prowadzenia działalności zostaje ujawniony w rejestrach publicznych, co z pewnością będzie działać „odstraszająco” na kontrahentów spółki, którą faktycznie zarządza osoba z zakazem prowadzenia działalności.

W kontekście niniejszego artykułu ważnym pytaniem jest, czy skutkiem orzeczenia zakazu prowadzenia działalności na podstawie art. 373 Prawa upadłościowego jest również nieważność czynności prawnych podjętych przez członka zarządu mimo orzeczonego zakazu. W tym zakresie w nauce prawa prezentowane są dwa stanowiska. Część autorów uważa, że czynność prawna dokonana przez osobę fizyczną, w stosunku do której sąd nałożył zakaz prowadzenia działalności gospodarczej, jest nieważna. Jednocześnie wielu komentatorów nie podziela tego zapatrywania. Podobne rozbieżności występują także w orzecznictwie.

Należy opowiedzieć się za drugim rozwiązaniem. Naruszenie prawomocnie orzeczonego zakazu prowadzenia działalności gospodarczej nie powinno powodować nieważności dokonanej czynności prawnej z kilku niezależnych od siebie powodów. Po pierwsze, zgodnie z art. 58 § 1 Kodeksu cywilnego czynność prawna jest nieważna tylko w razie jej sprzeczności z ustawą albo gdy czynność ma na celu obejście ustawy. Prawomocne orzeczenie sądu, tu orzekające zakaz prowadzenia działalności gospodarczej nie może być zatem źródłem nieważności czynności prawnej w rozumieniu tego przepisu, a więc jego naruszenie lub obejście nie powoduje spełnienia przesłanki z art. 58 § 1 Kodeksu cywilnego. Po drugie, zakaz prowadzenia działalności gospodarczej jest skierowany do oznaczonej osoby fizycznej i nie odnosi się do konkretnej czynności prawnej. Po trzecie, zakaz z art. 373 Prawa upadłościowego jest skierowany do jednej tylko strony czynności prawnej (umowy). W takiej sytuacji prywatnoprawna sankcja nieważności nie powinna znaleźć zastosowania. Powyższe argumenty potęguje bezpieczeństwo obrotu, które nie powinno pozostać bez wpływu na ocenę skutków podejmowania czynności prawnych przez osoby dotknięte sądowym zakazem prowadzenia działalności gospodarczej.

Zakaz prowadzenia działalności gospodarczej, o którym mowa w art. 373 Prawa upadłościowego uznać za dolegliwy. Z tej dolegliwości i surowości należy wyciągnąć przed nawias ważny wniosek, a mianowicie taki, że odpowiedzialność z tytułu niezłożenia wniosku o ogłoszenie upadłości w terminie należy oceniać w szerszym – niż tylko w drodze obliczania terminu, w którym członek zarządu powinien złożyć wniosek o ogłoszenie upadłości zarządzanej przez siebie firmy – aspekcie. W procesach fundamentalne znaczenie często ma kwestia dopuszczalnych granic tzw. ryzyka gospodarczego. Powinniśmy być świadomi, że w toku prowadzenia działalności gospodarczej członkowie organów spółki (zwłaszcza zarządu) nie mogą czuć się „zniewoleni” przepisami o ich odpowiedzialności i podejmować wyłącznie takie działania, których rezultaty dają się przewidzieć z całą pewnością. Od członków zarządu powinno wymagać się decyzji racjonalnych, lecz nie zawsze najbezpieczniejszych. Uwzględnianie nieuniknionego ryzyka gospodarczego, z możliwym zabezpieczeniem się, stanowi spełnienie miernika staranności, jaka jest wymagana od członka zarządu i która każdorazowo powinna ekskulpować od odpowiedzialności za niezłożenie wniosku o ogłoszenie upadłości w terminie.

Artykuł: https://www.pb.pl/spozniona-upadlosc-kontra-zakaz-prowadzenia-dzialalnosci-i-zasiadania-w-organach-spolek-1146752

Zapraszamy na wystąpienie Oskara Sitka podczas konferencji Pulsu Biznesu „Odpowiedzialność członków zarządu” w dniach 30-31 maja 2022 r.: https://www.pb.pl/konferencje/odpowiedzialnosc-czlonkow-zarzadu-4348156c-e2bf-4eb0-8ced-4061e221e904?utm_source=pb.pl&utm_medium=speaker_article&utm_campaign=k_20220405_odpowiedzialnosc

Agnieszka Ociesa w Rzeczpospolitej „Jak ustawa deweloperska wpłynie na postępowanie upadłościowe”

Nowa ustawa deweloperska, która wejdzie w życie w 1 lipca 2022 roku wprowadza instrumenty mające skuteczniej chronić interesy potencjalnych nabywców nieruchomości deweloperskich. Mają one eliminować ryzyko utraty wpłacanych przez nich środków gdyby doszło do upadłości przedsiębiorcy.

RESIST Rezanko Sitek w gronie 100 najlepszych kancelarii prawnych wg Forbes

Kancelaria RESIST Rezanko Sitek znalazła się wśród 100 najlepszych kancelarii wg magazynu Forbes. Otrzymaliśmy wyróżnienie w kategorii: „Niewypłacalność i restrukturyzacja” i zostaliśmy wpisani na listę „Najlepsze Kancelarie Polska 2022 – Poland’s Best Law Firms 2022”.

Ranking kancelarii prawnych został w tym roku zorganizowany przez Forbes Poland po raz pierwszy. W badaniu udział wzięło 15 tysięcy ekspertów (prawników kancelaryjnych oraz in-house), którzy udzielali rekomendacji w 24 specjalizacjach prawnych.

Dziękujemy za zaufanie!

https://www.forbes.pl/prawo-i-podatki/najlepsze-kancelarie-w-polsce-2022-polands-best-law-firms-2022-lista-magazynu-forbes/qpw9nm4

Szkolenie RESIST i C.H. Beck „Wierzyciel w postępowaniu upadłościowym i restrukturyzacyjnym – kluczowe problemy”

22 czerwca 2022 r. odbędzie się webinarium przygotowane przez RESIST Rezanko Sitek oraz Wydawnictwo C.H. Beck „Wierzyciel w postępowaniu upadłościowym i restrukturyzacyjnym – kluczowe problemy”.

Prawnicy kancelarii – Oskar Sitek, Piotr Kieloch i Agata Duda-Bieniek omówią następujące tematy:

Wierzyciel w postępowaniu restrukturyzacyjnym – wybrane zagadnienia:

• Propozycje układowe z punktu widzenia wierzyciela
• Głosowanie nad układem za pośrednictwem KRZ
• Zatwierdzenie układu
• Wykonywanie, uchylenie i zmiana układu

Wierzyciel w postępowaniu upadłościowym – wybrane zagadnienia:

• Procedura ustalania listy wierzytelności w postępowaniu upadłościowym
• Różnice w ustalaniu wierzytelności w postępowaniu upadłościowym prowadzonym wobec osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej w trybie art. 491(1) ust. 1 PU – omówienie zagadnień istotnych z punktu pełnomocnika wierzyciela
• Udział wierzyciela w toku postępowania

Szczegóły wydarzenia: https://www.akademia.beck.pl/szkolenie/1097-wierzyciel-w-postepowaniach-upadlosciowych-i-restrukturyzacyjnych–kluczowe-problemy

RESIST z cyklem szkoleń z zakresu upadłości dla ORA w Warszawie

Prawnicy RESIST Rezanko Sitek: Agata Duda-Bieniek, radca prawny i doradca restrukturyzacyjny oraz Michał Dudziński, adwokat prowadzą cykl szkoleń dla adwokatów zrzeszonych w Okręgowej Radzie Adwokackiej w Warszawie z zakresu upadłości.

21 lutego 2022 r.

„Wierzyciel w postępowaniu w przedmiocie ogłoszenia upadłości”

28 lutego 2022 r.

„Wierzyciel w postępowaniu upadłościowym”

11 kwietnia 2022 r.

„Wniosek o ogłoszenie upadłości oraz inne pisma składane za pośrednictwem Krajowego Rejestru Zadłużonych – praktyczne uwagi”

RESIST partnerem Ogólnopolskich Dni Praktyk Prawniczych ELSA

W dniach 14-16 marca 2022 r. odbyły się XVII Ogólnopolskie Dni Praktyk Prawniczych organizowane przez ELSA (Europejskie Stowarzyszenie Studentów Prawa). Kancelaria RESIST Rezanko Sitek jest partnerem wydarzenia.

W ramach ODDP 16 marca o godz. 17.00 odbyły się warsztaty „Metodyka sporządzania pism w postępowaniu upadłościowym”, które poprowadziły Agata Duda-Bieniek, radca prawny i doradca restrukturyzacyjny oraz Magdalena Zdanowska, radca prawny.

Szczegóły wydarzenia: https://www.facebook.com/events/366481751913548?active_tab=about

Agnieszka Lewandowska w Rzeczpospolitej „Czy nowa ustawa deweloperska chroni nabywców mieszkań?”

1 lipca br. wchodzi w życie ustawa z 20 maja 2021 r. o ochronie praw nabywcy lokalu mieszkalnego lub domu jednorodzinnego oraz Deweloperskim Funduszu Gwarancyjnym. Ustawę zaprojektowano w celu ochrony praw nabywców, jednak nie wszystkie jej regulacje będą dla nich korzystne.

owa ustawa deweloperska niewątpliwie zdecydowanie poszerza ochronę nabywców przed ryzykiem utraty środków zainwestowanych w nieruchomość. Ale czy konsekwentnie realizuje ona założenie poprawy pozycji nabywców?

Umowa rezerwacyjna – idea słuszna, ale…

Ustawa w odpowiedzi na potrzeby praktyki wprowadza instytucję umowy rezerwacyjnej polegającej na czasowym wyłączeniu z oferty sprzedaży lokalu mieszkalnego lub domu jednorodzinnego wybranego przez rezerwującego. Potrzeba ustawowego uregulowania umów rezerwacyjnej uzasadniana jest ryzykiem:

– utraty wpłacanych przez nabywcę pieniędzy tytułem opłat rezerwacyjnych,

– swobodnego wycofywania się przez deweloperów z rezerwacji celem sprzedaży lokalu innemu nabywcy za wyższą cenę,

– wprowadzania przyszłego nabywcy w błąd co do przedsięwzięcia deweloperskiego wobec braku obowiązku uprzedniego doręczenia prospektu informacyjnego.

Nowe przepisy w odpowiedzi na podnoszone problemy określają minimalną treść umowy rezerwacyjnej, maksymalną wysokości opłaty rezerwacyjnej, zasady jej zwrotu, a także przewidują obowiązek doręczenia prospektu informacyjnego przed zawarciem umowy rezerwacyjnej. Nowe regulacje nie stanowią jednak panaceum na wszelkie problemy potencjalnych nabywców, a co więcej niekiedy mogą utrudnić praktyczne zastosowanie umów rezerwacyjnych z przyczyn wskazanych poniżej.

Po pierwsze, wbrew potrzebom praktyki umowa rezerwacyjna będzie (pod rygorem nieważności) zawierana w formie pisemnej. Oznacza to, że powszechne „rezerwowanie lokalu” w drodze wiadomości e-mail nie będzie skuteczne, co trudno uznać na rozwiązanie wygodne dla nabywców zainteresowanych szybkim i zdalnym wyłączeniem lokalu z oferty.

Po drugie, zasady zwrotu opłaty rezerwacyjnej zdają się rozmijać z faktycznym interesem rezerwującego. Ustawa stanowi, iż opłata rezerwacyjna będzie niezwłocznie zwracana rezerwującemu jeżeli nie uzyska on pozytywnej decyzji kredytowej lub przyrzeczenia udzielenia kredytu w związku z negatywną oceną zdolności kredytowej.

Co jednak w sytuacji, w której decyzja kredytowa w ogóle nie zdążyła zapaść w okresie przewidzianym umową rezerwacyjną? Powszechnie wiadomym jest wszak, iż okres oczekiwania na decyzje kredytową jest długotrwały i niemożliwy do precyzyjnego określenia. Ustawa nie przewiduje jednak zwrotu opłaty rezerwującemu, a zatem należy uznać, iż uiszczona opłata „przepada”.

Ustawa przewiduje ponadto zwrot opłaty w przypadku gdy deweloper dokonał zmiany w prospekcie informacyjnym lub jego załącznikach bez poinformowania rezerwującego. Brak jednak uprawnienia do zwrotu opłaty w przypadku niekorzystnych dla rezerwującego zmian w prospekcie informacyjnym.

WAŻNE!

Jeżeli deweloper podniesie cenę lokalu, ale poinformuje o rzeczonym fakcie rezerwującego, to rezerwujący nie będzie mógł bezkosztowo wycofać się z umowy, bowiem utraci opłatę rezerwacyjną.

Powyższa luka stwarza dla dewelopera wygodny sposób na stosunkowo swobodne zarządzanie rezerwacjami, które uzna za niekorzystne.

Ponadto, przepis przewiduje wątpliwy co do swej skuteczności obowiązek zwrotu rezerwującemu opłaty rezerwacyjnej w podwójnej wysokości – w przypadku gdy przy umowie sprzedaży poprzedzonej umową rezerwacyjną deweloper albo przedsiębiorca inny niż deweloper nie usunął wad zgłoszonych do protokołu odbioru i nabywca nie przystąpił do podpisania umowy przenoszącej własność nieruchomości. Przepis ten budzi wątpliwości co do jego zastosowania, albowiem do umów sprzedaży, o których mowa w art. 3 i art. 4 nowej ustawy deweloperskiej nie stosuje się regulacji art. 41 ust. 6-8 nakładającej na dewelopera obowiązek usunięcia wad.

Niezależnie od powyższego pamiętać należy, iż przepisy nowej ustawy będą miały zastosowanie jedynie do umów rezerwacyjnych, których treść odpowiada ustawie. Nietrudno wyobrazić sobie, iż rynek wypracuje rozwiązania umowne, które nie będą wypełniały definicji ustawowej (a zatem nie będą podlegać ochronie z ustawy), niemniej ostatecznie będą zmierzać do analogicznego celu co umowa rezerwacyjna.

Nabywca karany surowiej od dewelopera

Przepisy obowiązującej nadal ustawy deweloperskiej przewidują, iż treść umowy deweloperskiej musi określać wysokość odsetek i kar umownych dla stron umowy deweloperskiej. Kary umowne stanowią dla nabywcy sposób na stosunkowo proste zrekompensowanie skutków opóźnienia dewelopera oraz zmobilizowanie go do dotrzymania terminów. Kary umowne są praktycznym narzędziem ochrony interesów nabywcy.

Nowa ustawa usuwa rzeczony zapis, przewidując w zamian jedynie fakultatywne uprawnienie do zastrzeżenia odsetek i kar umownych w umowie deweloperskiej. W konsekwencji, stosownie do nowej ustawy, uchybienia dewelopera nie będą musiały być obwarowane roszczeniem nabywcy o zapłatę kary umownej.

WAŻNE!

Nie należy wykluczyć, iż orzecznictwo opowie się za obowiązkiem wprowadzania do umowy kar umownych, niemniej modyfikacja zapisów ustawy otwiera pole do ich niestosowania przez deweloperów.

Powyższej zmiany nie zniweluje wprowadzona instytucja rekompensaty dla nabywcy z tytułu niewykonania lub nienależytego wykonania umowy przez dewelopera. Należy wszak zauważyć, iż rekompensata przysługuje jedynie jeżeli umowa nie przewiduje ani kary umownej ani odsetek. Powyższe stawia pod znakiem zapytania praktyczną przydatność instytucji rekompensaty. Deweloper będzie mógł wszak z łatwością zwolnić się od ryzyka jej zapłaty wprowadzając do umowy korzystny dla siebie zapis np. w postaci obowiązku zapłaty przez nabywcę odsetek za opóźnienie w zapłacie ceny.

Nowa ustawa deweloperska zdaje się ponadto próbować zrównać obciążenie stron umowy w zakresie odsetek i kar umownych, jednak próbę tę ocenić należy za chybioną. Zapis sformułowany w art. 39 ust. 1 nowej ustawy deweloperskiej stanowi, iż:

„Jeżeli w umowie deweloperskiej albo w umowie, o której mowa w art. 2 ust. 1 pkt 2, 3 lub 5 lub ust. 2, określono wysokość odsetek zastrzeżonych na rzecz dewelopera i kar umownych zastrzeżonych na rzecz nabywcy, wysokość należności z tytułu odsetek przysługujących deweloperowi nie może przewyższać wysokości należności z tytułu kar umownych zastrzeżonych na rzecz nabywcy”.

Analiza powołanego przepisu wyraźnie wskazuje, iż zrównuje on wysokość należności, nie zaś wysokość zastrzeżonych stawek. Konsekwentnie deweloper może przewidzieć w umowie, iż jego uchybienia umowne będą sankcjonowane znacznie niższą stawką kary umownej od stawki przewidzianej dla uchybień nabywcy. Dopiero na etapie naliczania konkretnych kar i odsetek obciążenia obu stron zostaną zrównane.

Przykład

Zastrzeżenie umowne przewiduje odsetki w wysokości 0,03 proc. za każdy dzień́ opóźnienia nabywcy w zapłacie ceny oraz karę umowną w wysokości 0,01 proc. ceny za każdy dzień́opóźnienia w zawarciu umowy przeniesienia własności lokalu przez dewelopera.

Zgodną z przepisami będzie sytuacja, w której deweloper dopuści się trzech osobnych naruszeń zagrożonych niską karą, zaś nabywca popełni pojedyncze naruszenie zagrożone wysokimi odsetkami. Zsumowane należności obu stron mogą zatem wyrażać się tą samą kwotą, pomimo, iż poziom naruszeń umownych dewelopera będzie istotnie wyższy.

Przykład

Deweloper opóźnił się o siedem dni zarówno w doręczeniu nowego prospektu informacyjnego, usunięciu wady oraz w przeniesieniu własności lokalu, zaś za każdy dzień opóźnienia zobowiązany jest zapłacić karę umowną w wysokości 0,01proc. ceny. Przy cenie lokalu wynoszącej 500 tys. zł, deweloper będzie obowiązany do zapłaty kwoty 1050 zł. Jednocześnie nabywca opóźnił się o siedem dni w zapłacie ceny, zaś za każdy dzień naliczane są odsetki w wysokości 0,03 proc. Przy cenie lokalu wynoszącej 500 tys. zł, nabywca również będzie obowiązany do zapłaty kwoty 1050 zł, chociaż opóźnił się z realizacją tylko jednego zobowiązania.

Orzecznictwo może w praktyce dążyć do skorygowania postanowień umownych poprzez odwołanie do konstrukcji abuzywności, niemniej nowa regulacja ustawowa istotnie utrudni ich wykluczanie z obrotu. Nowa ustawa deweloperska dopuszcza taki rozkład kar i odsetek, gdyż wprowadza jedynie obowiązek zrównania naliczonych należności, nie zaś stawek.

Ponadto, powyższa regulacja stwarza ryzyko, iż deweloper, który otrzymał od nabywcy odsetki z tytułu naruszeń postanowień umownych, będzie celowo opóźniał się z wykonaniem umowy celem uchronienia się przed obowiązkiem zwrotu pobranych odsetek. Dopiero wszak naliczenie kar umownych za naruszenia dewelopera wyrówna należności z tytułu odsetek przysługujących deweloperowi.

Co więcej, powyższy zapis nakazuje zrównywanie jedynie należności z kar umownych z należnościami z tytułu odsetek zastrzeżonych w umowie. Konsekwentnie, w przypadku braku uregulowania odsetek w umowie i dochodzenia odsetek przez dewelopera na podstawie ustawy, roszczenie dewelopera będzie mogło przewyższać roszczenia nabywcy.

Brak roszczenia o obniżenie ceny

Nowa ustawa deweloperska zawiera szereg korzystnych dla nabywcy regulacji związanych z procedurą odbioru oraz wadami istotnymi i nieistotnymi ujawnionymi w lokalu mieszkalnym lub domu jednorodzinnym. Obecny sposób uregulowania procedury uniemożliwia nabywcy odmowę odbioru lokalu mieszkalnego lub domu jednorodzinnego w przypadku, gdy posiada on wady istotne. Nowe przepisy wyposażają natomiast nabywcę w prawo odmowy odbioru w przypadku stwierdzenia, że lokal mieszkalny albo dom jednorodzinny posiada wadę istotną i jednocześnie deweloper odmówi uznania jej w protokole, a także prawo odstąpienia od umowy przez nabywcę z uwagi na istnienie wady istotnej – na warunkach określonych w ustawie.

Nowe przepisy usprawniają ponadto procedurę usuwania wad nieistotnych przydając nabywcy prawo do usunięcia uznanej wady nieistotnej na koszt dewelopera w przypadku jego zwłoki, a ponadto wyposażają nabywcę w prawo zgłaszania wad stwierdzonych po odbiorze, ale przed przeniesieniem własności nieruchomości.

Poszerzenie uprawnień nabywcy do odstąpienia od umowy oraz uprawnień do usuwania wad na koszt dewelopera wymaga poczynienia następującej uwagi: przepisy ustawy zawarte w art. 41 mają charakter kompletny, a zatem nie odsyłają do przepisów o rękojmi. Przepisy o rękojmi będą mieć zastosowanie jedynie do umów sprzedaży, względnie umów sprzedaży poprzedzonych umową przedwstępną czy rezerwacyjną. Przepisy kodeksu cywilnego dotyczące rękojmi znajdą zastosowanie dopiero do wad zgłaszanych po przeniesieniu własności na nabywcę na podstawie umowy sprzedaży.

Przepisy kodeksu cywilnego o rękojmi nie będą natomiast obejmować umów deweloperskich, a zatem umów zawieranych na etapie budowy. W wykonaniu umowy deweloperskiej tj. umowy zobowiązującej zawiera się umowę przeniesienia własności, nie zaś umowę sprzedaży o podwójnym skutku, a zatem nigdy nie powstaje ochrona z rękojmi w rozumieniu kodeksu cywilnego. Konsekwentnie nabywcy lokalu mieszkalnego lub domu jednorodzinnego na podstawie umowy deweloperskiej będą przysługiwać jedynie uprawnienia określone w art. 41 nowej ustawy deweloperskiej. Strona umowy deweloperskiej nie będzie zatem dysponować np. roszczeniem o obniżenie ceny.

Deweloperski Fundusz Gwarancyjny

Nowa ustawa deweloperska tworzy Deweloperski Fundusz Gwarancyjny (DGF) jako jedną z licznych zmian nakierowanych na ochronę nabywców przed trudnościami w odzyskaniu środków zarówno w przypadku upadłości dewelopera bądź upadłości banku, w którym prowadzony jest mieszkaniowy rachunek powierniczy, jak i w sytuacji np. odstąpienia przez nabywcę od umowy – a to niezależnie od stopnia wykorzystania przez dewelopera środków zgromadzonych na mieszkaniowym rachunku powierniczym (MRP).

Wśród wprowadzanych mechanizmów ochrony nabywców oprócz DFG wymienić należy także: istotne poszerzenie zakresu stosowania ustawy, zakaz dokonywania wpłat przez nabywców przed zrealizowaniem przez dewelopera danego etapu, czy obowiązek dewelopera dysponowania już na etapie rozpoczęcia sprzedaży zgodą banku lub innego wierzyciela hipotecznego na bezobciążeniowe ustanowienie odrębnej własności lokalu/domu i przeniesienie jego własności na nabywcę po wpłacie pełnej ceny przez nabywcę lub zobowiązanie do jej udzielenia uzupełniają siatkę ochrony nabywcy przed utratą zainwestowanych środków.

Nowa ustawa przewiduje, iż obowiązkiem odprowadzenia przez dewelopera składki na DFG będą objęte wszystkie środki wpłacane na mieszkaniowy rachunek powierniczy, a zatem co do zasady środki wpłacane tytułem zapłaty ceny za lokal/dom. Maksymalna wysokość stawki procentowej, według której jest wyliczana wysokość składki nie może przekraczać 1 proc. – w przypadku otwartych MRP o albo 0,1 proc. – w przypadku zamkniętych MRP.

DFG może budzić wątpliwości zarówno co do warunków wypłaty środków z funduszu, jak i w zakresie niezbędności jego utworzenia wobec wprowadzenia szeregu innych mechanizmów ochronnych nabywców. Jednakże z perspektywy nabywców DFG stwarza w istocie tylko jeden (lecz niezmiernie istotny) problem, tj. wpływ DFG na ceny mieszkań. Obowiązek odprowadzania składek na DFG będzie wszak skutkować podniesieniem kosztów inwestycji, co w konsekwencji stwarza wydatne ryzyko podwyższenia przez deweloperów cen lokali mieszkalnych/domów jednorodzinnych. Według Polskiego Związku Firm Deweloperskich nałożone na deweloperów obowiązki (w tym finansowe) mogą doprowadzić do wzrostu kosztu budowy mieszkań o 2 proc. Powstaje przeto pytanie: czy DFG przyniesie więcej korzyści czy strat dla przeciętnego nabywcy?

Podstawa prawna:

Ustawa z 20 maja 2021 r. o ochronie praw nabywcy lokalu mieszkalnego lub domu jednorodzinnego oraz Deweloperskim Funduszu Gwarancyjnym (DzU z 2021 r., poz. 1177)

Artykuł: https://www.rp.pl/nieruchomosci/art35747971-czy-nowa-ustawa-deweloperska-ochroni-nabywcow-mieszkan

RESIST partnerem XXIV Lokalnego Konkursu Krasomówczego

W dniach 10-11 marca 2022 r. odbył się finał XXIV edycji Lokalnego Konkursu Krasomówczego organizowanego przez ELSA Warszawa. Kancelaria RESIST została partnerem Konkursu. Jeden z kazusów w zakresie prawa cywilnego został przygotowany przez: adwokat Agnieszkę Ociesę oraz radcę prawnego Agatę Dudę-Bieniek, która zasiadła także w jury konkursowym.

Konkurs odbył się na Akademii Leona Koźmińskiego w Warszawie.

W Konkursie wzięli udział studenci II-V roku prawa i administracji z publicznych i niepublicznych uczelni warszawskich.

Konkurs polegał na wcieleniu się w rolę pełnomocnika procesowego w postępowaniu cywilnym, karnym albo administracyjnym i wygłoszeniu mowy końcowej. Każdy z uczestników wygłosił 10-minutową mowę końcową przygotowaną na podstawie przesłanego przez organizatorów kazusu oraz 3-minutową replikę.

Nagrodą dla zwycięzcy Konkursu jest 1-miesięczny płatny staż w Kancelarii oraz nagroda pieniężna. Ponadto każdy z uczestników otrzymał nagrody rzeczowe ufundowane przez Wydawnictwo OdNowa.

Szczegółowe informacje: https://www.facebook.com/events/4774087299311635/?active_tab=about

Oskar Sitek prelegentem podczas konferencji Pulsu Biznesu „Odpowiedzialność członków zarządu”

Oskar Sitek wystąpił w charakterze prelegenta podczas konferencji „Odpowiedzialność członków zarządu” organizowanej przez Puls Biznesu w dniach 30-31 maja 2022 r.

Omówił temat: „Zakaz prowadzenia działalności gospodarczej oraz pełnienia funkcji członka organów spółek jako konsekwencja niezłożenia wniosku o ogłoszenie upadłości w terminie”:

• postępowania w przedmiocie zakazu – uwagi ogólne, zakres czasowy, podmiotowy i przedmiotowy zakazu,
• przesłanki orzeczenia zakazu – wina, celowe działanie, pokrzywdzenie wierzycieli, postępowanie restrukturyzacyjne a orzeczenie zakazu,
• fakultatywny charakter orzeczenia zakazu, przesłanki braku obowiązku orzekania zakazu mimo niezłożenia wniosku o ogłoszenie upadłości w terminie,
• przegląd orzecznictwa.

Program wydarzenia: https://www.pb.pl/konferencje/odpowiedzialnosc-czlonkow-zarzadu-4348156c-e2bf-4eb0-8ced-4061e221e904#nkpb-goal

Oskar Sitek i Piotr Siekierski w Rzeczpospolitej „Odpowiedzialność karna za niezłożenie wniosku o ogłoszenie upadłości”

W razie wystąpienia stanu niewypłacalności spółki przepisy Prawa upadłościowego nakładają na dłużnika obowiązek złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości. Niewystąpienie z takim wnioskiem – poza możliwą odpowiedzialnością cywilną oraz ryzykiem orzeczenia przez sąd zakazu prowadzenia działalności gospodarczej – może prowadzić do odpowiedzialności karnej. Czy otwarcie postępowania restrukturyzacyjnego uchroni przed takimi sankcjami?

Wywiad z Piotrem Kielochem dla Gazety Prawnej „Ustawodawca umożliwił szybsze porozumienie z wierzycielami” (video)

Dłużnik może uzyskać parasol ochronny (…) bez potrzeby wydawania stosownej decyzji sądu w tym zakresie – mówi adwokat i doradca restrukturyzacyjny Piotr Kieloch o niedawno wprowadzonym postępowaniu o zatwierdzenie układu.

Iwo Duszyński na warsztatach ELSA z tematem „Porównanie środków zaskarżenia w postępowaniu cywilnym i egzekucyjnym”

18 stycznia odbędzie się szkolenie organizowane przez ELSA Warszawa (Europejskie Stowarzyszenie Studentów Prawa), które poprowadzi aplikant adwokacki Iwo Duszyński. Warsztaty o temacie „Porównanie środków zaskarżenia w postępowaniu cywilnym i egzekucyjnym” odbędą się w ramach cyklu Akademia Praktykanta.

Szkolenie dotyczyć będzie porównania środków zaskarżenia w postępowaniu rozpoznawczym i w postępowaniu egzekucyjnym. Wstęp teoretyczny naświetli podstawową specyfikę i zastosowanie tych środków oraz skupi się na istotnych różnicach pomiędzy nimi. Dalsza część – praktyczna polegać będzie na sporządzaniu skarg i zażaleń w egzekucji bazując na podanych stanach faktycznych.

Zapraszamy do udziału online: https://www.facebook.com/events/327781685877010

RESIST Partnerem ELSA Warszawa

Z dumą ogłaszamy, iż nasza kancelaria została partnerem ELSA Warszawa (Europejskiego Stowarzyszenia Studentów Prawa). Prawnicy RESIST chętnie dzielą się swoją wiedzą i doświadczeniem, dlatego z wielkim zaangażowaniem wspieramy projekty studenckie. W tym roku przygotowaliśmy szkolenia z cyklu #NapiszTO, Akademia Praktykanta, Aplikacja przy Kawie, Legal Research oraz Zarządzanie sytuacjami kryzysowymi w PR. Nasi prawnicy zasiadają także w charakterze jurorów w Konkursie Krasomówczym oraz Ogólnopolskim Konkursie Negocjacyjnym.

https://www.linkedin.com/posts/elsa-warszawa_z-wielk%C4%85-rado%C5%9Bci%C4%85-informujemy-%C5%BCe-rozpocz%C4%99li%C5%9Bmy-activity-6877199271062511616-eEXf

Piotr Kieloch w Rzeczpospolitej „Korzyści i ograniczenia nowego postępowania o zatwierdzenie układu”

Po nowelizacji przepisów postępowanie o zatwierdzenie układu powinno stać się skutecznym remedium na rozwiązywanie problemów płynnościowych zadłużonych przedsiębiorców, w szczególności w ich pierwszej, początkowej fazie i jako takie powinno być atrakcyjne dla dłużników.

Od 1 grudnia 2021 roku weszły w życie przepisy gruntownie modyfikujące postępowanie o zatwierdzenie układu. Do tej pory – choć odbywające się w zasadniczej części poza sądem w odformalizowanej procedurze – nie budziło ono prawie żadnego zainteresowania. Po nowelizacji przepisów, powinno stać się skutecznym remedium na rozwiązywanie problemów płynnościowych zadłużonych przedsiębiorców.

Podstawą uproszczona restrukturyzacja

Niewątpliwy sukces uproszczonego postępowania restrukturyzacyjnego, nieobowiązującej już dziś instytucji prawnej, mającej z założenia doraźnie antykryzysowe zastosowanie, wyznaczył kierunek zmian dla jednego z podstawowych rodzajów postępowań restrukturyzacyjnych. Wraz z nowelizacją przepisów o postępowaniu o zatwierdzenie układu, do polskiego porządku prawnego na stałe wprowadzono mechanizm przesądzający o olbrzymiej popularności uproszczonego postępowania restrukturyzacyjnego. Chodzi o możliwość uzyskania przez dłużnika okresowego immunitetu egzekucyjnego oraz ochrony kontraktowej bez konieczności składania wniosku restrukturyzacyjnego i związanej z tym często przeciągającej się weryfikacji sądowej.

Istota postępowania o zatwierdzenie układu jest prosta. Zadłużony przedsiębiorca zawiera z wybranym przez siebie doradcą restrukturyzacyjnym (nadzorcą układu) umowę o sprawowanie nadzoru nad przebiegiem postępowania, a następnie z jego pomocą próbuje doprowadzić do zawarcia układu, czyli swoistej ugody między dłużnikiem a wierzycielami. Dopiero, w razie przyjęcia układu, do sądu składany jest wniosek o jego zatwierdzenie. Układ zaczyna obowiązywać regulując stosunki między dłużnikiem i wierzycielami po uprawomocnieniu się postanowienia sądu o jego zatwierdzeniu.

Obwieszczenie o ustaleniu dnia układowego

Po zmianie przepisów, w postępowaniu o zatwierdzenie układu można dokonać w Krajowym Rejestrze Zadłużonych obwieszczenia o ustaleniu dnia układowego (dzień układowy określa uprawnienia wierzycieli do głosowania nad układem oraz skutki przyjętego układu). Z dniem dokonania obwieszczenia wiążą się daleko idące skutki wpływające na zadłużonego przedsiębiorcę i jego otoczenie. Od tego dnia zaczynają obowiązywać tymczasowo nowe reguły w relacjach z wierzycielami i kontrahentami. Ich celem jest stworzenie prawnych uwarunkowań, które poprzez czasowe ustabilizowanie sytuacji finansowej dłużnika, dadzą mu szansę na wypracowanie porozumienia z wierzycielami.

O obwieszczeniu o ustaleniu dnia układowego w Krajowym Rejestrze Zadłużonych nie będzie jednak decydował swobodnie dłużnik, tylko nadzorca układu, z którym dłużnik zawiera umowę o sprawowanie nadzoru nad przebiegiem postępowania restrukturyzacyjnego. Co istotne, możliwość dokonania obwieszczenia o ustaleniu dnia układowego uzależniona jest od uprzedniego sporządzenia spisu wierzytelności, spisu wierzytelności spornych oraz wstępnego planu restrukturyzacji.

WAŻNE!

Obwieszczenie o ustaleniu dnia układowego nie jest możliwe, jeśli w ciągu dziesięciu ostatnich lat wobec dłużnika było prowadzone postępowanie o zatwierdzenie układu, albo w ciągu ostatnich dziesięciu lat umorzono postępowanie restrukturyzacyjne, z wyjątkiem sytuacji, gdy umorzenie postępowania restrukturyzacyjnego nastąpiło za zgodą rady wierzycieli.

W przypadku stwierdzenia zaistnienia powyżej opisanej okoliczności, nadzorca układu jest zobowiązany odmówić dokonania obwieszczenia. Na decyzję nadzorcy dłużnikowi przysługuje jednak skarga do sądu restrukturyzacyjnego.

WAŻNE!

Od dnia obwieszczenia o ustaleniu dnia układowego do dnia prawomocnego umorzenia postępowania w przedmiocie rozpoznania wniosku o zatwierdzenie układu albo zakończenia postępowania o zatwierdzenie układu, dłużnik pozostaje ograniczony w sprawowaniu zarządu nad swym majątkiem w ten sposób, że dokonanie każdej czynności przekraczającej zwykły zarząd wymaga zgody nadzorcy układu.

Czynność prawna przekraczająca zwykły zarząd bez uzyskania zgody nadzorcy układu będzie uznana za nieważną, a więc nie wywołującą skutków prawnych. Ponadto dłużnik jest zobowiązany do udzielania nadzorcy pełnych i zgodnych z prawdą informacji w celu wykorzystania ich w toku postępowania restrukturyzacyjnego. Udzielenie informacji nieprawdziwych lub niepełnych jest przy tym sankcjonowane odpowiedzialnością karną dłużnika.

Ochrona przed wierzycielami

Skutkiem obwieszczenia o  ustaleniu dnia układowego jest uzyskanie przez dłużnika ochrony przed wierzycielami, którzy nie mogą kierować nowych egzekucji do jego majątku, niezależnie od tego, czy dana wierzytelność jest czy też nie, objęta układem (np. niedopuszczalne jest wszczęcie egzekucji roszczeń z tytułu zawartych kontraktów, ale także roszczeń pracowniczych lub innych zabezpieczonych rzeczowo na majątku dłużnika). Natomiast postępowania egzekucyjne skierowane do majątku dłużnika przed obwieszczeniem ulegną zawieszeniu z mocy prawa z tym też dniem. Dodatkowo, na wniosek dłużnika lub nadzorcy układu sędzia-komisarz będzie mógł uchylić zajęcie dokonane przed dniem otwarcia postępowania w postępowaniu egzekucyjnym lub zabezpieczającym, jeżeli będzie to konieczne dla dalszego funkcjonowania przedsiębiorstwa dłużnika. Jednocześnie sumy uzyskane w zawieszonym postępowaniu egzekucyjnym, a jeszcze nie wydane wierzycielowi, będą zwracane na rachunek dłużnika niezwłocznie po obwieszczeniu o ustaleniu dnia układowego.

Przymus trwałości kontraktów

Kolejną korzyścią obwieszczenia o ustaleniu dnia układowego dla dłużnika jest utrzymanie tzw. przymusu trwałości kontraktu, sprowadzające się do ustawowego ograniczenia kontrahenta dłużnika w możliwości rozwiązania umowy. Zgodnie z art. 256 ust. 1 prawa restrukturyzacyjnego (stosowanym odpowiednio) od dnia obwieszczenia o ustaleniu dnia układowego nie jest dopuszczalne wypowiedzenie umowy najmu lub dzierżawy, umów kredytu w zakresie środków postawionych do dyspozycji kredytobiorcy przed dniem otwarcia postępowania, leasingu, ubezpieczeń majątkowych, rachunku bankowego, poręczeń, gwarancji lub akredytyw, ani także – co jest nowością – żadnej z umów o podstawowym znaczeniu dla prowadzenia przedsiębiorstwa dłużnika. Przy czym spis owych umów o podstawowym znaczeniu dla dłużnika powinien zostać sporządzony przez nadzorcę układu i złożony do akt postępowania w terminie trzech tygodni od dnia otwarcia postępowania. Wprowadzając tego typu rozwiązanie ustawodawca kierował się chęcią zwiększenia skuteczności podjętych działań restukturyzacyjnych. Nie sposób bowiem nie dostrzec, jak istotną kwestią z punktu widzenia powodzenia całej restrukturyzacji jest stabilność umów o fundamentalnym znaczeniu dla prowadzenia przedsiębiorstwa. Kierując się chęcią zwiększenia szans na osiągnięcie celów postępowania restrukturyzacyjnego celowo wprowadzono ochronę istotnych kontraktów dłużnika, przyznając mu swojego rodzaju immunitet na czas trwania restrukturyzacji. Słusznie bowiem zauważono, że czasowe ustabilizowanie sytuacji kontraktowej dłużnika, zwiększy jego szanse na wypracowanie porozumienia z wierzycielami.

Termin na złożenie wniosku

Tak daleko idące przywileje nie są przyznane dłużnikowi bezterminowo. Znowelizowane przepisy przewidują sztywne ramy czasowe dla obowiązania korzyści wynikających z obwieszczenia o ustaleniu dnia układowego. Jeżeli w okresie czterech miesięcy od dnia obwieszczenia o ustaleniu dnia układowego zadłużony przedsiębiorca nie złoży do sądu wniosku o zatwierdzenie układu, skutki obwieszczenia, w tym immunitet egzekucyjny oraz przymus trwałości kontraktu wygasną z mocy prawa.

Rola wierzyciela

Ponieważ obwieszczenie o ustaleniu dnia układowego dokonywane jest bez udziału i kontroli sądu, a jego skutki obejmują omówione wcześniej benefity w postaci chociażby immunitetu egzekucyjnego, wprowadzona została regulacja będąca swoistym „wentylem bezpieczeństwa” dla wierzycieli. Mianowicie, sąd uprawniony jest uchylić skutki dokonania obwieszczenia o ustaleniu dnia układowego, jeżeli będą one prowadzić do pokrzywdzenia wierzycieli. Przy wykładni pojęcia pokrzywdzenia należy mieć na uwadze, że każdy układ (który jest celem postępowania restrukturyzacyjnego) z natury rzeczy wiąże się z uszczerbkiem dla wierzycieli, czy to w postaci odroczenia terminu płatności, czy to w postaci umorzenia części należności, czy też w postaci konwersji wierzytelności na udziały lub akcje. Postępowanie restrukturyzacyjne prowadzone jest przy tym wobec dłużnika niewypłacalnego lub zagrożonego niewypłacalnością. Z zasady układ per se [samo przez się] nie może krzywdzić wierzycieli, tylko dlatego że zmierza do redukcji wysokości zadłużenia. Dlatego też krzywdzące dla wierzycieli byłoby restrukturyzowanie dłużnika w pełni wypłacalnego i niezagrożonego niewypłacalnością (albo pozornie zagrożonego niewypłacalnością). Krzywdzące dla wierzycieli byłoby także otwarcie postępowania restrukturyzacyjnego niewypłacalnego dłużnika, jeżeli dłużnik nie ma obiektywnych perspektyw na zawarcie lub wykonanie układu. Postępowanie restrukturyzacyjne ma służyć jedynie czasowemu ograniczeniu w prowadzeniu wszczętych już uprzednio licznych egzekucji. Powyższej oceny nie zmienia przy tym ogólna konstatacja, że coś korzystne dla jednych wierzycieli może być skrajnie niekorzystne dla innych. Wydaje się, że przy ocenie pokrzywdzenia wierzycieli powinno się brać pod uwagę grupowy interes wszystkich wierzycieli.

Dowolność spłaty wybranych wierzycieli

Ustawodawca w ramach nowego postępowania o zatwierdzenie układu nie zdecydował się na utrzymanie obowiązującego w uproszczonym postępowaniu restrukturyzacyjnym zakazu spełnienia świadczeń objętych z mocy prawa układem. Oznacza to, że po 1 grudnia 2021 roku z jednej strony wierzyciel nie może przymusowo żądać spełnienia świadczenia, lecz – z drugiej strony – dłużnik może dobrowolnie to świadczenie spełnić. Rodzi to niewątpliwie pokusę dobrowolnego zaspokojenia przez dłużnika wybranych (zaprzyjaźnionych) jedynie wierzycieli. Tutaj wydaje się, że kluczową rolę powinien odgrywać nadzorca układu bacznie przyglądający się wydatkom dłużnika.

Z drugiej jednak strony regulacja ta umożliwi spłatę niektórych (np. drobnych) wierzycieli lub wierzycieli, których spłata konieczna będzie dla zachowania ciągłości produkcji lub wykonania ważnych dla przedsiębiorcy umów. Widoczne może okazać się także takie ryzyko, że wierzyciele, wiedząc o możliwości wyboru dłużnika w spłacie zobowiązań, mogą podejmować czynności na pograniczu szantażu biznesowego oraz żądać zapłaty chociażby części długu w zamian za oddanie głosu na „tak” za proponowanym układem.

Odpowiedzialność członków zarządu

Ustawodawca wprowadzając do nowego postępowania o zatwierdzenie układu wielu benefitów z uproszczonego postępowania restrukturyzacyjnego, w tym dotyczących zakazu prowadzenia egzekucji czy też ograniczenia wypowiadania kluczowych dla dłużnika umów, nie zdecydował się jednak na zmiany zasad dotyczące wyłączenia odpowiedzialności członka zarządu spółki za niezłożenie wniosku o ogłoszenie upadłości w terminie.

WAŻNE!

Obwieszczenie o ustaleniu dnia układowego czy też złożenie wniosku o zatwierdzenie układu nie stanowią okoliczności zwalniających od odpowiedzialności członka zarządu za niezłożenie wniosku o ogłoszenie upadłości w terminie.

Uwolnienie się od odpowiedzialności będzie dopiero możliwe, jeżeli wykazane zostanie, że we właściwym czasie do złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości (czyli w ciągu 30 dni od zaistnienia stanu niewypłacalności) wydano postanowienie o zatwierdzeniu układu w postępowaniu w przedmiocie zatwierdzenia układu.

W tym kontekście wydaje się, że postępowanie o zatwierdzenie układu będzie przede wszystkim atrakcyjne dla podmiotów zagrożonych niewypłacalnością. Dla członków zarządu spółek, które stały się już niewypłacalne pozostanie rozważać, czy wraz z uruchomieniem procedury restrukturyzacyjnej dla ochrony własnych, osobistych interesów nie będzie zasadne złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości spółki z wszelkimi tego konsekwencjami.

Link do artykułu: https://www.rp.pl/finanse/art19180941-korzysci-i-ograniczenia-nowego-postepowania-o-zatwierdzenie-ukladu

Agata Duda-Bieniek w Kwartalniku Doradca Restrukturyzacyjny „Weryfikacja możliwości zarobkowych upadłego celem ustalenia planu spłaty wierzycieli”

Na łamach „Doradcy Restrukturyzacyjnego” analizowany był już problem ustalania planu spłaty wierzycieli (a także projektu planu spłaty wierzycieli) w postępowaniu upadłościowym prowadzonym wobec osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej.

W niniejszym artykule Agata Duda-Bieniek poddała rozważaniom jedno z wielu zagadnień związanych z planem spłaty, a mianowicie ustalanie możliwości zarobkowych upadłego konsumenta. Sposób uregulowania tej kwestii przez ustawodawcę rodzi wiele problemów merytorycznych, które w przeważającej mierze mają wymiar praktyczny:

• kto oraz w jaki sposób powinien weryfikować możliwości zarobkowe upadłego konsumenta w toku postępowania upadłościowego?
• czy syndyk jest do tego zobowiązany?
• jakimi narzędziami syndyk ma tego dokonać oraz czy w ogóle powinien podejmować czynności w tym zakresie, a jeśli tak, to jakie?
• jaka jest praktyka syndyków w tym zakresie oraz jak daleko idąca?
• czy istnieje możliwość jej ujednolicenia?

Link do Kwartalnika: https://kidr.pl/kwartalnik-doradca-restrukturyzacyjny

Agnieszka Lewandowska i Agata Duda-Bieniek w Rzeczpospolitej „Jak przeprowadzić postępowanie o zatwierdzenie układu po zmianach”

Od 1 grudnia br. obowiązuje „nowe” postępowanie o zatwierdzenie układu, które przewiduje korzystne rozwiązania dla dłużnika: wstrzymanie egzekucji, możliwość utrzymania kontraktów handlowych mimo istniejącego zadłużenia. Żeby dłużnik mógł skorzystać z tych benefitów, musi dopełnić obowiązków przewidzianych dla tego postępowania.

Uproszczone postępowanie restrukturyzacyjne w formie znowelizowanego postępowania o zatwierdzenie układu zostało wpisane na stałe do systemu prawa, chociaż w nieco innej formie niż wynikającej z tzw. ustawy COVID-19. Poniżej przedstawiamy etapy obowiązującej od 1 grudnia br. procedury, których spełnienie jest niezbędne do skutecznej restrukturyzacji w postępowaniu o zatwierdzenie układu.

Etap 1

Wybór doradcy restrukturyzacyjnego

Jedną z pierwszych, ale zarazem fundamentalnych decyzji przedsiębiorcy jest wybór doradcy restrukturyzacyjnego, którego rolą jest wspieranie przedsiębiorcy w celu wyprowadzenia jego firmy z kryzysu oraz – co istotne – odpowiednie komunikowanie się z wierzycielami i przekonywanie ich do słuszności zawarcia układu. Przedsiębiorca powinien rozpocząć swoje poszukiwania od analizy listy osób posiadających licencję doradcy restrukturyzacyjnego (lista jest powszechnie dostępna na stronie internetowej Ministerstwa Sprawiedliwości (https://www.gov.pl/web/sprawiedliwosc)).

WAŻNE!

Doradca rozpoczyna pełnienie funkcji nadzorcy układu wraz z chwilą zawarcia umowy o sprawowanie nadzoru nad przebiegiem postępowania, chyba że umowa zawarta pomiędzy nim a dłużnikiem stanowi inaczej. Nadzorca pełni swoją funkcję do dnia zakończenia postępowania restrukturyzacyjnego albo do dnia jego umorzenia.

Zadaniem doradcy jest między innymi zweryfikowanie czy dłużnik spełnia przesłanki ustawowe umożliwiające mu skorzystanie z tego postępowania. Warto pamiętać, że obwieszczenia o ustaleniu dnia układowego nie można dokonać w stosunku do dłużnika, wobec którego:

• w ciągu ostatnich 10 lat prowadzono postępowania o zatwierdzenie układu, w którym dokonano obwieszczenia o ustaleniu dnia układowego,
• w ciągu ostatnich 10 lat umorzono wobec niego postępowanie restrukturyzacyjne (chyba że umorzenie postępowania nastąpiło za zgodą rady wierzycieli).

Doradca, który uzna że powyższe przesłanki występują, powinien odmówić zawarcia umowy, a w sytuacji, w której okoliczności te ujawnią się po jej zawarciu, powinien odmówić dokonania obwieszczenia.

Etap 2

Ustalenie dnia układowego

Ustalenie dnia układowego to kolejny, zasadniczy etap postępowanie o zatwierdzenie układu. Dzień układowy stanowi linię demarkacyjną oddzielającą wierzytelności układowe od wierzytelności pozaukładowych. Według stanu z dnia układowego określa się m.in. uprawnienia wierzycieli do głosowania nad układem, wartość głosu danego wierzyciela oraz skutki przyjętego później układu.

WAŻNE!

Dla ustalenia czy dana wierzytelność jest wierzytelnością układową czy pozaukładową liczy się data faktycznego powstania tej wierzytelności, a nie data jej wymagalności. Nie jest zatem istotna data wystawienia faktury za wykonaną przez wierzyciela usługę czy data płatności. Ważna będzie natomiast data, w której powstał obowiązek zapłaty.

Dzień układowy przypada nie wcześniej niż trzy miesiące i nie później niż dzień przed dniem złożenia wniosku o zatwierdzenie układu. Po ustaleniu dnia układowego, nadzorca układu zakłada i prowadzi akta w systemie teleinformatycznym obsługującym postępowanie sądowe.

Etap 3

Sporządzenie spisu wierzytelności, spisu wierzytelności spornych oraz wstępnego planu restrukturyzacyjnego

Złożenie wniosku o dokonanie obwieszczenia w Krajowym Rejestrze Zadłużonych powinno być poprzedzone przygotowaniem spisu wierzytelności, spisu wierzytelności spornych oraz wstępnego planu restrukturyzacyjnego. Sporządzenie ww. dokumentów już na etapie poprzedzającym obwieszczenie w sposób zdecydowany przyczyni się do sprawnego przeprowadzenia restrukturyzacji, a w konsekwencji do osiągnięcia sukcesu, jakim może być zawarcie układu z wierzycielami.

Spis wierzytelności jest zestawieniem zobowiązań dłużnika, obejmującym – co do zasady – wszystkie wierzytelności osobiste w stosunku do dłużnika, które powstały przed dniem otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego (przed dniem układowym). Umieszczenie wierzytelności w spisie wierzytelności określa sumę, z którą wierzyciel uczestniczy w postępowaniu restrukturyzacyjnym. Spis wierzytelności określa zatem, czy dany podmiot jest wierzycielem w postępowaniu restrukturyzacyjnym oraz z jaką kwotą wierzytelności.

Spis wierzytelności spornych jest zestawieniem zobowiązań dłużnika, które są przez niego kwestionowane. Zawiera on te same elementy co spis wierzytelności. Dodatkowo, w spisie wierzytelności spornych zwięźle przedstawia się podstawę sporu.

Z kolei wstępny plan restrukturyzacyjny jest prawno-ekonomicznym dokumentem planistycznym, w którym przedstawiona jest analiza przedsiębiorstwa dłużnika, borykającego się z problemami finansowymi wraz ze szkicową koncepcją programu naprawczego. Wstępny plan restrukturyzacyjny przygotowywany jest przez nadzorcę układu. Dokument powinien zawierać co najmniej:

• analizę przyczyn trudnej sytuacji ekonomicznej dłużnika;
• wstępny opis i przegląd planowanych środków restrukturyzacyjnych i związanych z nimi kosztów;
• wstępny harmonogram wdrożenia środków restrukturyzacyjnych.

Etap 4

Obwieszczenie o otwarciu postępowania o zatwierdzenie układu i jego skutki

Nadzorca układu po sporządzeniu spisu wierzytelności, spisu wierzytelności spornych oraz wstępnego planu restrukturyzacyjnego może dokonać obwieszczenia o ustaleniu dnia układowego w Krajowym Rejestrze Zadłużonych. Dokonanie powyższego obwieszczenia spowoduje rozpostarcie nad dłużnikiem parasola ochronnego. Wówczas od dnia dokonania obwieszczenia do dnia prawomocnego umorzenia postępowania albo zakończenia postępowania o zatwierdzenie układu dłużnik:

1. uzyskuje immunitet egzekucyjny – postępowania egzekucyjne dotyczące wierzytelności układowych wszczęte przed dniem restrukturyzacji zostają zawieszone z mocy prawa, a dokonane zajęcia komornicze zostają zwolnione. Istnieje także zakaz wszczynania nowych postępowań co do wierzytelności objętych układem;

2. ma możliwość ochrony kluczowych dla prowadzenia przedsiębiorstwa kontraktów.

Od dnia obwieszczenia nadzorca układu wykonuje uprawnienia nadzorcy sądowego. W konsekwencji od tego dnia, przedsiębiorca może samodzielnie dokonywać tylko czynności zwykłego zarządu. Ponadto, od dnia obwieszczenia biegnie 4-miesięczny termin na złożenie wniosku o zatwierdzenie układu. Jeżeli w tym terminie dłużnik nie złoży wniosku o zatwierdzenie układu, skutki obwieszczenia wygasną z mocy prawa.

Etap 5

Negocjacje z wierzycielami

Kolejny etap polega na opracowaniu treści układu. Upraszczając, można powiedzieć, że dłużnik składa wierzycielom ofertę w postaci propozycji układowych. Oferta ta zawiera warunki, na jakich dłużnik gotów jest zawrzeć układ, tj. sposób restrukturyzacji zobowiązań dłużnika. Treść propozycji układowych może być określona swobodnie, niemniej powinny być one jasne, precyzyjne, uzasadnione i abstrakcyjne (nie odnosić się do konkretnego wierzyciela). Nie mogą one także naruszać ustawowych zakazów redukcji wierzytelności (np. wobec ZUS-u). Co ciekawe, zakaz redukcji nie dotyczy zobowiązań podatkowych.

Propozycje układowe zazwyczaj przewidują podział wierzycieli na grupy obejmujące poszczególne kategorie interesów. Warunki restrukturyzacji zobowiązań dłużnika co do zasady muszą być jednakowe dla wszystkich wierzycieli z grupy. Mogą natomiast różnić się między grupami, z zachowaniem poszanowania zasady proporcjonalności.

Ustawa przewiduje katalog wierzytelności, które obejmuje się propozycjami układowymi obligatoryjnie bądź fakultatywnie. Począwszy od 1 grudnia br. propozycje układowe będą obejmowały wierzytelności z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne zarówno w części finansowanej przez ubezpieczonego (najczęściej pracownika), jak i w części finansowanej przez dłużnika (najczęściej pracodawcę), a także wierzytelności zabezpieczone na mieniu dłużnika hipoteką, zastawem, zastawem rejestrowym, zastawem skarbowym lub hipoteką morską, bądź zabezpieczonych przeniesieniem na wierzyciela własności rzeczy, wierzytelności lub innego prawa, powstałych do dnia układowego – nawet pomimo braku zgody dłużnika – przy spełnieniu określonych w ustawie warunków co do stopnia ich zaspokojenia.

Etap 6

Przyjęcie układu

Przyjęcie lub odrzucenie oferty następuje w drodze głosowania nad układem. Wierzyciele uprawnieni do głosowania oddają głos co do układu bądź na zgromadzeniu wierzycieli zwołanym przez nadzorcę układu bądź za pośrednictwem systemu teleinformatycznego obsługującego postępowanie sądowe. Głosowanie na zgromadzeniu wierzycieli może zostać przeprowadzone z wykorzystaniem elektronicznych środków komunikacji.

Nadzorca układu stwierdza, iż doszło do przyjęcia układu, jeżeli za jego przyjęciem wypowie się większość głosujących wierzycieli, którzy oddali ważny głos, mających łącznie co najmniej dwie trzecie sumy wierzytelności przysługujących głosującym wierzycielom. Przy obliczaniu ww. większości nie bierze się pod uwagę wierzytelności osób, które nie mają prawa głosu w sprawach dotyczących układu.

Jeżeli głosowanie nad układem przeprowadza się w grupach wierzycieli, układ zostaje przyjęty, jeżeli w każdej grupie wypowie się za nim większość głosujących wierzycieli z tej grupy, mających łącznie co najmniej dwie trzecie sumy wierzytelności, przysługujących głosującym wierzycielom z tej grupy. Przyjęcie układu jest możliwe także wtedy, gdy układ zostanie odrzucony w niektórych z grup wierzycieli, jeżeli wierzyciele mający łącznie 2/3 sumy wierzytelności przysługujących głosującym wierzycielom głosowali za przyjęciem układu, a wierzyciele z grupy lub grup, które wypowiedziały się przeciw przyjęciu układu, zostaną zaspokojeni na podstawie układu w stopniu nie mniej korzystnym niż w przypadku przeprowadzenia postępowania upadłościowego.

Należy przy tym pamiętać, że wierzyciele głosują za przyjęciem lub odrzuceniem całej treści układu, a nie poszczególnych części propozycji układowych odnoszących się do danej grupy wierzycieli.

Etap 7

Złożenie wniosku o zatwierdzenie o zatwierdzenie układu

Dłużnik ma możliwość złożenia wniosku o zatwierdzenie układu do właściwego sądu wyłącznie w drodze elektronicznej za pomocą stosownego formularza. Wniosek o zatwierdzenie układu powinien być złożony nie wcześniej niż dzień po ustalonym z nadzorcą układu dniu układowym, ale też nie później niż 3 miesiące od daty oddania pierwszego z ważnych głosów. W przypadku gdy dokonano obwieszczenia o ustaleniu dnia układowego w Krajowym Rejestrze Zadłużonych, dłużnik ma 4 miesiące od dnia dokonania obwieszczenia o ustaleniu dnia układowego na złożenie wniosku o zatwierdzenie układu, pod rygorem wygaśnięcia skutków dokonanego obwieszczenia.

Wniosek o zatwierdzenie układu powinien w szczególności zawierać dane identyfikacyjne dłużnika, propozycje układowe, wynik głosowania oraz załączniki w postaci m.in. zebranych przez nadzorcę kart do głosowania, sprawozdania nadzorcy układu oraz dowodów dokonania prawidłowych zawiadomień wierzycieli, którzy nie oddali głosu. Wniosek podlega opłacie stałej w wysokości 1 tys. zł. Złożenie elektronicznych kopii dokumentów będzie wiązało się z obowiązkiem przedłożenia w sądzie restrukturyzacyjnym w terminie 3 dni od dnia zamieszczenia wniosku w systemie teleinformatycznym ich oryginałów lub odpisów poświadczonych za zgodność z oryginałem.

Etap 8

Zatwierdzenie układu przez sąd

Po otrzymaniu wniosku o zatwierdzenie układu sąd zbada go pod kątem legalności. Należy pamiętać, że sąd bierze pod uwagę stan rzeczy istniejący w chwili rozstrzygnięcia, a ponadto nie posiada kompetencji do wprowadzania zmian w treści układu.

Sąd bezwzględnie odmawia zatwierdzenia układu, jeżeli:

• narusza on prawo,
• jest oczywiste, że nie będzie wykonany,
• suma spornych wierzytelności uprawniających do głosowania nad układem przekracza 15 proc. sumy wierzytelności uprawniających do głosowania. Sąd fakultatywnie może odmówić zatwierdzenia układu, jeżeli jego warunki są rażąco krzywdzące dla wierzycieli, którzy głosowali przeciw układowi i zgłosili zastrzeżenia.

Na postanowienie w przedmiocie zatwierdzenia układu przysługuje zażalenie. Niemniej jednak warto pamiętać, że dłużnik w terminie do wniesienia rzeczonego zażalenia może złożyć uproszczony wniosek o otwarcie postępowania sanacyjnego lub uproszczony wniosek o ogłoszenie upadłości – co może okazać się korzystniejszym rozwiązaniem.

Etap 9

Uprawomocnienie się postanowienia o zatwierdzeniu układu

Postanowienie o zatwierdzeniu układu uprawomocnia się:

• po upływie terminu do jego zaskarżenia,
• w wypadku uwzględnienia zażalenia na postanowienie w przedmiocie odmowy zatwierdzenia układu, oddalenia albo odrzucenia zażalenia przez sąd drugiej instancji na postanowienie w przedmiocie zatwierdzenia układu.

Skutkom prawomocnego układu podlegają wierzytelności objęte układem, niezależnie od tego czy zostały one umieszczone w spisie wierzytelności, ani czy dany wierzyciel głosował przeciwko układowi. Uprawomocnienie układu prowadzi do umorzenia egzekucji wierzytelności objętych układem oraz do otworzenia drogi do podjęcia zawieszonych postępowań dla wierzycieli nieobjętych układem.

Etap 10

Wykonywanie układu

Wykonanie układu następuje dobrowolnie bądź w drodze przymusu – przez komornika. Nad jego prawidłowym wykonaniem przez dłużnika czuwa nadzorca wykonania układu, którym z urzędu zostaje nadzorca układu albo inna osoba wskazana w układzie. Nadzorca wykonania układu nie ogranicza dłużnika w zarządzie swoim majątkiem (o ile nie wynika to z postanowień układu). Ciąży na nim natomiast obowiązek składania do sądu restrukturyzacyjnego sprawozdania z wykonania układu, o czym należy obwieścić w Krajowym Rejestrze Zadłużonych. W toku wykonywania układu dopuszcza się modyfikację warunków układu, w przypadku długotrwałej zmiany wysokości dochodu z przedsiębiorstwa dłużnika.

Sąd uchyla układ na wniosek m.in. wierzyciela, dłużnika, nadzorcy wykonania układu, jeżeli dłużnik nie wykonuje postanowień układu albo jest oczywiste, że układ nie będzie wykonany. Domniemywa się, że jest oczywiste, że układ nie będzie wykonany, jeżeli dłużnik nie wykonuje zobowiązań powstałych po zatwierdzeniu układu. Uchylenie układu z innych przyczyn niż określone powyżej jest niedopuszczalne.

Z kolei ogłoszenie upadłości dłużnika w czasie wykonywania układu albo oddalenie w tym czasie wniosku o ogłoszenie jego upadłości na podstawie art. 13 Prawa upadłościowego (brak środków na prowadzenie postępowania upadłościowego) skutkuje wygaśnięciem układu z mocy prawa. O wygaśnięciu układu z mocy prawa obwieszcza się w Krajowym Rejestrze Zadłużonych.

W przypadku uchylenia albo wygaśnięcia układu dotychczasowi wierzyciele mogą dochodzić swych roszczeń w pierwotnej wysokości. Wypłacone na podstawie układu sumy zalicza się na poczet dochodzonych wierzytelności. Natomiast w przypadku pełnego zaspokojenia zobowiązań układowych dłużnika m.in. dłużnik lub nadzorca wykonania układu mogą wystąpić z wnioskiem o wydanie postanowienia o wykonaniu układu.

Link do artykułu: https://www.rp.pl/abc-firmy/art19158831-jak-przeprowadzic-postepowanie-o-zatwierdzenie-ukladu-po-zmianach

Martyna Jędraszka w Pulsie Biznesu „Najnowsze oraz planowane zmiany legislacyjne w prawie windykacyjnym”

Jeszcze przed nadaniem projektowanym zmianom ustawy Kodeks cywilny i Kodeks postępowania cywilnego ostatecznego brzmienia, warto przyjrzeć się planowanej reformie. Dlaczego? Otóż prezentowany dotychczas kolejny pomysł ustawodawcy, o ile zostanie uchwalony i wejdzie w życie, niewątpliwie wpłynie na sposób dochodzenia roszczenia i termin, w którym wierzyciel będzie obowiązany do podjęcia określonych czynności.

Zawieszenie i przerwanie biegu terminu przedawnienia – aktualne przepisy

Zawieszenie biegu okresu przedawnienia oznacza, że przez określony czas termin ten nie biegnie i kontynuuje swój bieg dopiero po ustaniu przeszkody. Zawieszenie wydłuża okres przedawnienia jedynie o czas trwania okoliczności powodującej zawieszenie. Aktualnie bieg przedawnienia nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu w czterech sytuacjach:

• co do roszczeń, które przysługują dzieciom przeciwko rodzicom – przez czas trwania władzy rodzicielskiej;
• co do roszczeń, które przysługują osobom niemającym pełnej zdolności do czynności prawnych przeciwko osobom sprawującym opiekę lub kuratelę – przez czas sprawowania przez te osoby opieki lub kurateli;
• co do roszczeń, które przysługują jednemu z małżonków przeciwko drugiemu – przez czas trwania małżeństwa;
• co do wszelkich roszczeń, gdy z powodu siły wyższej uprawniony nie może ich dochodzić przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw danego rodzaju – przez czas trwania przeszkody.

Jeśli zaś chodzi o przerwanie okresu terminu przedawnienia, to powoduje ono, że przedawnienie w ogóle przestaje biec, a po zakończeniu przerwy okres przedawnienia liczony jest od początku. Obecnie przerwanie biegu przedawnienia następuje w przypadku:

• podjęcia przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw lub egzekwowania roszczeń danego rodzaju albo przed sądem polubownym, czynności, której celem bezpośrednim jest dochodzenie, ustalenie albo zaspokojenie lub zabezpieczenie roszczenia;
• uznania roszczenia przez osobę, przeciwko której roszczenie to przysługuje;
• wszczęcia mediacji.

Ważne zmiany

Nowelizacja zakłada, że bieg terminu przedawnienia ulegnie zawieszeniu w dwóch jeszcze rodzajach stanów faktycznych, a mianowicie:

• co do roszczeń objętych umową o mediację – przez czas trwania mediacji;
• co do roszczeń objętych wnioskiem o zawezwanie do próby ugodowej – przez czas trwania postępowania pojednawczego.

Analiza powyższego oznacza, że wskutek planowanej zmiany przepisów wpływ wszczęcia postępowania mediacyjnego ma zostać ograniczony jedynie do zawieszenia (już nie przerwania) biegu terminu przedawnienia na czas jego trwania. Czy to aż taka duża zmiana?

Z pozoru wydawałoby się, że nie. Niemniej jednak ustawodawca po raz kolejny pochyla się nad losem dłużników, których interesy mają być chronione przez zmobilizowanie wierzyciela do dochodzenia wierzytelności w możliwie jak najkrótszym terminie, tzn. bez podejmowania zbędnych czynności bądź podejmowania wielokrotnie tych samych czynności, które mają na celu jedynie przedłużenie terminu przedawnienia.

Zgodnie z ideą ustawodawcy nowelizacja będzie prowadzić także do tego, że w odniesieniu do roszczenia objętego pierwszym wnioskiem o przeprowadzenie mediacji, wierzyciel będzie miał trzy miesiące na wytoczenie powództwa. Jeżeli zmieści się w tym terminie, nastąpi skutek przewidziany dla wszczęcia mediacji i nie dojdzie do przedawnienia roszczenia wobec jego uprzedniego zawieszenia.

Powyższe rozwiązanie ma ograniczyć ryzyko kierowania kolejnych wniosków o mediację i sztucznego przerywania biegu termu przedawnienia. Czy aby na pewno? Na pewno nie z perspektywy wierzyciela.

O ile trudno odmówić słuszności myśli przewodniej zaprzestania praktyk wielokrotnego przerywania biegu przedawnienia wskutek wszczynania kolejnych postępowań polubownych, o tyle nie sposób podzielić entuzjazmu i pozytywnej oceny ustawodawcy co do tego, że wskutek zmiany przepisów dojdzie do wyrównania interesów wierzyciela i dłużnika.

Kolejna zdecydowana ingerencja

Nie można tym samym spojrzeć na planowane zmiany z pominięciem oceny poprzedniej nowelizacji Kodeksu cywilnego, kiedy to począwszy od 9 lipca 2018 r. najistotniejsza modyfikacją było: 1) skrócenie ogólnego terminu przedawnienia, roszczeń niebędących roszczeniami okresowymi i niezwiązanymi z działalnością gospodarczą z 10-letniego terminu na 6-letni oraz 2) zmiana sposobu liczenia upływu terminu przedawnienia poprzez wydłużenie terminów przedawnienia na ostatni dzień roku kalendarzowego, chyba że termin przedawnienia jest krótszy niż dwa lata. Wskazane wówczas przez ustawodawcę powody wprowadzenia zróżnicowanych zasad liczenia niektórych terminów przedawnienia również wydawały się niejasne i niewystarczające. Dodatkowo, poprzednią nowelizacją wprowadzono przepis stanowiący o tym, że po upływie terminu przedawnienia nie można domagać się zaspokojenia roszczenia przysługującego przeciwko konsumentowi (niezależnie od tego, czy konsument podniósłby zarzut przedawnienia, czy też nie, sąd bierze go pod uwagę z urzędu).

Finalnie poprzednie zmiany nie doprowadziły do całkowitej likwidacji stanu niepewności co do sposobu liczenia terminów przedawnienia, wyraźnie dając prymat racji po stronie dłużników. Przyjęcie zresztą prodłużnikowego stanowiska potwierdzają ostatnie orzeczenia sądów powszechnych.

Kłody pod nogi wierzycieli

Ukierunkowanie stron stosunku zobowiązaniowego na rzeczywiste rozwiązywanie konfliktów i dochodzenie do porozumienia drogą ugodową zdaje się być daleko idącym uproszczeniem, jeśli chodzi o wyjście naprzeciw oczekiwaniom płynącym z doświadczenia z poprzednich lat.

Dotychczasowy bowiem model powiązania skutku w postaci przerwania, a nie jedynie zawieszenia, biegu przedawnienia roszczenia stanowi już wyraz promowania formy alternatywnego i polubownego rozwiązywania sporów przez strony stosunków cywilnoprawnych bez angażowania sądu i bez konieczności prowadzenia postępowania dowodowego, słuchania świadków, wyznaczania odraczania kolejnych terminów rozpraw. Tym bardziej, jeśli uwzględnić, iż w ślad za zmianami Kodeksu cywilnego doszło do zmiany w przepisach dotyczących opłat sądowych w sprawach cywilnych i od 21 sierpnia 2019 roku obowiązuje podwyższona opłata sądowa od wniosku o zawezwanie do próby ugodowej. Trudno zatem zgodzić z założeniem, że wierzyciel celowo przerywania bieg przedawnienia, bez chęci porozumienia z dłużnikiem, przy jednoczesnym angażowaniu kolejnych środków finansowych po swojej stronie.

Przerwanie biegu przedawnienia w wyniku rozpoczęcia mediacji lub złożenia wniosku o zawezwanie do próby ugodowej powoduje, że podjęcie tych czynności nie tylko nie prowadzi do upływu terminu przedawnienia roszczenia, ale w przypadku niepowodzenia, po ich zakończeniu, wierzyciel dysponuje całym okresem przedawnienia (biegnącym od początku) na podjęcie określonych czynności procesowych w celu dochodzenia swojego uzasadnionego roszczenia.

Co prawda ocena celowości dokonywania czynności procesowych ma zawsze charakter subiektywny, przy czym założenia ustawodawcy sprowadzają się do uznania, że czynności procesowe podejmowane dotychczas przez wierzycieli częstokroć pozostają a priori sprzeczne z dobrymi obyczajami. A co z oceną postawy dłużników, którzy nie tylko nie płacą swoich zobowiązań, a częstokroć swoimi działaniami doprowadzają wręcz do swojej niewypłacalności? Należy zwrócić uwagę, że jeżeli w toku mediacji lub pojednawczej próby rozwiązania sporu dłużnikowi także towarzyszyłby rzeczywisty zamiar zawarcia ugody – a tym samym spłaty wierzyciela – nie dochodziłoby do wydłużania okresu zaskarżalności swojego roszczenia.

Każdy kij ma dwa końce

Proponowane zmiany mają sprawić, że zawezwanie do próby ugodowej stanie się czynnością procesową zawsze wpływającą na bieg przedawnienia, powodującą zawieszenie biegu przedawnienia bez względu na cel, w jakim zostało dokonane. Wynika to z semantycznej rezygnacji z wymogu, aby zawezwanie do próby ugodowej dokonywane było bezpośrednio w celu zaspokojenia roszczenia wierzyciela. Z jednej strony zatem ustawodawca chce wykluczyć pozorność składania wniosku o zawezwanie do próby ugodowej, jako instrumentu wydłużającego termin przedawnienia roszczenia, przy czym z drugiej strony wyłącza (stosowany w praktyce sądów) wymóg badania celu składania takiego wniosku. Do czego zatem zmierzamy?

Link do publikacji: https://www.pb.pl/najnowsze-oraz-planowane-zmiany-legislacyjne-w-prawie-windykacyjnym-1134656

Zapraszamy na piątą edycję konferencji „Windykacja i zarządzanie należnościami” organizowaną przez Puls Biznesu, zaplanowaną na 3 grudnia 2021 roku, podczas której Martyna Jędraszka i Konrad Staniszewski omówią ewentualne zalety i zagrożenia proponowanych zmian, porównując je z obowiązującym porządkiem prawnym.

Agnieszka Ociesa prowadzi warsztaty „Metodyka sporządzania pism procesowych w sprawach cywilnych” w ramach cyklu ELSA #NapiszTO

8 grudnia odbyły się warsztaty „Metodyka sporządzania pism procesowych w sprawach cywilnych” organizowane przez ELSA (European Law Students Association) i RESIST Rezanko Sitek, które poprowadziła adwokat Agnieszka Ociesa. To pierwsze spotkanie w tym roku z serii #NapiszTO.

Więcej informacji: https://www.facebook.com/events/4581082905321433/?ref=newsfeed

Magdalena Zdanowska w Rzeczpospolitej „Krajowy Rejestr Zadłużonych – co się zmieni od 1 grudnia?”

Każdy zainteresowany będzie miał możliwość zweryfikowania, czy w stosunku do konkretnego podmiotu nie zostało otwarte postępowanie restrukturyzacyjne lub ogłoszona upadłość, a nawet czy dłużnik nie złożył wniosku restrukturyzacyjnego lub wniosku o ogłoszenie upadłości.

W dniu 1 grudnia 2021 roku wchodzi w życie oczekiwany od wielu lat Krajowy Rejestr Zadłużonych – tj. rejestr zawierający scentralizowaną bazę informacji m. in. o dłużnikach, postępowaniach restrukturyzacyjnych oraz upadłościowych. Według twórców wprowadzenie rozwiązań przewidzianych w ustawie stanowić będzie rewolucję na miarę elektronizacji Krajowego Rejestru Sądowego i systemu ksiąg wieczystych. Jednocześnie stanowić będzie kolejny istotny krok do realizacji jednego z celów Ministerstwa Sprawiedliwości jakim jest elektronizacja sądownictwa.

Czym jest Krajowy Rejestr Zadłużonych i jakie funkcje będzie pełnił?

Krajowy Rejestr Zadłużonych (Rejestr) będzie stanowić źródło informacji o podmiotach, których wspólną cechą jest niewypłacalność, zagrożenie niewypłacalnością lub posiadających inne problemy z wypłacalnością, skutkujących m. in. wszczęciem i prowadzeniem względem określonego podmiotu postępowania upadłościowego, postępowania restrukturyzacyjnego, ale również bezskutecznością prowadzonej egzekucji czy prowadzeniu postępowań alimentacyjnych. Rejestr zawierał będzie również informacje o podmiotach, w przypadku których prowadzone jest lub było postępowanie o orzeczenie zakazu pełnienia funkcji w organach nadzorczych i zarządczych. W Rejestrze będą dokonywane obwieszczenia wymagane przepisami ustawy z 28 lutego 2003 roku – Prawo upadłościowe (PU) oraz ustawy z 15 maja 2015 roku – Prawo restrukturyzacyjne (PR).

Kto będzie prowadził Rejestr?

Rejestr prowadzony będzie przez Ministra Sprawiedliwości w systemie teleinformatycznym.

Kto będzie miał dostęp do Rejestru?

Każda osoba zainteresowana będzie miała możliwość zapoznania się z danymi ujawnionymi w Rejestrze, gdyż będzie on jawny, a dostęp do niego powszechny i bezpłatny.

Jakie dane będą niezbędne, aby zweryfikować podmiot w Rejestrze?

Zgodnie z projektem rozporządzenia w sprawie m.in. sposobu zamieszczenia danych w Rejestrze, sposobu przetwarzania i ujawniania danych w nim zawartych, aby pozyskać dane o konkretnym podmiocie wystarczające będzie wskazanie w odniesieniu do osób fizycznych numeru PESEL, w przypadku innych podmiotów – numeru w Krajowym Rejestrze Sądowym, bądź innych danych umożliwiających jednoznaczną identyfikację podmiotu (jeśli dany podmiot nie widnieje w Krajowym Rejestrze Sądowym).

Skąd pojawił się pomysł utworzenia Rejestru?

Wprowadzenie Rejestru stanowi, po pierwsze, wykonanie obowiązku określonego w art. 24 ust. 1 Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 2015/848 z dnia 20 maja 2015 roku, nakładającego na państwa członkowskie obowiązek prowadzenia co najmniej jednego rejestru, w którym ogłasza się informacje o prowadzonych postępowaniach upadłościowych. Po drugie, jego wprowadzenie zapewniać będzie również realizację, określonego dotychczas w art. 5 ust. 1 PR, obowiązku utworzenia Centralnego Rejestru Restrukturyzacji i Upadłości. Po trzecie, wdrożenie Rejestru wcieli w życie przepisy rozwiązania przyjęte w ustawie z 26 stycznia 2018 roku o zmianie ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym oraz niektórych innych ustaw prowadzące do likwidacji nieefektywnie funkcjonującego Rejestru Dłużników Niewypłacalnych.

Czyje dane będą ujawniane w Rejestrze?

Zgodnie z art. 2 ust. 1 ustawy o KRZ w Rejestrze będą ujawniane informacje o osobach fizycznych, osobach prawnych oraz jednostkach organizacyjnych niebędących osobami prawnymi, wobec których są lub były prowadzone postępowania: restrukturyzacyjne, upadłościowe, ale również postępowania o orzeczenie zakazu prowadzenia działalności gospodarczej.

WAŻNE!

W związku z likwidacją Rejestru Dłużników Niewypłacalnych Rejestr zawierać będzie również informacje o wspólnikach osobowych spółek handlowych, którzy ponoszą odpowiedzialność za zobowiązania spółki bez ograniczenia całym swoim majątkiem, jeżeli m.in. ogłoszono upadłość spółki lub, co również istotne, oddalono wniosek o ogłoszenie upadłości z uwagi brak środków na koszty jego prowadzenia.

Ponadto, Rejestr zawierać będzie dane o osobach fizycznych, osobach prawnych oraz jednostkach organizacyjnych niebędących osobami prawnymi, wobec których umorzono postępowanie egzekucyjne prowadzone przez komornika sądowego (zwanego dalej komornikiem) lub sąd z uwagi na jej bezskuteczność oraz o osobach fizycznych, wobec których toczy się egzekucja świadczeń alimentacyjnych.

Jakie informacje będą ujawniane w Rejestrze?

W Rejestrze będą ujawniane dane, które mają szczególne znaczenie dla uczestników obrotu, zarówno na etapie rozważania możliwości nawiązania współpracy z danym podmiotem, jak i na późniejszym etapie, w sytuacjach w których zaistnieje konieczność dochodzenia wierzytelności wymagalnych chociażby na drodze sądowej, a następnie egzekucyjnej. Każdy zainteresowany będzie miał możliwość zweryfikowania, czy względem konkretnego podmiotu nie zostało otwarte postępowanie restrukturyzacyjne lub ogłoszona upadłość, a nawet czy dłużnik nie złożył wniosku restrukturyzacyjnego lub wniosku o ogłoszenie upadłości.

Czy w Rejestrze będą dokonywane obwieszczenia?

W toku postępowania o otwarcie postępowania upadłościowego i restrukturyzacyjnego obwieszczeniu w Rejestrze będą również podlegały informacje m. in. o zabezpieczeniu majątku dłużnika poprzez ustanowienie np. tymczasowego nadzorcy sądowego czy zarządcy przymusowego wraz z informacją o zakresie i sposobie wykonywania zarządu czy też o zatwierdzeniu warunków sprzedaży w trybie przygotowanej likwidacji. Rejestr zawierać będzie informacje o rozstrzygnięciach złożonych wniosków upadłościowych oraz restrukturyzacyjnych, w tym również informacje o prawomocnym oddaleniu wniosku o ogłoszenie upadłości na podstawie art. 13 ust, 1 lub 2 PU, a także danych organów prowadzących konkretne postępowania. Na podstawie danych zawartych w Rejestrze możliwa będzie weryfikacja przebiegu prowadzonego postępowania, w tym między innymi kwestia sporządzenia listy wierzytelności w postępowaniu upadłościowym, spisu wierzytelności i spisu wierzytelności spornych oraz ich modyfikacjach.

Jakie informacje pojawią się dodatkowo w Rejestrze?

Na podstawie danych z Rejestru ustalić będzie można skład i stan masy upadłości, co pozwoli na bieżącą weryfikację działań podejmowanych przez organy prowadzące postępowania. W przypadku postępowań restrukturyzacyjnych obwieszczeniu podlegać będą również m. in. informacje o terminach i miejscach obrad zgromadzenia wierzycieli w przedmiocie głosowania nad układem, dane dotyczące przyjęcia układu i jego treści, zatwierdzenia układu, a także informacje w przedmiocie jego wykonania.

Z Rejestru pozyskamy informację o zakończeniu umorzeniu postępowań upadłościowych i restrukturyzacyjnych. Powyższe dane, jak również dane dotyczące wspólników osobowych spółek handlowych odpowiadających całym majątkiem za zobowiązania spółki, będą ujawniane w Rejestrze za pośrednictwem systemu teleinformatycznego obsługującego postępowania sądowe jednocześnie z dokonaniem obwieszczenia albo dokonaniem innej czynności, z którą ustawa wiąże skutek ujawnienia w Rejestrze.

Czy w Rejestrze będą również dane osób fizycznych?

W przypadku osób fizycznych, osób prawnych oraz jednostek organizacyjnych, wobec których umorzono postępowanie egzekucyjne prowadzone przez komorników, naczelników urzędów skarbowych (US) oraz dyrektorów oddziałów ZUS, z uwagi na brak środków wystarczających na prowadzenie tych postępowań, poza danymi dłużnika oraz organu prowadzącego postępowanie, w Rejestrze ujawnione zostaną dane dotyczące tytułu wykonawczego oraz kwoty lub sumy kwot wierzytelności niewyegzekwowanych. Dane mają być wprowadzane do Rejestru niezwłocznie za pośrednictwem systemu teleinformatycznego. Podmiotami uprawnionymi do ich ujawnienia pozostaje komornik, sąd (jeśli umorzył postępowanie), a w przypadku egzekucji administracyjnej – naczelnik US, dyrektor oddziału ZUS lub szef Krajowej Administracji Skarbowej.

Jak długo dane będą dostępne?

Ogólną zasadą jest zaprzestanie ujawniania danych w Rejestrze automatycznie po upływie 10 lat od dnia prawomocnego zakończenia lub umorzenia postępowania, którego dotyczą. Krótszy, 3-letni termin, przewidziany został dla tych przypadków, w których doszło do prawomocnego zatwierdzenia układu, a następnie jego wykonania. W takiej sytuacji dane przestają być ujawniane w Rejestrze automatycznie po upływie 3 lat od dnia uprawomocnienia się postanowienia o stwierdzeniu wykonania układu. Jeżeli jednak do wykonania układu nie dojdzie, dane przestaną być ujawniane po upływie 10 lat od dnia uprawomocnienia się postanowienia o uchyleniu układu albo wygaśnięciu układu z mocy prawa. Podobne rozwiązanie zastosowano w tych przypadkach, gdy w postępowaniu został prawomocnie ustalony plan spłaty.

Z kolei dane osoby, wobec której orzeczono zakaz, o którym mowa w art. 373 ust. 1 PU wraz z danymi dotyczącymi postępowania, w którym orzeczono zakaz, przestają być ujawniane w Rejestrze automatycznie po upływie 3 lat od dnia następnego po upływie okresu zakazu. Zaprzestanie ujawniania danych w Rejestrze będzie obejmowało również obwieszczenia dokonane w postępowaniu, którego dotyczyły dane, co oznacza, że w Rejestrze nie będą widoczne żadne informacje na temat postępowania, w odniesieniu, do którego były ujawnione. Z kolei dane dotyczące podmiotów, względem których egzekucja okazała się bezskuteczna, będą ujawniane w Rejestrze przez okres 7 lat od daty opublikowania informacji o ukończeniu postępowania egzekucyjnego lub informacji o spłacie całości wierzytelności.

Czy zaprzestanie ujawnienia danych w Rejestrze spowoduje ich usunięcie?

Sam fakt zaprzestania ujawnienia danych w Rejestrze nie oznacza jednocześnie ich automatycznego usunięcia. Ustawa o KRZ przewiduje bowiem, że dane zawarte w Rejestrze co do zasady nie mogą być z niego usunięte. Po zaprzestaniu ich ujawnienia, dane te, po dokonaniu ich anonimizacji, będą mogły być przetwarzane i wykorzystywane do badań naukowych i statystycznych.

Czy wdrożenie KRZ wpłynie na powadzenie innych rejestrów?

Wdrożenie Rejestru, który zawierać ma tak szczegółowe informacje o podmiotach, nie pozbawi uzasadnienia dla funkcjonowania innych rejestrów, takich jak rejestr dłużników Biura Informacji Gospodarczej czy Krajowy Rejestr Dłużników. Niewątpliwie główny cel prowadzenia tych rejestrów jest podobny i polega na umożliwieniu weryfikacji konkretnych podmiotów. Nie oznacza to jednak, że wszystkie te rejestry gromadzą te same informacje i są one tak samo dostępne dla każdego podmiotu. O ile bowiem Rejestr będzie zawierał bardziej precyzyjne informacje o prowadzonych względem konkretnych podmiotów postępowaniach (zainicjowanych stosownymi wnioskami lub zakończonych/umorzonych), udostępnianych m.in. przez sądy i komorników, o tyle niewątpliwym atutem pozostałych rejestrów, jest możliwość pozyskiwania informacji o długach, które nie są jeszcze objęte postępowaniami sądowymi, a dane są pozyskiwanie od szerszego grona podmiotów.

Czy wejście w życie Rejestru spełni swoje zadanie?

Przedstawiciele Ministerstwa Sprawiedliwości potwierdzają, że w grudniu 2021 roku uruchomienie Rejestru stanie się faktem i że tym razem data uruchomienia Rejestru nie jest zagrożona. Jeśli tak się stanie, jego wdrożenie w uchwalonym przez ustawodawcę kształcie, powinno przyczynić się do zwiększenia bezpieczeństwa obrotu prawnego. Spełnione zostanie również jedno z kluczowych założeń ustawodawcy w postaci zapewnienia wierzycielom bieżącego dostępu do danych dotyczących toczących się postępowań restrukturyzacyjnych i upadłościowych, co umożliwi sprawowanie w sposób prostszy nadzoru nad czynnościami podejmowanymi przez organy prowadzące przedmiotowe postępowania i przełoży się na zwiększenie transparentności tych postępowań. Rejestr stanowi jedynie niewielką część przygotowywanego kompleksowo, w ramach jednego projektu, systemu teleinformatycznego, który w swoim założeniu ma umożliwić prowadzenie postępowań restrukturyzacyjnych i upadłościowych w sposób elektroniczny. Oczywistym jest, że nie stanie się to z dnia na dzień, a wszyscy będą potrzebowali czasu na zapoznanie się z Rejestrem i nabycie umiejętności korzystania z niego w sposób efektywny, ale niewątpliwie jest krok w dobrą stronę.

Link do artykułu: https://www.rp.pl/abc-firmy/art19135111-krajowy-rejestr-zadluzonych-co-sie-zmieni-od-1-grudnia

Magdalena Zdanowska i Agata Duda-Bieniek z wykładem podczas XXV Dni Edukacji Prawniczej ELSA

W dniach 15-17 listopada 2021 r. odbyła się ogólnopolska konferencja „XXV Dni Edukacji Prawniczej” organizowana przez ELSA (European Law Students Association) przy współpracy partnerskiej RESIST Rezanko Sitek. Podczas wydarzenia wystąpiły: radca prawny Magdalena Zdanowska oraz radca prawny, doradca restrukturyzacyjny Agata Duda-Bieniek, które omówiły temat: „Wyjście z kryzysu dla przedsiębiorców – dlaczego warto nie być na bakier z przepisami prawa restrukturyzacyjnego„.

Więcej informacji: https://www.facebook.com/events/184480973869345/?active_tab=discussion

Mateusz Lenart prowadzi warsztaty „Legal research” dla ELSA

22 listopada 2021 r. odbyły się warsztaty organizowane przez ELSA Warszawa (European Law Students Association) oraz kancelarię RESIST „Legal research”. Spotkanie dla studentów wydziałów prawa poprowadził adwokat Mateusz Lenart na Akademii Leona Koźmińskiego.

Kamil Płowik w Pulsie Biznesu „Zawarcie ugody w toku postępowania egzekucyjnego”

Uzyskanie przez wierzyciela tytułu wykonawczego w postaci tytułu egzekucyjnego opisanego w treści art. 777 § 1 ustawy z dnia 17 listopada 1964 roku „Kodeks postępowania cywilnego” (dalej: k.p.c.) opatrzonego klauzulą wykonalności oznacza, że ma on możliwość wystąpienia do komornika sądowego z wnioskiem o wszczęcie przeciwko dłużnikowi postępowania egzekucyjnego.

Prowadzona egzekucja w znaczący sposób ogranicza dłużnikowi rozporządzanie własnym majątkiem. W wyniku zajęcia wierzytelności, wynagrodzenia za pracę oraz świadczeń emerytalno-rentowych ograniczony może zostać jego dochód, albowiem środki należne dłużnikowi w zakresie przekraczającym kwoty wyłączone spod egzekucji zostają przekazane komornikowi sądowemu. W przypadku egzekucji z ruchomości, nieruchomości, a także innych praw majątkowych dłużnik w sposób bezpowrotny może zostać pozbawiony swojego majątku.

W takiej sytuacji, już po wszczęciu postępowania egzekucyjnego, nierzadko dłużnik sam kontaktuje się z wierzycielem celem zawarcia porozumienia, które skutkowałoby umorzeniem postępowania egzekucyjnego w całości lub części najbardziej dla niego uciążliwej. Przed podjęciem przez wierzyciela decyzji o zawarciu ugody konieczne jest zwrócenie uwagi na kilka praktycznych aspektów mających na celu ograniczenie kosztów ponoszonych przez wierzyciela, jak również zabezpieczających jego wierzytelność na majątku dłużnika w okresie, w którym nie będzie toczyło się postępowanie egzekucyjne.

Do dnia 31 grudnia 2018 roku zawarcie pomiędzy stronami postępowania egzekucyjnego ugody nie nastręczało problemów natury procesowej. Do tego czasu obowiązywała bowiem ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 roku o komornikach sądowych i egzekucji (dalej: u.k.s.e.), która razem z art. 770 k.p.c. wprowadzała zasadę, iż koszty celowej egzekucji ponosi zawsze dłużnik. Celowość egzekucji objawia się zgodnym z prawem działaniem wierzyciela, który w oparciu o prawidłowy tytuł wykonawczy wszczyna postępowanie egzekucyjne przeciwko właściwemu dłużnikowi celem wyegzekwowania niespłaconego roszczenia. Stan ten został radykalnie zmieniony poprzez wejście w życie w dniu 1 stycznia 2019 roku ustawy z dnia 28 lutego 2018 roku o kosztach komorniczych (dalej: u.k.k.). W artykule 29 ust. 1 u.k.k. ustawodawca wprowadził wyjątek od ogólnej zasady ponoszenia kosztów celowej egzekucji przez dłużnika, zgodnie z którym w przypadku umorzenia postępowania z uwagi na wniosek wierzyciela lub jego bezczynność opłatą stosunkową w wysokości 5% pozostałego do wyegzekwowania świadczenia obciążony zostaje wierzyciel. Ustawodawca przewidział jednak, że po zawarciu porozumienia umorzenie postępowania może nastąpić także w wyniku inicjatywy dłużnika, dlatego też w takim przypadku obowiązkiem uiszczenia opłaty zostaje obarczony sam dłużnik.

Przesłanki do zawarcia ugody

Natura postępowania egzekucyjnego powoduje, że wierzyciel zajmuje mocniejszą pozycję procesową niż dłużnik.

Zgodnie z art. 804 § 1 k.p.c. organ egzekucyjny nie jest uprawniony do badania zasadności i wymagalności obowiązku objętego tytułem wykonawczym. Oznacza to, że dłużnik w toku postępowania egzekucyjnego nie ma możliwości podważania orzeczenia Sądu, na podstawie którego zostało ono wszczęte. 

W drodze skargi na czynności komornika może on formułować jedynie zarzuty procesowe co do działań komornika sądowego, ale nie ma wpływu na sposób prowadzenia egzekucji, jak również na jej zakończenie, chyba że tytuł wykonawczy został w całości lub w części uchylony, a także gdy roszczenie przedawniło się. Gestorem postępowania egzekucyjnego jest wierzyciel i to on decyduje o sposobach egzekucji, zaś komornik sądowy jest związany jego wnioskami.

W takim stanie rzeczy warto się zastanowić w jakich sytuacjach zawarcie ugody może być korzystne dla wierzyciela. W toku postępowania egzekucyjnego, na podstawie art. 761 ust. 11 k.p.c. komornik sądowy może podejmować działania

pozwalające ustalić majątek dłużnika (np. skierowanie zapytania do ZUS, banków i Urzędu Skarbowego). Działania komornika najczęściej obejmują:

1.ustalenie rachunków bankowych;

2.ustalanie, czy dłużnik pobiera wynagrodzenie za pracę;

3.ustalenie, czy dłużnikowi przysługują wierzytelności od osób trzecich;

4.ustalenie, czy dłużnik jest właścicielem pojazdu lub nieruchomości;

5.ustalenie, czy dłużnikowi przysługują inne prawa majątkowe.

Ustalenie wskazanych wyżej składników majątkowych ma duże znaczenie przy podjęciu decyzji czy zawarcie z dłużnikiem porozumienia będzie uzasadnione oraz pozwala oszacować wysokość przewidywanych wpłat. Na przykład, jeżeli w toku czynności komornikowi nie uda się ustalić żadnego majątku, z którego można by prowadzić egzekucję, a dłużnik mimo wszystko sam podejmuje próbę zawarcia ugody i proponuje nawet niewielkie wpłaty, to wyrażenie zgody na takie warunki może pozwolić uzyskać przynajmniej częściową spłatę zadłużenia, a jednocześnie nie wyklucza możliwości wszczęcia egzekucji w przyszłości, kiedy stan majątkowy dłużnika może ulec poprawie. Należy bowiem zauważyć, że dobrowolne wpłaty stanowią tzw. uznanie niewłaściwe długu, które powoduje przerwanie biegu przedawnienia, tak więc wierzycielowi nie grozi utrata możliwości egzekucyjnej windykacji swojego roszczenia, o ile będzie w stanie wykazać przerwanie biegu przedawnienia.

Już przy zawarciu stosunku zobowiązaniowego wierzyciel może uzyskać zarówno wiedzę na temat majątku dłużnika, jak i zabezpieczenie wierzytelności (poprzez ustanowienie hipoteki na nieruchomości lub zastawu na ruchomościach lub prawach majątkowych dłużnika). W takiej sytuacji wierzyciel mogąc oszacować wartość majątku dłużnika, z którego na pewno będzie mógł uzyskać w toku egzekucji zaspokojenie przynajmniej części roszczenia, ma zdecydowanie lepszą pozycję negocjacyjną.

Zawarcie ugody – forma prawna; sposób spłaty zobowiązania; czynności w toku postępowania egzekucyjnego; ustanowienie zabezpieczenia na majątku dłużnika

Jeżeli wierzytelność, co do spłaty której strony zamierzają zawrzeć ugodę jest objęta postępowaniem egzekucyjnym, to wszelkie działania wierzyciela powinny następować w oparciu o art. 29 ust. 1 u.k.k. Zgodnie z tym przepisem, jeżeli umorzenie postępowania następuje z uwagi na zawarcie z dłużnikiem porozumienia, to opłata stosunkowa w wysokości 5% wartości świadczenia pozostałego do wyegzekwowania obciąża dłużnika. W treści przytoczonego przepisu brak jest wymogu w jakiej formie porozumienie ma zostać zawarte. Wskazuje on jedynie, że to po stronie wierzyciela istnieje obowiązek wykazania, że takie porozumienie zostało zawarte. Co do zasady ugoda może zostać zawarta w formie dowolnej tak długo, jak wierzyciel będzie w stanie udowodnić, że do jej zawarcia w istocie doszło. Dla celów dowodowych, a więc ułatwienia wierzycielowi wykazania organowi egzekucyjnemu, że zostało zawarte porozumienie, zdecydowanie najkorzystniejsze jest dokonanie tego w formie pisemnej. W takiej sytuacji wystarczające jest przedłożenie komornikowi kopii ugody. Powyższe wypełnia obowiązek nałożony na wierzyciela przez ustawodawcę.

Najczęściej proponowanym przez dłużnika sposobem spłaty zadłużenia jest płatność ratalna dokonywana pod warunkiem umorzenia postępowania. Jest to dla dłużnika o tyle korzystne rozwiązanie, że nie powoduje znaczącego pogorszenia stanu majątkowego uniemożliwiającego normalną egzystencję, zaś wierzycielowi umożliwia uzyskanie stałego dochodu.

W przypadku ratalnej formy spłaty zadłużenia kluczowe znaczenie ma pierwsza rata, która pełni funkcję uwierzytelnienia intencji dłużnika. Powinna ona być dużo wyższa niż pozostałe raty (jej wysokość może wynosić nawet połowę zadłużenia). Takie określenie warunków porozumienia działa na dłużnika motywująco, albowiem powoduje po jego stronie znaczące finansowe zaangażowanie już na samym początku. W takiej sytuacji przerwanie spłaty staje się dla dłużnika nieopłacalne, ponieważ nie osiąga on pierwotnego celu jakim było umorzenie postępowania egzekucyjnego, zaś dotychczasowe wpłaty znacząco obciążają jego sytuację majątkową.

W treści porozumienia warto ustalić sposób w jaki porozumienie będzie miało wpływ na postępowanie egzekucyjne. Rozsądnym rozwiązaniem jest zawieszenie postępowania egzekucyjnego po wpływie pierwszej (uwierzytelniającej) wpłaty, następnie ustalenie ilości rat, po których nastąpi jego umorzenie. Z perspektywy wierzyciela najkorzystniejsze pozostaje ustalanie ilości rat w wysokości nieprzekraczającej 6, albowiem zgodnie z art. 824 § 1 pkt 4 k.p.c. postępowanie egzekucyjne umarza się w terminie 6 miesięcy od dnia doręczenia wierzycielowi postanowienia o zawieszeniu postępowania. Oznacza to, że niezależnie od tego, czy strony uzgodnią umorzenie postępowania po wpłacie 12 czy 24 rat, to postępowanie zostanie umorzone wcześniej, z urzędu przez komornika. W celu wykluczenia możliwości obciążenia wierzyciela opłatą stosunkową rozsądne jest złożenie wniosku o umorzenie postępowania przed upływem terminu wskazanego w art. 824 § 1 pkt 4 k.p.c. O ile oczywistym jest, że zawarta ugoda jest bezpośrednią przyczyną złożenia wniosku o umorzenie postępowania egzekucyjnego, o tyle kwestią ocenną może być, czy bezczynność wierzyciela z uwagi na zawarte porozumienie stanowi przyczynę umorzenia postępowania skutkującą obciążeniem dłużnika opłatą z art. 29 ust. 1 u.k.k. Pomimo, że taka interpretacja przepisu wydaje się oczywiście nieprawidłowa, to niejednolite orzecznictwo w sprawach egzekucyjnych, jak również brak możliwości złożenia odwołania do sądu wyższej instancji mogą powodować, że postanowienie komornika o obciążeniu opłatą wierzyciela zostanie utrzymane w mocy. Dlatego też w celu zminimalizowania ryzyka konieczne jest wykazanie się aktywnością w toku egzekucji.

Jeżeli w toku postępowania egzekucyjnego organ egzekucyjny ustali istnienie majątku w postaci ruchomości, nieruchomości lub innych praw majątkowych, względnie jeżeli dłużnik we wniosku o zawarcie ugody sam wskaże taki majątek, to możliwe jest ustanowienie na nim zabezpieczenia w postaci hipoteki przymusowej lub zastawu. Ustanowienie hipoteki przymusowej jest możliwe bez zgody dłużnika na podstawie art. 109 ustawy z dnia 6 lipca 1982 roku o księgach wieczystych i hipotece (dalej: u.k.w.h.). Zgodnie z tym przepisem wierzyciel dysponujący tytułem wykonawczym może uzyskać hipotekę na wszystkich nieruchomościach dłużnika. Jako że kierując wniosek egzekucyjny wierzyciel przedłożył już tytuł wykonawczy, to w celu ustanowienia hipoteki przymusowej konieczne jest złożenie wniosku o wydanie dalszego tytułu wykonawczego na podstawie art. 793 k.p.c. W przypadku zastawu konieczne jest zawarcie umowy pomiędzy stronami.

Podsumowanie

Niewątpliwie zawarcie ugody pomiędzy wierzycielem a dłużnikiem, dokonane po wszczęciu postępowania egzekucyjnego, stawia wierzyciela we wzmocnionej pozycji negocjacyjnej. Ma już on realną wiedzę na temat majątku dłużnika, powstałą w szczególności w wyniku czynności dokonanych przez komornika sądowego. Niestety każda ugoda wiąże się z ryzykiem, że dłużnik w dowolnym momencie przerwie spłatę zobowiązania i jednocześnie upłynni majątek, z którego mogłaby toczyć się egzekucja (czego nie mógłby dokonać po zajęciu, albowiem rozporządzanie majątkiem po zajęciu jest bezskuteczne w stosunku do wierzyciela). Dlatego też konieczne jest rozważenie wszystkich za i przeciw (w kontekście biznesowym), przy jednoczesnym zabezpieczeniu interesu wierzyciela, poprzez podjęcie prawidłowych działań w toku postępowania egzekucyjnego, dzięki czemu możliwe będzie uniknięcie obciążenia go opłatą egzekucyjną. Należy bowiem zauważyć, że sposób działania komorników sądowych oraz sądów rejonowych jest bardzo niejednorodny i ten sam stan faktyczny przedstawiony w dwóch różnych sądach może spowodować wydanie całkowicie przeciwstawnych orzeczeń. Dlatego też konieczne jest podjęcie takich działań, które w maksymalny sposób zminimalizują możliwość poniesienia dodatkowych kosztów postępowania przez wierzyciela, przy jednoczesnym zabezpieczeniu jego uzasadnionego interesu.

Artykuł na stronie Pulsu Biznesu: https://www.pb.pl/zawarcie-ugody-w-toku-postepowania-egzekucyjnego-1131161

Kancelaria RESIST wydała wraz z Rzeczpospolitą i Parkietem poradnik „Zmiany w restrukturyzacji przedsiębiorstw”

Poradnik „Zmiany w restrukturyzacji przedsiębiorstw”, którego autorami są prawnicy z kancelarii RESIST Rezanko Sitek, wydany przez Rzeczpospolitą oraz Parkiet, poświęcony jest zagadnieniom związanym z postępowaniem o zatwierdzenie układu, z uwzględnieniem zmian, jakie będą obowiązywać od 1 grudnia 2021 roku.

Niewątpliwie uproszczone postępowanie restrukturyzacyjne, wprowadzone w życie tzw. tarczą 4.0, okazało się narzędziem niezwykle atrakcyjnym i wykorzystywanym przez firmy w kryzysie. Stało się tak za sprawą przyjaznej, pozasądowej procedury oraz ochrony przeciwegzekucyjnej dłużników.

Między innymi z tych powodów liczba uproszczonych postępowań restrukturyzacyjnych stale wzrasta – w lipcu 2020 r. zanotowano ich ponad 20, a już rok później prawie 250. Ustawodawca zdecydował się na stałe wprowadzić mechanizmy uproszczonej restrukturyzacji do porządku prawnego. Przedsiębiorcy powinni jednak zdawać sobie sprawę, że wszczynając uproszczone postępowanie restrukturyzacyjne lub – począwszy od 1 grudnia 2021 r. – nowe postępowanie o zatwierdzenie układu, poza benefitami w postaci wstrzymania egzekucji lub możliwości utrzymania kontraktów handlowych pomimo istniejącego zadłużenia, będą na nich ciążyć określone obowiązki. Jest to o tyle istotne, że wykonywanie tych obowiązków wpływa na kształt przeprowadzanej restrukturyzacji, a często warunkuje jej powodzenie.

W poszczególnych rozdziałach poradnika omówiliśmy zagadnienia związane z: celami postępowania restrukturyzacyjnego oraz warunkami jego wszczęcia, koniecznością wyboru doradcy restrukturyzacyjnego oraz jego pozycji w toku postępowania o zatwierdzenie układu, przygotowaniem propozycji układowych i zasadami głosowania wierzycieli nad tymi propozycjami, a także prawami, jakie przysługują każdemu wierzycielowi. Omówiliśmy również przepisy dotyczące zatwierdzania układu przez sąd oraz zmiany układu w razie nieoczekiwanych przemian otoczenia biznesowego. Dwa ostatnie rozdziały poświęciliśmy zagadnieniom odpowiedzialności cywilnej i karnej dłużników oraz ich reprezentantów, które czynią omawianą problematykę kompletną z punktu widzenia świadomego przedsiębiorcy.

Staraliśmy się przekazać Państwu omawiane zagadnienia w sposób prosty i przejrzysty, unikając zbyt prawniczego języka i nadmiernego odwoływania się do przepisów ustaw lub poglądów orzeczniczych. Zachowaliśmy jednak nazewnictwo, którym posługuje się ustawa, przyjmując, że jest to minimum wiedzy, którą przedsiębiorca powinien zgłębić. Mamy nadzieję, że w poradniku udało nam się zawrzeć jak najwięcej praktycznych wskazówek dotyczących postępowania o zatwierdzenie układu.

Autorzy poradnika:

1. Rozdział 1 „Cel postępowania restrukturyzacyjnego” – adwokat Oskar Sitek
2. Rozdział 2 „Uproszczone postępowanie restrukturyzacyjne” – radca prawny, doradca restrukturyzacyjny Agata Duda-Bieniek
3. Rozdział 3 „Korzyści i zalety postępowania o zatwierdzenie układu” – adwokat Oskar Sitek, adwokat Tomasz Romanowski
4. Rozdział 4 „Przebieg postępowania o zatwierdzenie układu” – adwokat Oskar Sitek, radca prawny, doradca restrukturyzacyjny Agata Duda-Bieniek, adwokat Tomasz Romanowski, radca prawny Agnieszka Lewandowska, adwokat, doradca restrukturyzacyjny Piotr Kieloch, radca prawny Magdalena Zdanowska, adwokat Robert Rubacha, adwokat Paulina Wrzosek, adwokat Martyna Jędraszka, adwokat Anna Porębska, adwokat Michał Dudziński
5. Rozdział 5 „Postępowanie restrukturyzacyjne a odpowiedzialność cywilna” – adwokat Oskar Sitek, aplikant adwokacki Anna Pietrzak
6. Rozdział 6 „Postępowanie restrukturyzacyjne a odpowiedzialność karna” – adwokat Oskar Sitek, radca prawny Piotr Siekierski
7. Rozdział 7 „Krajowy Rejestr Zadłużonych – rewolucyjne zmiany dla wierzycieli i dłużników” – radca prawny Magdalena Zdanowska

Agata Duda-Bieniek prelegentką podczas konferencji „Upadłość konsumencka w praktyce sądów powszechnych”

16-17 grudnia 2021 r. odbędzie się konferencja online organizowana przez Instytut Prawa Upadłościowego i Restrukturyzacyjnego oraz Uczelnię Łazarskiego „Upadłość konsumencka w praktyce sądów powszechnych”. Podczas konferencji, w panelu IV: „Lista wierzytelności” w roli panelistki wystąpi radca prawny, doradca restrukturyzacyjny Agata Duda-Bieniek, która omówi temat „Zgłaszanie wierzytelności w toku upadłości konsumenckich ze szczególnym uwzględnieniem odmienności w toku uproszczonych upadłości konsumenckich”. Panel będzie moderowany przez dr hab. Annę Hrycaj, prof. UŁ.

Szczegóły konferencji: https://ipuir.lazarski.pl/pl/konferencje/konferencja-upadlosc-konsumencka-w-praktyce-sadow-powszechnych/

Prawnicy RESIST prelegentami podczas konferencji Pulsu Biznesu „Windykacja i zarządzanie należnościami 2021”

W dniu 3 grudnia 2021 r. Puls Biznesu organizuje piątą edycję konferencji „Windykacja i zarządzanie należnościami” online. Prawnicy RESIST wystąpią w roli prelegentów i omówią następujące tematy:

Otoczenie prawne rynku zarządzania wierzytelnościami. Najnowsze oraz planowane zmiany w prawie windykacyjnym

Martyna Jędraszka – Adwokat, RESIST Rezanko Sitek 

Konrad Staniszewski – Radca prawny, RESIST Rezanko Sitek

• Najnowsze i planowane zmiany legislacyjne w prawie windykacyjnym
• Porównanie planowanych zmian z obowiązującym porządkiem prawnym
• Omówienie ewentualnych zalet i zagrożeń

Praktyczne aspekty doręczeń pism procesowych przez komorników sądowych z perspektywy pełnomocnika powoda (wierzyciela)

Martyna Jędraszka – Adwokat, RESIST Rezanko Sitek 

• Plusy i minusy tych rozwiązań z perspektywy strony postępowania sądowego
• Prawa i obowiązki stron

Praktyczne aspekty doręczeń pism procesowych przez komorników sądowych z perspektywy komornika sądowego

Hubert Trochimiuk– Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w Szczytnie

• Regulacje prawne
• Wnioskodawca, wniosek
• Koszty
• Przebieg doręczenia
• Ustalenie aktualnego miejsca zamieszkania adresata
• Wnioski
• Doręczenie w czasach pandemii

Metody i sposoby dotarcia do dłużnika – negocjacje windykacyjne należności. Jak nakłonić klienta do spłaty

Kamil Płowik, Prawnik, RESIST Rezanko Sitek

• Przesłanki do zawarcia ugody w toku postępowania egzekucyjnego z analizą stanu majątku dłużnika, w tym:

a) stan majątku wskazany przez dłużnika podczas zawierania umowy;

b) stan majątku ustalony przez komornika w toku postępowania.

• Zawarcie ugody wraz z najważniejszymi jej elementami, w tym:

a) forma prawna;

b) sposób spłaty zadłużenia;

c) wpływ ugody na postępowanie egzekucyjne (zawieszenie, a następnie umorzenie).

• Zabezpieczenie interesu wierzyciela przy zawarciu ugody, w tym:

a) zawieszenie postępowania egzekucyjnego, a po odpowiednio długiej i regularnej spłacie zadłużenia – umorzenie (z zachowaniem sześciomiesięcznego terminu, po którym postępowanie egzekucyjne umarza się z urzędu)

b) ustanowienie zabezpieczeń na ustalonym majątku dłużnika (hipoteka przymusowa i zastaw)

• Praktyczne aspekty zawarcia ugody w toku postępowania egzekucyjnego w odniesieniu do art. 29 ust. 1 u.k.k., w tym:

a) czy umorzenie postępowania egzekucyjnego z uwagi na bezczynność wierzyciela (art. 824 § 1 pkt 4 k.p.c.) po zawieszeniu z uwagi na ugodę powoduje obciążenie dłużnika opłatą?

b) czy w treści ugody muszą być zawarte przesłanki do zawieszenia, a następnie umorzenia postępowania egzekucyjnego na wniosek wierzyciela?

c) czy komornik ma prawo obciążyć opłatą egzekucyjną wierzyciela w zakresie części świadczenia, co do którego strony umówiły się na jego częściowe umorzenie?

Link do konferencji: https://www.pb.pl/konferencje/windykacja-i-zarzadzanie-naleznosciami-2021-7512e056-791c-4e2d-9df9-790266e9fc8a#nkpb-agenda

Prawnicy RESIST prelegentami podczas konferencji „Kodeks postępowania cywilnego, postępowanie gospodarcze i restrukturyzacja w nowej rzeczywistości prawnej”

20-21 października odbyła się konferencja organizowana przez MMC „Kodeks postępowania cywilnego, postępowanie gospodarcze i restrukturyzacja w nowej rzeczywistości prawnej”, podczas której wystąpili prawnicy RESIST Rezanko Sitek:

Martyna Jędraszka i Paulina Wrzosek „Zmiany dotyczące przerywania i zawieszania biegu terminu przedawnienia. Projektowany stan prawny”:

• Wpływ złożenia wniosku o zawezwanie do próby ugodowej bądź wszczęcie postępowania mediacyjnego prowadzonego bez zaangażowania sądu na bieg terminu przedawnienia – regulacja ograniczająca
• Instrumenty służące skutecznemu przerywaniu biegu terminu przedawnienia w nowym stanie prawnym
• Obrona przed zarzutem nadużycia prawa procesowego podniesionym w następstwie działań podjętych w celu przerwania biegu terminu przedawnienia

Agata Duda-Bieniek „Postępowanie restrukturyzacyjne i upadłościowe z punktu widzenia wierzyciela. Uproszczona restrukturyzacja”:

• Ochrona wierzyciela w restrukturyzacji i upadłości
• Sposoby zabezpieczenia a skuteczność dochodzenia roszczeń
• Uproszczona restrukturyzacja – model działania i jego zalety
• Dyrektywa o ramach restrukturyzacji zapobiegawczej – główne obowiązki w przeddzień
  implementacji

Tomasz Romanowski „Postępowanie gospodarcze – specyfika, odstępstwa od zasad ogólnych, prowadzenie postępowania dowodowego. Nowe postępowanie konsumenckie”:

• Cechy charakterystyczne postępowania gospodarczego jako postępowania odrębnego
• Dowodzenie w postępowaniu gospodarczym – źródła dowodowe, prekluzja dowodowa, umowa dowodowa
• Postępowanie konsumenckie jako postępowanie hybrydowe – założenia nowelizacji

Agenda: https://www.mmcpolska.pl/kalendarz-wydarzen/kodeks-postepowania-cywilnego-postepowanie-gospodarcze-i-restrukturyzacja-w-nowej-rzeczywistosci-prawnej

Kamil Płowik w Rzeczpospolitej „Skutki niecelowego wszczęcia postępowania egzekucyjnego przez wierzyciela”

W przypadku stwierdzenia oczywistej niecelowości wszczęcia postępowania egzekucyjnego przez wierzyciela, komornik sądowy ustala opłatę w wysokości 10 proc. egzekwowanego świadczenia. Pełnomocnik dłużnika może zaś w takiej sytuacji żądać zwrotu kosztów zastępstwa prawnego w egzekucji.

Iwo Duszyński w Rzeczpospolitej „Postępowanie o opróżnienie lokalu albo o wydanie nieruchomości”

Opróżnienie lokalu lub pomieszczenia albo o wydanie nieruchomości – to sposoby egzekucji, dotyczące wielu sytuacji życiowych. Obowiązek dłużnika może wynikać z przepisów o ochronie prawa własności, o ochronie posiadania, postanowień umowy, czy innych przepisów szczególnych.

Jako przykład obowiązku dłużnika wynikającego z umowy można wskazać obowiązek zwrotu rzeczy po zakończeniu najmu. Przykładem sytuacji, w której obowiązek wydania lub opróżnienia nieruchomości wynika z przepisów szczególnych jest także uprawnienie współlokatora lub właściciela innego lokalu w tym samym budynku do wytoczenia powództwa przeciwko uciążliwemu lokatorowi. Pozew taki umożliwia rozwiązanie przez sąd stosunku prawnego uprawniającego tego lokatora do używania lokalu i nakazanie jego opróżnienia.

Nie należy także zapominać o nabyciu lokalu w toku egzekucji z nieruchomości. Prawomocne postanowienie o przysądzeniu własności przenosi własność nieruchomości na nabywcę. Ten ostatni etap egzekucji nie zawsze jednak jest tożsamy z uzyskaniem władania nad nabytą nieruchomością. Często bowiem przedmiotem egzekucji są nieruchomości zamieszkałe przez dłużnika lub inne osoby.

W takiej sytuacji podstawą wprowadzenia nabywcy w posiadanie nieruchomości i opróżnienia pomieszczeń jest prawomocne postanowienie o przysądzeniu własności. Ustawodawca wprowadza ułatwienie dla nabywcy licytacyjnego, gdyż nie musi on uzyskiwać odrębnego tytułu by odzyskać kupioną nieruchomość, ani nie musi składać wniosku o nadanie postanowieniu klauzuli wykonalności. Wystarczającym jest przedłożenie prawomocnego postanowienia o przysądzeniu własności.

Wydanie nieruchomości czy jej opróżnienie?

Użyte w treści art. 1046 § 1 kodeksu postępowania cywilnego (k.p.c.) sformułowanie: „Jeżeli dłużnik ma wydać nieruchomość lub statek albo opróżnić pomieszczenie” może powodować niejasności sugerujące, że są to dwie oddzielne czynności. Tak jednak nie jest, ponieważ wskazane wprowadzenie w posiadanie należy wiązać również z opróżnieniem lokalu. Tylko połączenie tych dwóch czynności może zagwarantować realizację praw właściciela nieruchomości. Stanowisko to potwierdza Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 20 czerwca 2000 roku (III CZP 16/00): „Zważyć należy, że treść prawa własności określa przepis art. 140 k.c. Porównując to prawo z innymi, nie sposób pominąć, że jest to najszersze prawo dające władztwo nad rzeczą, i to w sposób bezterminowy. Jego cechą charakterystyczną jest w szczególności zakres ochrony, przysługującej przeciwko każdemu, kto narusza władztwo właściciela nad rzeczą (erga omnes), nie dysponując skutecznym wobec właściciela prawem, które może wynikać bądź z przysługiwania ograniczonego prawa rzeczowego, bądź prawa obligacyjnego. Nie może budzić wątpliwości, że zaspokojenie wierzyciela (właściciela) dochodzącego wydania takiej nieruchomości, następuje z chwilą usunięcia z pomieszczeń osób i rzeczy, które przeszkadzają całkowitemu objęciu pomieszczeń przez wierzyciela”.

Należy zaznaczyć, że zakres czynności podjętych przez komornika będzie każdorazowo różnił się w zależności od konkretnej sprawy. I tak wprowadzenie w posiadanie może polegać jedynie na przekazaniu wierzycielowi kluczy lub dokumentów. W innych wypadkach koniecznym może być usunięcie dłużnika oraz innych osób z nieruchomości (także przy użyciu przymusu bezpośredniego), a także usunięcie z niej ruchomości dłużnika.

Wszczęcie egzekucji

Wniosek o wprowadzenie wierzyciela w posiadanie składamy do komornika właściwego ze względu na położenie nieruchomości. Przy egzekucji wydania nieruchomości komornik jeszcze przed wezwaniem dłużnika do dobrowolnego wykonania obowiązku powinien wysłuchać go w celu ustalenia, jakie czynności będą konieczne do wprowadzenia wierzyciela w posiadanie. Następnie komornik wzywa dłużnika do dobrowolnego wykonania obowiązku.

Termin na wykonanie obowiązku komornik powinien dostosować do okoliczności sprawy, a także do możliwości dłużnika. W zależności od konkretnej sytuacji termin ten może wynosić zaledwie 3 dni, a w uzasadnionych wypadkach nawet i wiele miesięcy.

Termin wyznaczony przez komornika na dobrowolne wykonanie obowiązku jest terminem sądowym. Oznacza to, że z ważnych powodów można go przedłużyć, a nawet i przywrócić (gdy dłużnik nie dochował terminu bez swojej winy).

WAŻNE!

Egzekucja może być prowadzona przeciwko każdemu, kto uzyskał władanie nad nieruchomością czy lokalem, niezależnie od tego kto jest wskazany w treści tytułu wykonawczego. Ustawa wprowadza tylko jeden wymóg: podmiot ten musiał uzyskać władanie po wszczęciu postępowania, w którym wydano tytuł uprawniający do wszczęcia egzekucji.

Dalsza część postępowania zależy od tego, czy nieruchomość (lub sam lokal) służy zaspokojeniu potrzeb mieszkaniowych dłużnika. W skrócie: lokal służy dłużnikowi do zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych, jeżeli dłużnik faktycznie w nim zamieszkuje. Niezależnie od formalnego przeznaczenia tego lokalu np. zamieszkiwanie w lokalu użytkowym.

Lokal a pomieszczenie

W treści przepisów regulujących opisywaną instytucję spotykamy się zarówno z pojęciem pomieszczenia oraz lokalu. Występują one obok siebie, co może powodować wątpliwości, czy należy te pojęcia traktować zamiennie, czy stanowią oddzielne zagadnienia.

W piśmiennictwie wskazuje się, że pojęcie „pomieszczenie” jest pojęciem szerszym niż lokal. Wynika to m.in. z treści art. 1046 § 4 kodeksu postępowania cywilnego, który oddzielnie reguluje egzekucję konkretnej kategorii pomieszczenia – lokalu służącego zaspokajaniu potrzeb mieszkaniowych dłużnika (tak m.in. „Art. 1046 KPC T. II red. Szanciło 2019, wyd. 1/Łochowski”). Można więc przyjąć, że pomieszczeniem jest lokal mieszkalny bądź użytkowy, a także inne pomieszczenie niebędące lokalem.

Egzekucja z lokalu niesłużącego zaspokojeniu potrzeb mieszkaniowych

Do lokali niesłużących zaspokojeniu potrzeb mieszkaniowych możemy zaliczyć m.in. lokale użytkowe a także nieruchomości niezabudowane. W tej sytuacji przebieg postępowania jest mniej sformalizowany – komornik wprowadza wierzyciela w posiadanie i usuwa ruchomości niebędące przedmiotem egzekucji i oddaje je dłużnikowi. W przypadku nieobecności dłużnika, komornik przekaże ruchomości dorosłemu domownikowi, a gdyby i to nie było możliwe – ustanowi dozorcę i przekaże mu na przechowanie przedmioty na koszt dłużnika.

Dozorca niezwłocznie wzywa dłużnika do odbioru ruchomości w wyznaczonym terminie, który nie może być krótszy niż 30 dni. Jeżeli w tym czasie dłużnik nie odbierze rzeczy, dozorca składa do sądu wniosek o sprzedaż ruchomości dłużnika. Do wniosku dozorca dołącza wezwanie do odbioru rzeczy, skierowane do dłużnika oraz dowód jego doręczenia. Przed rozstrzygnięciem wniosku sąd ma obowiązek wysłuchać dłużnika.

Sąd albo nakaże sprzedaż ruchomości, a jeżeli nie przedstawiają wartości – zarządzi inny sposób rozporządzenia nimi, nie wyłączając ich zniszczenia. Sąd może przekazać je np. na cele charytatywne. Postanowienie sądu dotyczące sprzedaży rzeczy lub ich zniszczenia jest zaskarżalne.

Egzekucja z lokalu służącego zaspokojeniu potrzeb mieszkaniowych

Wykonując obowiązek opróżnienia lokalu służącego zaspokojeniu potrzeb mieszkaniowych dłużnika, komornik usunie dłużnika do innego lokalu lub pomieszczenia, do którego dłużnikowi przysługuje tytuł prawny i w którym może on zamieszkać.

Jeżeli dłużnikowi nie przysługuje tytuł prawny do innego lokalu lub pomieszczenia, w którym może zamieszkać, komornik wstrzyma się z dokonaniem czynności do czasu, gdy gmina właściwa ze względu na miejsce położenia lokalu podlegającego opróżnieniu, na wniosek komornika, wskaże dłużnikowi tymczasowe pomieszczenie.

W toku postępowania, wierzycielowi, dłużnikowi oraz osobom trzecim przysługuje uprawnienie do wskazania pomieszczenia odpowiadającego wymogom tymczasowego pomieszczenia. W praktyce pozwala to na znaczące przyspieszenie postępowania, gdyż po wskazaniu takiego pomieszczenia komornik nie może wstrzymać się z dokonaniem czynności.

Jeżeli dłużnikowi nie przysługuje prawo do tymczasowego pomieszczenia, komornik usunie dłużnika do noclegowni, schroniska lub innej placówki zapewniającej miejsca noclegowe, wskazanej na wniosek komornika przez gminę właściwą ze względu na miejsce położenia lokalu podlegającego opróżnieniu. Dłużnik może zostać usunięty do noclegowni, gdy:

• nakazanie opróżnienia lokalu zostało orzeczone z powodu stosowania przemocy w rodzinie;
• nakazanie opróżnienia lokalu zostało orzeczone z powodu rażącego lub uporczywego wykraczania przeciwko porządkowi domowemu albo niewłaściwego zachowania czyniącego uciążliwym korzystanie z innych lokali w budynku;
• dłużnik dokonał zajęcia opróżnionego lokalu bez tytułu prawnego;
• dłużnik został zobowiązany do opróżnienia lokalu zajmowanego na podstawie umowy najmu okazjonalnego;
• dłużnik został zobowiązany do opróżnienia tymczasowego pomieszczenia;
• dłużnik został zobowiązany do opróżnienia lokalu zajmowanego na podstawie umowy najmu instytucjonalnego lokalu lub najmu instytucjonalnego z dojściem do własności;

W przypadku lokalów zamieszkałych zastosowanie ma ustawa z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (dalej jako: „ustawa o ochronie praw lokatorów”). Wprowadza ona szereg ograniczeń mających na celu ochronę praw dłużników w postępowaniu. Należy jednak pamiętać, że ograniczenia te nie mają zastosowania, gdy powodem opróżnienia lokalu jest stosowanie przemocy w rodzinie, wykraczanie w sposób rażący lub uporczywy przeciwko porządkowi domowemu, gdy zajęcie lokalu nastąpiło bez tytułu prawnego, albo inne zachowanie, które czyni uciążliwym korzystanie z innych lokali w budynku.

Do najistotniejszych ograniczeń zaliczamy:

• okres ochronny – obowiązuje on od 1 listopada do 31 marca. W tym okresie nie można usunąć dłużnika z lokalu, chyba że wskazano mu lokal zastępczy.

WAŻNE!

Lokalem zastępczym nie jest noclegownia, schronisko, ani pomieszczenie tymczasowe;

• uprawnienie do najmu socjalnego lokalu – w wyroku nakazującym opróżnienie lokalu wydanym wobec lokatora, sąd orzeka czy lokatorowi przysługuje uprawnienie do zawarcia umowy najmu czy też nie. Obowiązek zapewnienia najmu socjalnego lokalu ciąży na gminie. W związku z powyższym, komornik prowadzący egzekucję ma obowiązek wstrzymać się z opróżnieniem takiego lokalu, aż do złożenia dłużnikowi przez gminę oferty zawarcia umowy najmu socjalnego lokalu.
• w sytuacji, gdy dłużnikowi nie przysługuje uprawnienie do najmu socjalnego, ani tytuł prawny do innego lokalu lub pomieszczenia, komornik występuje do gminy właściwej ze względu na położenie lokalu podlegającemu opróżnieniu o wyznaczenie dłużnikowi pomieszczenia tymczasowego (>patrz ramka).

W wypadku gdy dłużnikowi przysługuje prawo do tymczasowego pomieszczenia, a gmina takiego nie wskaże – opróżnienie lokalu nie może zostać wykonane. W takiej sytuacji, na mocy art. 417 § 1 k.c., wierzycielowi przysługuje roszczenie odszkodowawcze w stosunku do gminy za powstałą szkodę.

WAŻNE!

Na mocy tzw. „ustawy covidowej” w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii ogłoszonego z powodu COVID-19 nie wykonuje się tytułów wykonawczych nakazujących opróżnienie lokalu służącego zaspokojeniu potrzeb mieszkaniowych. Jedynym wyjątkiem dotyczącym wierzycieli jest zapis o eksmisji członka rodziny odpowiedzialnego za przemoc w rodzinie.

Koszty postępowania w przedmiocie wprowadzenia wierzyciela w posiadanie

Od wniosku o wszczęcie egzekucji wprowadzenia w posiadanie nieruchomości, lokalu lub pomieszczenia służącego do zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych dłużnika komornik pobiera opłatę stałą w wysokości 1500 złotych.

Jeżeli egzekucja nie dotyczy nieruchomości, lokalu lub pomieszczenia służącego do zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych dłużnika opłata ta wynosi 2000 złotych.

Opłata ta jest stała i nie zależy od wielkości nieruchomości, ani innych czynników. Jedynym wyjątkiem jest sytuacja, gdy nieruchomość, lokal lub pomieszczenie są wykorzystywane przez dłużnika wyłącznie do prowadzenia działalności gospodarczej. W takiej sytuacji opłatę w wysokości 2000 złotych powiększa się o 1000 złotych od drugiej i każdej kolejnej izby wchodzącej w skład nieruchomości, lokalu lub pomieszczenia, którego ma dotyczyć egzekucja. Łączna opłata nie może być jednak wyższa niż 30 000 złotych.

WAŻNE!

Prawodawca nie zdefiniował pojęcia „izba”. Może to powodować rozbieżności w ustalanej przez komornika opłacie w zależności od tego, co zostanie przez komornika uznane za izbę.

Zważywszy na szczątkowe odniesienia do izby zawarte w ustawie z 24 czerwca 1994 r. o własności lokali, a także bardziej szczegółową definicję zawartą w Instrukcji metodologicznej do Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań w 2002 r., której autorem jest Biuro Spisów Głównego Urzędu Statystycznego, można stworzyć przybliżoną definicję tego, co należy uznać za izbę. W związku z powyższym, izba:

• musi być wydzielona trwałymi ścianami;
• powinna znajdować się w obrębie budynku;
• musi być przeznaczona na stały pobyt ludzi;
• posiadać powierzchnię nie mniejszą niż 4 m kw.

Podstawa prawna:

– ustawa z 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (DzU z 1964, nr 43 poz. 296)

– ustawa z 28 lutego 2018 r. o kosztach komorniczych (DzU z 2018, poz. 770)

– ustawa z 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (DzU 2001 nr 71 poz. 733)

– ustawa z 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (DzU 2020 poz. 374)

– ustawa z 24 czerwca 1994 r. o własności lokali (DzU 1994 nr 85 poz. 388)

W cyklu dot. odzyskiwania długów opublikowaliśmy:

30 lipca – „Opłaty komornicze: kogo obciążają i jaka jest ich wysokość”

23 lipca – „Miarkowanie opłaty egzekucyjnej”

Link do artykułu: https://www.rp.pl/Nieruchomosci/308199992-Postepowanie-o-oproznienie-lokalu-albo-o-wydanie-nieruchomosci.html

Martyna Jędraszka w Rzeczpospolitej „Czy wierzyciel odzyska pieniądze, gdy nie zawarł umowy na piśmie”

To wierzyciel inicjuje postępowanie o zwrot pożyczonych pieniędzy, i to na nim spoczywa obowiązek wykazania przed sądem, że do udzielenia pożyczki dłużnikowi rzeczywiście doszło.

Czy wierzyciel ma szansę odzyskać pożyczone pieniądze, jeśli nie zawarł umowy pożyczki na piśmie? Oczywiście, że tak. Brak spisanej umowy nie jest bowiem równoznaczny ze stwierdzeniem, że do zawarcia umowy nie doszło. Możliwości dowodzenia, że wierzyciel pożyczył środki innej osobie i dłużnik ich nie zwrócił, są bardzo szerokie. Elementem kluczowym do dalszych rozważań pozostaje jedynie – jak wykazać, że żądanie wierzyciela jest zasadne?

Powstanie zobowiązania

W rozumieniu ogólnym zobowiązanie jest stosunkiem prawnym, w którym jedna osoba (wierzyciel) może żądać od drugiej (dłużnika) spełnienia świadczenia, a ta osoba powinna to świadczenie spełnić. Przy tak zawartej umowie obie strony stają się wzajemnie wobec siebie do czegoś zobowiązane.

Pożyczka jest jednym ze stosunków zobowiązaniowych, kiedy jedna strona umowy, dająca pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność drugiej osoby, biorącego określoną ilość pieniędzy, albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy, albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

Zobowiązanie pomiędzy stronami umowy pożyczki powstaje już z chwilą zgodnego oświadczenia woli stron, czyli zawarcia porozumienia.

WAŻNE!

Prawo nie utożsamiania chwili zawarcia umowy z chwilą wydania przedmiotu pożyczki. Obowiązek wydania przedmiotu pożyczki jest jedynie konsekwencją zawartego uprzednio porozumienia.

Po stronie dającego pożyczkę zasadniczym obowiązkiem jest wydanie przedmiotu pożyczki, zaś gdy biorący pożyczkę ją odbierze, jego głównym obowiązkiem staje się zwrot takiej samej ilości pieniędzy lub rzeczy jakie otrzymał. Samo wydanie przedmiotu pożyczki może nastąpić w dowolny sposób, byle pożyczkobiorca miał możność swobodnego dysponowania pieniędzmi lub rzeczami będącymi przedmiotem umowy. Odwrotność opisywanej sytuacji występuje przy zwrocie pożyczki, przy czym zwykle nie są to te same pieniądze i te same rzeczy – o ile są zwracane w tej samej ilości i jakości. W przypadku wydania pieniędzy, gdy w umowie strony zastrzegły dopłatę za używanie cudzego kapitału, dodatkowym obowiązkiem biorącego pożyczkę staje się świadczenie dopłaty (np. odsetek).

Forma porozumienia

Do porozumienia pomiędzy stronami może dojść w sposób dowolny – poprzez zawarcie umowy pisemnej (zwykłej lub w formie szczególnej, np. aktem notarialnym), ustnie, a nawet w sposób dorozumiany (poprzez jakiekolwiek zachowanie się uzewnętrzniające wolę w sposób obiektywnie zrozumiały). Zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego, jeśli wartość umowy przewyższa 1000 zł, taka umowa powinna zostać stwierdzona pismem, tj. z zachowaniem formy dokumentowej dla celów dowodowych.

WAŻNE!

W przypadku umów zawartych przed 8 września 2018 roku forma pisemna powinna być stosowana do umów o wartości powyżej 500 zł.

Do zachowania formy dokumentowej wystarcza złożenie oświadczenia woli w postaci dokumentu, w sposób umożliwiający ustalenie osoby składającej dane oświadczenie.

PAMIĘTAJ!

Do zawarcia ważnej umowy pożyczki nie jest wymagana forma szczególna. Nawet umowa pożyczki przenosząca wartość 1000 zł – chociaż zawarta bez zachowania formy dokumentowej – jest ważna.

W związku z tym, że ludzie pożyczają i będą pożyczali sobie różne rzeczy (w szczególności pieniądze), zaś do udzielenia pożyczki dochodzi głównie pomiędzy znajomymi, zwykle nie następuje spisanie jakiejkolwiek umowy, gdyż najczęściej do wszelkich ustaleń dochodzi ustnie.

Obowiązek po stronie wierzyciela

Jak zatem, jeśli pożyczę komuś pieniądze i ich nie odzyskam, będę w stanie wykazać, że faktycznie doszło pomiędzy nami do zawarcia jakiejś umowy?

Wobec tego, że to wierzyciel inicjuje postępowanie o zwrot pożyczonych pieniędzy, to na nim spoczywa obowiązek wykazania przed sądem, że do udzielenia pożyczki dłużnikowi rzeczywiście doszło. W przypadku umów, których wartość wynosi do 1000 zł, w celu potwierdzenia zawarcia umowy, jej wykonania przez pożyczkodawcę, braku zwrotu świadczenia przez pożyczkobiorcę, dopuszczalny jest każdy dowód w sprawie:

• korespondencja pisemna lub wydruk korespondencji elektronicznej prowadzonej na odległość, np. sms-ów lub rozmów z innych komunikatorów pozwalający zidentyfikować rozmówców w sposób dostateczny (opisujących w szczególności zapytanie o możliwość udzielenia pożyczki, prośbę o prolongatę, wskazanie sposobu i terminu przekazania pożyczki),
• zeznania świadków czynionych ustaleń,
• wydruk potwierdzenia dokonania operacji bankowej (przelewu lub wypłaty z bankomatu),
• wezwanie do zapłaty wraz z dowodem jego doręczenia dłużnikowi (np. listem poleconym),
• ogół kontekstu zachowań obydwu stron umowy.

W wypadku pożyczek przenoszących wartość 1000 zł, przy dochodzeniu roszczeń powstają istotne ograniczenia dowodowe:

• niedopuszczalny jest dowód z zeznań świadków lub z przesłuchania stron na fakt dokonania czynności,

chyba że:

• obie strony wyrażą na to zgodę,
• żąda tego konsument w sporze z przedsiębiorcą,
• fakt dokonania czynności prawnej jest uprawdopodobniony za pomocą dokumentu.

WAŻNE!

Przepisów o skutkach niezachowania formy dokumentowej dla celów dowodowych nie stosuje się do czynności prawnych w stosunkach między przedsiębiorcami.

Zachowanie dłużnika

Zawarcie umowy jest całym procesem zachowań dwóch podmiotów, które mają na celu wywołanie określonych skutków prawnych. Z tej też przyczyny, w przypadku braku zawartej umowy w formie pisemnej, wierzyciel musi wykazać, że żądanie zwrotu przedmiotu pożyczki mu przysługuje. Jeśli dojdzie do sytuacji, kiedy strony nie zawarły żadnej umowy i przekazanie przedmiotu pożyczki nastąpiło osobiście, brak jest jakiegokolwiek dokumentu potwierdzającego wykonanie umowy przez pożyczkodawcę lub brak jest świadków, którzy byliby w stanie to potwierdzić, wierzyciel – w celu budowy postępowania dowodowego – powinien wezwać dłużnika do zwrotu świadczenia. W wezwaniu najlepiej powołać się na datę zawarcia umowy, opisać okoliczności porozumienia, wezwać do wydania określonej ilości pieniędzy lub rzeczy, i wyznaczyć termin ich zwrotu.

WAŻNE!

Choć wezwanie do zapłaty nie odzwierciedla świadomości dłużnika co do istnienia zadłużenia, to w takiej sytuacji ocenie podlegać będzie zachowanie dłużnika po otrzymaniu wezwania.

Jest to o tyle istotne, że w przypadku braku innych dowodów, w okolicznościach konkretnego porozumienia, nawet brak reakcji na wezwanie do zapłaty może być rozumiany jako przyznanie faktu zawarcia umowy i braku zwrotu świadczenia, jeśli przyznanie to, przy ocenie ogółu okoliczności sprawy, nie budzi wątpliwości.

Co więcej, dalszej ocenie będą podlegać kolejne ustalenia stron czy też każde zachowanie się dłużnika, takie jak chociażby prośba o prolongatę spłaty czy zapłata części długu. W takich sytuacjach dochodzi wówczas do uznania roszczenia przez tego, przeciw komu roszczenie przysługuje. Może być ono dokonane w trzech różnych formach, jako tzw. uznanie właściwe, ugoda i uznanie niewłaściwe. Najczęściej jednak dochodzi przez niego do uznania niewłaściwego.

Uznanie roszczenia, w tym uznanie niewłaściwe nie zostało zdefiniowane w przepisach prawa, natomiast przyjmuje się, iż uznanie niewłaściwe stanowi przyznanie przez dłużnika wobec wierzyciela istnienia długu. Uznanie roszczenia Sąd Najwyższy opisuje w wyroku z 7 marca 2003 r. jako każdy przypadek wyraźnego oświadczenia woli lub też innego jednoznacznego zachowania się dłużnika wobec wierzyciela, z którego wynika, że dłużnik uważa roszczenie za istniejące (I CKN 11/01, Lex nr 83834). Przejawem uznania niewłaściwego może być w szczególności zapłata części długu, a także gotowość spłacania zadłużenia w ratach (wyrok SN z dnia 11 sierpnia 2011 r., I CSK 703/10, Legalis nr 458987).

Uznanie niewłaściwe nie musi przy tym precyzować wysokości ani podstawy prawnej roszczenia. Istotą uznania niewłaściwego nie jest bowiem zapewnienie wierzyciela o woli zapłaty, potwierdzenie świadomości swojego zobowiązania, co może usprawiedliwiać po stronie wierzyciela przekonanie, że zobowiązany uczyni zadość ciążącemu na nim obowiązkowi świadczenia. Celem takiego uregulowania jest ochrona zaufania wierzyciela wywołanego zachowaniem się zobowiązanego. Powyższe powoduje, że wierzyciel może pozostawać w usprawiedliwionej bezczynności (nie musi np. wysyłać wezwania do zapłaty) dopiero wtedy, gdy zachowanie dłużnika zasadnie przekonuje go, że ten świadczenie spełni. Innymi słowy, wierzyciel może pozostawać bezczynny, gdy liczy na dobrowolne spełnienie świadczenia, zaś oczekiwanie takie znajduje racjonalne uzasadnienie w okolicznościach, jakie dłużnik swoim zachowaniem wytworzył.

PAMIĘTAJ!

Do uznania niewłaściwego nie wystarczy samo tylko oświadczenie wiedzy zobowiązanego, że jest dłużnikiem.

Analiza danej czynności jako uznania niewłaściwego jest dokonywana w konkretnej sprawie w oparciu o całokształt okoliczności. Uznaniem niewłaściwym jest każde działanie dłużnika, z którego wynika, że ma on świadomość istnienia roszczenia – dłużnik nie składa wyraźnego oświadczenia o uznaniu roszczenia, lecz na podstawie objawów jego zachowania wierzyciel może zasadnie przyjmować, że dłużnik ma świadomość ciążącego na nim zobowiązania i ma zamiar dobrowolnego spełnienia świadczenia.

Nie jest przy tym konieczna świadomość dłużnika co do skutków prawnych uznania, skoro następują one niezależnie od jego wiedzy i zamiaru ich wywołania. Nie jest też konieczne zadeklarowanie spłaty, skoro w przypadku uznania niewłaściwego wystarczające jest uzewnętrznienie świadomości dłużnika, co do spoczywania na nim zadłużenia.

Natomiast wierzyciel musi pamiętać o tym, że nawet gdy na tym etapie pozostaje już w uzasadnionym przekonaniu, że dłużnik świadczenie spełni, powinien dopilnować jednak tego, czy będzie w stanie to wykazać, na wypadek, gdyby jednak dłużnik swojego świadczenia nie spełnił.

Dodatkowe zabezpieczenie

Udzielenie pożyczki w stosunkach społecznych jest czynnością niemalże powszechną. Sprowadza się najczęściej do tego, że za użycie kapitału wierzyciel nie pobiera wynagrodzenia (udziela pożyczki bezkosztowo). Jeśli wierzyciel uzyskał jednak dodatkowe zabezpieczenie swojej wierzytelności (w formie zabezpieczenia osobistego, np. poprzez poręczenie przez osobę trzecią lub wydanie weksla, albo w formie zabezpieczenia rzeczowego, np. poprzez ustanowienie hipoteki lub zastawu), kolejnym dowodem wykazującym zawarcie umowy jest istnienie tego zabezpieczenia. Trudno bowiem logicznie uzasadnić tezę, z jakiego powodu doszłoby do ustanowienia danego zabezpieczenia, gdyby w rzeczywistości stron nie łączył żaden stosunek prawny.

Obowiązek dłużnika

Ostatecznie wierzyciel może skorzystać z jeszcze jednego sposobu wykazania, że pomiędzy nim a dłużnikiem doszło do zawarcia umowy pożyczki. W tym celu warto pamiętać, że w niektórych przypadkach część pożyczek podlega podatkowi od czynności cywilnoprawnych (PCC) (>patrz ramka).

WAŻNE!

Do zapłaty podatku obowiązany jest zawsze biorący pożyczkę i ma na to co do zasady 14 dni od daty dokonania czynności, z wyłączeniem przypadku, gdy umowa została zawarta w formie aktu notarialnego (termin 14 dni nie dotyczy również 0 grupy podatkowej, która na zgłoszenie ma 6 miesięcy).

Pomimo, iż nie każda umowa pożyczki jest opodatkowana podatkiem od czynności cywilnoprawnych, to biorący pożyczkę (mimo zwolnienia z podatku) nie jest zwolniony z obowiązku złożenia deklaracji (PCC-3) w urzędzie skarbowym.

Chociaż wysokość podatku wynosi zaledwie 0,5 proc. od wysokości udzielonej pożyczki, to duża część społeczeństwa nie jest świadoma nałożonego nań obowiązku. W przypadku braku złożenia deklaracji i zapłaty podatku do organu podatkowego biorący pożyczkę może spodziewać się podjęcia wobec niego czynności sprawdzających i kontroli podatkowej (także na wniosek wierzyciela). W razie zaś stwierdzenia naruszenia, stawka podatku do zapłaty wzrasta aż 40-krotnie, bowiem podnosi się do 20 proc.

Biorący pożyczkę, aby złożyć deklarację PCC-3 w urzędzie skarbowym powinien przedłożyć albo umowę pożyczki, albo przynajmniej przelew bankowy lub przekaz pocztowy. W przeciwnym wypadku nie będzie w stanie wykazać, że pożyczka faktycznie została mu udzielona. Nie wykaże też jej wysokości. Warto jednak w tym miejscu nadmienić, że mało który pożyczkobiorca zgłasza otrzymanie pożyczki do urzędu skarbowego, co może, przynajmniej pośrednio, utrudnić wierzycielowi wykazanie faktu zawarcia umowy.

O ile wierzyciel w celu dalszego budowania swojej przyszłej argumentacji przed sądem, może pokusić się o złożenie stosownego zawiadomienia do naczelnika urzędu skarbowego w celu podjęcia czynności sprawdzających dłużnika, o tyle musi mieć świadomość, iż takie działanie – samo w sobie – nie gwarantuje sukcesu i nie świadczy o zawarciu umowy. Natomiast mając na względzie to, co zostało przedstawione powyżej, sąd będzie badał ogół zachowania stron, a zatem będzie oceniał także zachowanie wierzyciela, który prawnie dopuszczalnymi sposobami usiłował wykazać zawarcie umowy, by w konsekwencji otrzymać zwrot przedmiotu pożyczki.

WAŻNE!

Nieopłacenie PCC nie ma wpływu na roszczenie wierzyciela o zwrot pożyczki.

Przedawnienie

Wierzyciel powinien pamiętać, aby nie odwlekać dochodzenia swojego roszczenia w nieskończoność, bowiem wszystkie roszczenia majątkowe ulegają przedawnieniu. Zawarcie umowy pożyczki następuje na czas określony (terminowo, z określeniem końcowego terminu umowy, często ratalnie) lub na czas nieokreślony. Wobec tego pożyczka staje się wymagalna:

• wraz z upływem końcowego terminu, na jaki została zawarta (w tym zakresie istnieje zróżnicowane orzecznictwo odnośnie tego czy każda z rat przedawnia się osobno, czy też nie),
• jeżeli termin zwrotu pożyczki nie był oznaczony, wraz z upływem 6 tygodni po wypowiedzeniu umowy przez dającego pożyczkę.

Wierzyciel może domagać się spełnienia świadczenia przez okres 6 lat, zaś jeśli chodzi o świadczenia okresowe lub związane z prowadzeniem działalności gospodarczej – przez okres 3 lat, a koniec terminu przedawnienia przypada na ostatni dzień roku kalendarzowego.

PRZYKŁAD:

Nawet jeśli umowa pomiędzy znajomymi stała się wymagalna z dniem 2 stycznia 2021 roku, termin przedawnienia upłynie z dniem 31 grudnia 2027 roku.

Z dniem 9 lipca 2018 r. znacząco zmieniły się przepisy dotyczące biegu przedawnienia. Obecnie roszczenia, których termin przedawnienia nie został określony przepisami szczególnymi, przedawniają się po upływie lat 6 (np. pożyczka pomiędzy znajomymi). Termin ten pierwotnie wynosił 10 lat i został skrócony ustawą, która weszła w życie 9 lipca 2018 r. Zatem roszczenia, które powstały przed tym dniem i w tym dniu nie były jeszcze przedawnione, podlegają nowemu terminowi przedawnienia. W stosunku do nich, co do zasady, 6-letni bieg terminu przedawnienia rozpoczyna się z dniem 9 lipca 2018 r. Wyjątek stanowią jednak roszczenia, które przy zastosowaniu 10-letniego terminu przedawniłyby się wcześniej niż 6 lat po wejściu w życie nowej ustawy. W stosunku do nich w dalszym ciągu stosuje się stare przepisy (zarówno 10-letni termin, jak i początek jego biegu pozostają niezmienione).

PRZYKŁAD:

Jeśli umowa pomiędzy znajomymi stała się wymagalna z dniem 2 grudnia 2011 roku, termin przedawnienia upłynie z dniem 2 grudnia 2021 roku.

PAMIĘTAJ!

Terminy przedawnienia nie mogą być skracane ani przedłużane przez czynność prawną. Natomiast każde uznanie długu w czasie biegu wymagalności roszczenia powoduje przerwanie biegu przedawnienia, po którym biegnie ono na nowo.

Jeśli nie dojdzie do przerwania biegu przedawnienia, po jego upływie ten, przeciwko komu przysługuje roszczenie, może uchylić się od jego zaspokojenia, chyba że zrzeka się korzystania z zarzutu przedawnienia.

PAMIĘTAJ!

Zrzeczenie się zarzutu przedawnienia przed upływem terminu jest nieważne.

Uznanie długu już po terminie przedawnienia nie powoduje już przerwania biegu przedawnienia.

Po upływie terminu przedawnienia nie można też domagać się zaspokojenia roszczenia przysługującego przeciwko konsumentowi. Sąd może jednak, po rozważaniu interesów stron umowy, jeżeli wymagają tego względy słuszności, nie uwzględnić upływu terminu przedawnienia roszczenia przysługującego przeciwko konsumentowi. Bada wtedy:

• długość terminu przedawnienia
• długość okresu od upływu terminu przedawnienia do chwili dochodzenia roszczenia;
• charakter okoliczności, które spowodowały niedochodzenie roszczenia przez uprawnionego, w tym wpływ zachowania zobowiązanego na opóźnienie uprawnionego w dochodzeniu roszczenia.

Sens pożyczki sprowadza się dla wierzyciela do przejściowego wyzbycia się korzystania ze swojego kapitału, w taki sposób, aby zapewnić korzystanie z tego kapitału dłużnikowi. Wierzyciel powinien jednak pamiętać także o swoim własnym interesie – co najmniej w zakresie zapewnienia sobie możliwości wykazania, że dany stosunek prawny istnieje, a ewentualne roszczenie o zwrot świadczenia jest uzasadnione.

Martyna Jędraszka adwokat w RESIST Rezanko Sitek

Kiedy nie trzeba płacić podatku?

Z obowiązku zapłaty podatku PCC od pożyczki zwalnia się:

• osoby zaliczone do tzw. 0 grupy podatkowej (małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę), jeżeli zgłoszą pożyczkę w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego,
• osoby zaliczone do I grupy podatkowej (małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów) do wysokości kwoty niepodlegającej opodatkowaniu, tj. do wysokości 9 637 zł otrzymanej od jednej osoby w okresie 5 lat od daty pierwszej pożyczki,
• osoby inne niż małżonek, zstępny, wstępny, pasierb, rodzeństwo, ojczym i macocha, jeżeli kwota lub wartość pożyczki nie przekracza 1000 zł.

Wobec powyższego sytuacje kiedy nie trzeba płacić podatku PCC, zostały uzależnione od stopnia pokrewieństwa i od wysokości kwoty lub wartości pożyczki uzyskanej w określonym czasie. Każda inna pożyczka podlega opodatkowaniu, o czym jednak, część biorących pożyczkę, zdaje się zapominać.

Link do publikacji: https://www.rp.pl/Firma/308129980-Czy-wierzyciel-odzyska-pieniadze-gdy-nie-zawarl-umowy-na-pismie.html

RESIST uczciło 77. rocznicę Powstania Warszawskiego udziałem w 30. Biegu Powstania

7 sierpnia 2021 r. odbył się 30. Bieg Powstania Warszawskiego – jeden z nieodłącznych elementów obchodów rocznicowych. Biegacze w świetle płonących zniczy uczcili pamięć o uczestnikach Powstania z 1 sierpnia 1944 r., a wśród nich prawnicy RESIST Rezanko Sitek: Magdalena Zdanowska, Robert Rubacha, Karolina Kosik i Michał Mucha.

Magdalena Zdanowska: To kolejny Bieg Powstania, w którym biorę udział. Ta edycja była wyjątkowa – nie tylko dlatego, że 30., ale pierwsza po dwuletniej przerwie spowodowanej pandemią. Z tego Biegu zapamiętam słowa prof. Leszka Żukowskiego ps. „Antek”: „macie szczęście, że możecie biegać po wolnym mieście”. Mamy! Również dlatego, że wśród nas są w dalszym ciągu ci mądrzy, niezłomni i wspaniali ludzie, od których możemy czerpać to, co najlepsze.

Robert Rubacha: Świetna impreza – dla mnie po Biegu 11 Listopada, w którym uczestniczyłem w 2019 r. to drugi bieg w ramach Triady Warszawskiej. Oczywiście nie było łatwo. Kryzys przyszedł na 7 km w momencie, kiedy trasa przebiegała przez tunel na Wisłostradzie, w którym słychać było odgłosy karabinów i bomb. Polecam Wszystkim niezdecydowanym.

10-km trasa przebiegała ulicami Bonifraterską do ul. Miodowej, Krakowskim Przedmieściem i Karową, ul. Browarną, Topiel i Kruczkowskiego. Po skręcie w ulicę Ludną do ul. Czerniakowskiej, a następnie ul. Wilanowską do Wioślarskiej, Wybrzeżem Kościuszkowskim (w tym tunelem) do ul. Krajewskiego, Zakroczymskiej i mety na ulicy Konwiktorskiej. 

Link: https://aktywnawarszawa.waw.pl/pl/imprezy-sportowe/bieg-powstania-warszawskiego

https://um.warszawa.pl/-/artykul-33

Magdalena Zdanowska w Rzeczpospolitej: „Postępowania upadłościowe i restrukturyzacyjne od 1 grudnia 2021 będą elektroniczne”

Zmiany, które zaczną obowiązywać 1 grudnia 2021 r. mają ograniczyć czynności sądu i sekretariatu związane z wydawaniem odpisów z akt oraz zapewnić większą transparentność prowadzonych postępowań.

Iwo Duszyński w Rzeczpospolitej „Opłaty komornicze: kogo obciążają i jaka jest ich wysokość”

Na skutek wejścia w życie ustawy o kosztach komorniczych od 1 stycznia 2019 roku zaczęły obowiązywać nowe zasady dotyczące opłat w postępowaniu egzekucyjnym. Zmiana ta ujednoliciła katalog opłat w postępowaniu, a także wprowadziła do porządku prawnego nowe ich rodzaje.

Wygrana kancelarii w imieniu syndyka w toku postępowania upadłościowego

Kancelaria RESIST Rezanko Sitek z sukcesem kończy spór sądowy z państwową osobą prawną o zapłatę w toku postępowania upadłościowego kwoty 7,2 mln złotych.

W następstwie prawomocnego orzeczenia całość uzyskanych w toku postępowania przez syndyka środków, w tym pochodzących ze sprzedaży przedsiębiorstwa, w wysokości ponad 46 mln złotych może zostać podzielone pomiędzy wierzycieli bez konieczności pokrywania należności powstałych po dniu ogłoszenia upadłości.

Spór, rozpoznawany na przepisach w ich brzmieniu obowiązującym do dnia 31.12.2015 r., sprowadzał się do oceny czy roszczenia wynikające z zawartych przed dniem ogłoszenia upadłości umów o dofinansowanie na realizacje projektu badawczego, ale powstałe – na skutek wypowiedzenia umów i wydania decyzji administracyjnej – po dniu ogłoszenia upadłości, mogą być dochodzone bezpośrednio od syndyka w zwykłym postępowaniu sądowym czy też powinny być zgłoszone na listę wierzytelności i zaspokajane w trybie prawa upadłościowego.

Kancelaria – wbrew orzeczeniu NSA jakie zapadło w sprawie – broniła stanowiska, że w ówczesnych przepisach art. 342 ust. 1 pkt 1 PU, określających kategorie zaspokojenia nie było konsekwentnego podziału na wierzytelności powstałe po ogłoszeniu upadłości (kategoria I) i powstałe przed ogłoszeniem upadłości (kategorie pozostałe). Skoro zatem prawo upadłościowe egzemplifikuje roszczenia w kategorii I, to brak jest podstaw do przypisywania innym należnością cechy właściwej kategorii I tylko dlatego, że powstały po dniu ogłoszenia upadłości. W konsekwencji nie są uprzywilejowane należności powstałe po dniu ogłoszenia upadłości, o ile nie wynikają „z umów, których wykonania zażądał syndyk lub innej czynności syndyka”. Niedopuszczalna w tym zakresie jest wykładnia rozszerzająca, odwołująca się jednie do momentu powstania wierzytelności.

Sąd ostatecznie podzielił w całości stanowisko prawników RESIST Rezanko Sitek, zgodnie z którym to nie data powstania zobowiązania determinuje sposób zakwalifikowania wierzytelności do kategorii I, lecz to czy dana wierzytelność może być zakwalifikowana do jednej z wymienionych w art. 342 ust. 1 pkt 1 PU grup wierzytelności. Orzeczenie to jest niezwykle cenne, pomimo że ma walor dla postępowań upadłościowych, prowadzonych na gruncie starych przepisów PU. Wobec znowelizowania treści art. 342 PU sposób zakwalifikowania wierzytelności w ramach poszczególnych kategorii nie budzi obecnie większych wątpliwości. 

Syndyka masy upadłości wspierali: adwokat Piotr Rezanko oraz radca prawny Magdalena Zdanowska i im bardzo dziękujemy za zaangażowanie.

Iwo Duszyński w Rzeczpospolitej „Miarkowanie opłaty egzekucyjnej – kto i gdzie może złożyć wniosek”

Wniosek o obniżenie opłaty egzekucyjnej wnosi się do komornika sądowego w terminie 7 dni od dnia doręczenia postanowienia o pobraniu lub ustaleniu opłaty. Może to zrobić zarówno dłużnik, jak i wierzyciel.

Opłaty w postępowaniu egzekucyjnym stanowią nieodłączną część przymusowego egzekwowania długów. Pomimo tego, że uiszczenie ich jest konieczne, to zależnie od różnych sytuacji życiowych, mogą one stanowić nadmierną dolegliwość. Stąd też, celem realizacji zasady humanitaryzmu postępowania egzekucyjnego do polskiego porządku prawnego, ustawą z 24 września 2004 roku o zmianie ustawy o komornikach sądowych i egzekucji oraz o zmianie ustawy Kodeks postępowania cywilnego, wprowadzono instytucję miarkowania (obniżenia) opłaty egzekucyjnej. Jest to niezwykle praktyczna instytucja, która w uzasadnionych przypadkach, umożliwia obniżenie ustalonej opłaty maksymalnie aż o dwie trzecie jej początkowej wysokości.

Ustalenie kosztów postępowania

Wraz z ukończeniem postępowania egzekucyjnego, komornik sądowy zobowiązany jest do ustalenia kosztów jego prowadzenia. Zgodnie z artykułem 770 Kodeksu postępowania cywilnego, to dłużnik powinien zwrócić wierzycielowi koszty niezbędne do celowego przeprowadzenia egzekucji, a koszty te ściąga się wraz z egzekwowanym przez komornika roszczeniem. W związku z powyższym, w większości przypadków, to dłużnik zobowiązany jest do uiszczenia kosztów postępowania egzekucyjnego.

W teorii, koszty te powinny zostać ustalone w treści odrębnego postanowienia. Jednak, z uwagi na utrwaloną praktykę, w przeważającej mierze postanowienie o zakończeniu postępowania egzekucyjnego i postanowienie o ustaleniu kosztów postępowania zawarte są w treści jednego pisma.

WAŻNE!

Niezależnie od tego, czy postanowienie o zakończeniu postępowania egzekucyjnego i postanowienie o ustaleniu kosztów tegoż postępowania zostały zawarte w jednym, czy też w osobnych pismach, to we wniosku o obniżenie (miarkowanie) opłaty egzekucyjnej należy wskazać postanowienie o ustaleniu kosztów postępowania.

Prawo dłużnika i wierzyciela

Uprawnienie do złożenia wniosku o obniżenie opłaty egzekucyjnej posiada zarówno dłużnik, jak i wierzyciel. Zakres sytuacji, w których dłużnik może złożyć wniosek o miarkowanie opłaty egzekucyjnej jest znacznie szerszy, niż w przypadku wierzyciela. Dłużnik może złożyć taki wniosek odnośnie do:

• każdej egzekucji świadczeń pieniężnych;
• egzekucji z wniosku o wykonanie zabezpieczenia roszczenia pieniężnego;
• egzekucji prowadzonej na podstawie europejskiego nakazu zabezpieczenia na rachunku bankowym;
• egzekucji z wniosku o wykonanie zabezpieczenia roszczenia pieniężnego polegającego na zobowiązaniu do zapłaty na rzecz uprawnionego.

Wierzyciel może złożyć wniosek o obniżenie opłaty egzekucyjnej we wskazanych wyżej przypadkach, jednak wyłącznie, gdy opłata została ustalona na podstawie art. 29 lub art. 30 ustawy o kosztach komorniczych, czyli gdy postępowanie egzekucyjne zostało umorzone na wniosek wierzyciela, na podstawie art. 824 par. 1 pkt 4 kodeksu postępowania cywilnego (bezczynność wierzyciela) czy też obciążenia go opłatą z tytułu oczywiście niecelowego wszczęcia postępowania egzekucyjnego.

Złożenie wniosku i co dalej?

Wniosek o obniżenie opłaty egzekucyjnej wnosi się do komornika sądowego w terminie 7 dni od dnia doręczenia postanowienia o pobraniu lub ustaleniu opłaty.

WAŻNE!

Zaleca się, aby złożyć wniosek o miarkowanie opłaty niezależnie od tego, czy planujemy zaskarżyć postanowienie komornika z innych przyczyn. Termin na złożenie wniosku wynosi 7 dni od dnia doręczenia postanowienia, a więc niezależnie od dnia jego uprawomocnienia. W sytuacji, gdyby sąd oddalił albo odrzucił złożoną przez nas skargę na czynności komornika, 7-dniowy termin na złożenie wniosku o miarkowanie opłaty już by upłynął.

Wniosek ten należy więc złożyć równolegle do skargi na czynności komornika. Konieczna jest modyfikacja terminu na złożenie wniosku o miarkowanie opłaty egzekucyjnej poprzez wskazanie, iż upływa on wraz z uprawomocnieniem się postanowienia o pobraniu lub ustaleniu opłaty.

Wniosek o obniżenie opłaty egzekucyjnej powinien czynić zadość wymogom pisma procesowego wymienionym w art. 125 Kodeksu postępowania cywilnego (k.p.c.). Wnioskodawca powinien w szczególności wskazać wysokość opłaty, do jakiej jego zdaniem powinna zostać ona obniżona, a także uzasadnić swoje stanowisko. Komornik po otrzymaniu wniosku jest zobowiązany, w terminie trzech dni od dnia jego otrzymania, do sporządzenia uzasadnienia pobrania lub ustalenia opłaty egzekucyjnej. Wniosek ten zostaje następnie przekazany wraz z uzasadnieniem i aktami sprawy do właściwego sądu (chyba że komornik w całości uwzględni nasz wniosek). O ewentualnym uwzględnieniu wniosku komornik zawiadamia wnioskodawcę.

Na co zwracać uwagę?

Istotą instytucji miarkowania opłaty egzekucyjnej jest założenie, że koszty zostały ustalone zgodnie z przepisami obowiązującego prawa, lecz na skutek szczególnych okoliczności, powinny zostać obniżone. Dlatego też, przed złożeniem wniosku o miarkowanie należy w pierwszej kolejności ustalić, czy opłata została ustalona prawidłowo. W przypadku dostrzeżenia nieprawidłowości w działaniach organu egzekucyjnego, na taką czynność należy wnieść skargę na czynności komornika w terminie 7 dni od dnia doręczenia postanowienia o ustaleniu opłaty, nie zaś wniosek o jej miarkowanie.

Co istotne, nawet w przypadku przekroczenia siedmiodniowego terminu do wniesienia skargi na czynności komornika (a więc w przypadku uprawomocnienia się postanowienia), sąd może z urzędu, na podstawie art. 759 par. 2 k.p.c., skorygować wadliwie określoną opłatę, tzn. obniżyć ją lub podwyższyć. Powyższe stanowisko poparte zostało uchwałą Sądu Najwyższego z 19 kwietnia 2007 roku (sygnatura akt III CZP 16/07), gdzie wskazano m.in., że: „Nie można tolerować sytuacji, w której komornik dokonuje błędnej wykładni przepisów o kosztach na swoją korzyść i ze szkodą dla stron, a następnie broni się przed poddaniem tej kwestii nadzorowi sądu zarzutem prawomocności swojego postanowienia”.

Przesłanki złożenia wniosku

Obniżenie opłaty egzekucyjnej może nastąpić, jeżeli przemawiają za tym szczególne okoliczności. Z faktu posłużenia się przez ustawodawcę odniesieniem do „szczególnych okoliczności” należy wywodzić, że obniżenie opłaty stanowi wyjątek od reguły. Szczególne okoliczności tj. przesłanki przemawiające za obniżeniem opłaty egzekucyjnej, która to opłata z zasady została już ustalona i obciąża stronę wnioskującą oraz które mogą uzasadniać obniżenie opłaty egzekucyjnej, odnoszą się do:

• nakładu pracy komornika, lub
• sytuacji majątkowej dłużnika (bądź wierzyciela) oraz wysokości jego dochodów.

Z powyższego wynika, iż katalog przesłanek pozwalających sądowi na miarkowane opłaty egzekucyjnej ma charakter zamknięty, zaś przesłanki te mają charakter ocenny. Każdorazowo decyzja sądu winna uwzględniać przynajmniej jedną z dwóch przesłanek i obie przesłanki uregulowane zostały przez ustawodawcę na zasadzie alternatywy, co znaczy, że dla zastosowania instytucji miarkowania opłaty wystarczy wystąpienie jednej z nich.

1. Nakład pracy komornika

Nakład pracy komornika” jest pojęciem nieostrym, nie został także zdefiniowany w żadnym z aktów prawnych. A jego zastosowanie w praktyce nastręcza wiele problemów natury praktycznej. Organ egzekucyjny działa na podstawie i w granicach prawa, dlatego też nakład pracy komornika odbiegający od normy wyznaczonej przepisami musiałby wiązać się z pominięciem przez komornika czynności w postępowaniu egzekucyjnym. Takie zaniechanie stanowiłoby więc przesłankę do złożenia skargi na czynności komornika, nie zaś wniosku o obniżenie opłaty egzekucyjnej. Należy więc, przyjmując racjonalność ustawodawcy, odrzucić taką interpretację tej przesłanki.

Zasadnym wydaje się kompleksowa analiza postępowania pod kątem nakładu pracy komornika, biorąc pod uwagę zmienne takie jak:

• podstawa umorzenia egzekucyjnego i etap na którym postępowanie zostało umorzone;
• czynności podjęte przez komornika w postępowaniu, w tym podjęte celem ustalenia składników majątku dłużnika;
• podejmowanie przez dłużnika działań celem obstrukcji postępowania;
• dokonywanie przez dłużnika dobrowolnych wpłat skutkujących zakończeniem postępowania przed podjęciem przez komornika działań wymagających zwiększonego nakładu pracy.

PRZYKŁAD 1:

Wierzyciel wniósł o wszczęcie postępowania egzekucyjnego, jako sposób egzekucji wskazując nieruchomość dłużnika. Komornik zajął nieruchomość zgodnie z wnioskiem wierzyciela, lecz nie przystąpił do dalszych czynności wskutek nieopłacenia zaliczki na wydatki w toku postępowania. Po upływie sześciu miesięcy komornik umorzył postępowanie na podstawie art. 824 par. 1 pkt 4 kodeksu postępowania cywilnego z uwagi na bezczynność wierzyciela i obciążył go opłatą w wysokości 5 proc. wartości świadczenia pozostałego do wyegzekwowania. Uzasadnienie wniosku o miarkowanie opłaty egzekucyjnej mogłyby stanowić poniższe argumenty:

• umorzenie postępowania na jego początkowym etapie,
• stosunkowo niewiele czynności podjętych przez komornika w postępowaniu.

PRZYKŁAD 2:

W toku postępowania egzekucyjnego wyegzekwowano całość dochodzonej przez wierzyciela kwoty. Egzekucja prowadzona była z rachunku bankowego dłużnika oraz jego wynagrodzenia za pracę. Dłużnik dokonywał bezpośrednich wpłat na rachunek bankowy komornika, w związku z czym zadłużenie zostało spłacone w terminie dwóch miesięcy, bez konieczności zajmowania majątku dłużnika, a także bez przeprowadzenia czynności terenowych w miejscu zamieszkania dłużnika. Na skutek poważnego wypadku, dłużnik został pozbawiony możliwości zarobku i musi podjąć kosztowne leczenie. Uzasadnienie wniosku o miarkowanie opłaty egzekucyjnej mogłyby stanowić poniższe argumenty:

• nagły wypadek dłużnika,
• brak zdolności zarobkowych oraz kosztowne leczenie,
• chęci dłużnika do jak najszybszego zaspokojenia wierzyciela, udowodnione bezpośrednimi wpłatami,
• stosunkowo niewiele czynności podjętych przez komornika w postępowaniu.

2. Sytuacja majątkowa oraz wysokość dochodów

Drugą przesłankę stanowią szczególne okoliczności odnoszące się do sytuacji majątkowej oraz wysokości dochodów dłużnika bądź wierzyciela. Z punktu widzenia dłużnika, przesłankę tą należy traktować rygorystycznie. Niewystarczającym więc będzie wskazanie przez dłużnika, że przesłanką do obniżenia opłaty egzekucyjnej jest zła kondycja finansowa, czy też niskie dochody. Za szczególne okoliczności uznać więc trzeba zdarzenia nagłe, skutkujące znaczącym pogorszeniem sytuacji majątkowej czy wysokości dochodów takie jak: katastrofa naturalna, choroba wymagająca kosztownego leczenia, niespodziewana utrata pracy.

Postępowania wszczęte przed 1 stycznia 2019 r.

Na skutek nowelizacji postępowania egzekucyjnego dnia 1 stycznia 2019 roku utraciła moc ustawa z 29 sierpnia 1997 r. o komornikach sądowych i egzekucji (dalej jako: „u.k.s.e.”), a w jej miejsce uchwalono dwie ustawy: ustawę z 22 marca 2018 roku o komornikach sądowych (dalej jako: „u.k.s.”) oraz ustawę z 28 lutego 2018 roku o kosztach komorniczych (dalej jako: „u.k.k.”). Obie ustawy weszły w życie z dniem 1 stycznia 2019 roku. W związku z wprowadzonymi zmianami, do postępowań egzekucyjnych wszczętych i niezakończonych przed 1 stycznia 2019 stosuje się przepisy dotychczasowe, a więc przepisy u.k.s.e.

Od ogólnej zasady został wprowadzony jednak wyjątek, zgodnie z którym art. 29 oraz art. 30 ustawy o kosztach komorniczych stosuje się od dnia wejścia w życie rzeczonej ustawy, niezależnie kiedy zostało wszczęte postępowanie.

Do porządku prawnego wprowadzono nową opłatę (art. 29 u.k.k.), która nie występowała w poprzednim stanie prawnym. Obciąża się nią wierzyciela w przypadku umorzenia postępowania egzekucyjnego na wniosek wierzyciela albo na podstawie art. 824 par. 1 pkt 4 (bezczynność). W związku z tym, wniosek o miarkowanie opłaty egzekucyjnej sprzed nowelizacji nie zawierał uprawnienia wierzyciela do złożenia wniosku o miarkowanie opłaty w przypadku:

• umorzenia postępowania egzekucyjnego na wniosek wierzyciela albo
• umorzenia postępowania z uwagi na bezczynność wierzyciela (art. 824 par. 1 pkt 4)
• gdyż prawo nie przewidywało opłaty związanej z umorzeniem postępowania w tych przypadkach.

Omawiana regulacja znacząco ogranicza uprawnienia wierzyciela (uprawnienia dłużnika pozostały takie same), który może zostać obciążony opłatą na mocy art. 29 u.k.k., lecz nie może on złożyć wniosku o jej miarkowanie. W takiej sytuacji brak przepisu regulującego te zmiany należy uznać za przeoczenie ustawodawcy oraz lukę techniczną powstałą przy tworzeniu aktu prawnego, który ostatecznie stał się ustawą o kosztach komorniczych.

Luka ta została jednak uzupełniona w praktyce. Zgodnie z reprezentowanym poglądem, zarówno sąd, jak i komornik orzekający o kosztach postępowania egzekucyjnego po dniu 1 stycznia 2019 r., zobligowany jest do stosowania aktualnych, ze względu na datę orzekania, przepisów ustawy o kosztach komorniczych. (postanowienie SR w Tczewie z dnia 22 marca 2019 r., I Co 293/19, Legalis, postanowienie SR Gdańsk-Południe w Gdańsku z dnia 18 kwietnia 2019 r, XII 1Co 419/19, Legalis, Art. 48 KosztKomU red. Mendrek 2021, wyd. 1/M. Malczyk)

W związku z powyższym, dopuszczalne jest stosowanie aktualnych przepisów, które nie ograniczają uprawnień wierzyciela i umożliwiają złożenie wniosku o miarkowanie opłaty także w przypadku umorzenia postępowania na wniosek wierzyciela oraz umorzenia z uwagi na jego bezczynność.

Podstawy prawne

• ustawa z 24 września 2004 roku o zmianie ustawy o komornikach sądowych i egzekucji oraz o zmianie ustawy Kodeks postępowania cywilnego (DzU z 2004 r., nr 236, poz. 2356),
• ustawa z 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (DzU z 1964, nr 43 poz. 296)
• ustawa z 29 sierpnia 1997 r. o komornikach sądowych i egzekucji (DzU z 1997, nr 133 poz. 882)
• ustawa z 22 marca 2018 r. o komornikach sądowych (DzU z 2018, poz. 771)
• ustawa z 28 lutego 2018 r. o kosztach komorniczych (DzU z 2018, poz. 770)

Link: https://www.rp.pl/Firma/307229973-Miarkowanie-oplaty-egzekucyjnej—kto-i-gdzie-moze-zlozyc-wniosek.html

Konrad Staniszewski w Pulsie Biznesu „Nabywanie praw autorskich do projektów architektonicznych i uprawnienia do dokonywania zmian w projektach”

Proces inwestycyjny przedsięwzięcia budowlanego w Polsce obarczony jest wieloma ryzykami – w tym m. in. problemami związanymi z kwestią nabycia praw autorskich do projektów architektonicznych.

Jako, że bywa on często nie do końca przewidywalny, może wiązać się z koniecznością wprowadzania zmian do projektu. W niniejszym artykule postaram się wskazać, jakie rozwiązania prawne przysługują inwestorowi oraz jakie prawa i obowiązki znajdują się po stronie architekta, a także jak należy postępować, aby ów proces mógł przebiec w sposób najmniej skomplikowany.

Utwór architektoniczny

Zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych z 4 lutego 1994 r. (tj. Dz. U. z 2021 r. poz. 1062; dalej „pr. aut.”) przedmiotem prawa autorskiego jest każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyróżnienia. Ustawodawca określił ponadto przykładowy katalog utworów, w tym w art. 1 ust. 2 pkt 6 pr. aut. utwory architektoniczne, architektoniczno-urbanistyczne i urbanistyczne.

Nie ulega wątpliwości, iż utworu architektonicznego nie należy definiować wąsko, mianowicie jako projekt przykładowego budynku. Za utwór architektoniczny powinniśmy bowiem uznać również: projekt koncepcyjny, projekt branżowy, projekt wykonawczy czy projekt zamienny. Zaznaczyć przy tym należy, że w postaci materialnej, utwór architektoniczny może być wyrażony w opisach, planach, szkicach, rysunkach, realizacjach, a także może być przedstawiony w formie makiety czy wreszcie w postaci zdigitalizowanej (w postaci np. trójwymiarowej przestrzennej prezentacji). Innymi słowy, ochroną prawną objęte jest również dobro niematerialne stanowiące ustaloną wizję architekta. Wybudowany obiekt, makieta lub wizualizacja jest jedynie jej nośnikiem. Często można spotkać się z poglądem, iż obiekty tzw. małej architektury (takie jak magazyn, altana, kiosk czy mały ogródek) nie podlegają ochronie na gruncie prawa autorskiego. Należy wskazać, iż w każdym indywidualnym przypadku trzeba rozważyć, czy projekt taki spełnia cechy twórczości i cechuje się indywidualnym charakterem – czyli czy podlega ochronie na gruncie ustawy pr. aut. Jako ciekawy przykład podam, iż Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 5 marca 1971 r. (sygn. II CR 686/70, OSNCP 1971, Nr 12, poz. 213) orzekł, iż nagrobek może stanowić utwór architektoniczny.

Sposoby nabycia praw do projektów architektonicznych

Inwestor, realizując proces budowlany, wskutek różnych okoliczności, bywa niekiedy zmuszony do wprowadzania zmian w treści utworu architektonicznego.

Powyższe działanie może generować spór z autorem projektu. Rozważmy więc dwa przypadki.

Po pierwsze – możemy nabyć gotowy utwór architektoniczny (jak również utwór architektoniczno-urbanistyczny lub urbanistyczny) zgodnie z treścią art. 61 pr. aut. Przepis ów mówi, że jeżeli umowa nie stanowi inaczej, nabycie od twórcy egzemplarza projektu obejmuje prawo zastosowania go tylko do jednej budowy. Funkcja tego przepisu polega na ochronie architekta poprzez zagwarantowanie, że nabywca wybuduje tylko jeden budynek. Z drugiej zaś strony przepis chroni inwestora poprzez zagwarantowanie mu możliwości wybudowania budynku zgodnie z nabytym projektem. W praktyce jest to najczęściej stosowana forma nabycia projektu budowlanego przez przeciętnego konsumenta. Pierwsze pytanie jakie może się pojawić w analizowanym przypadku to, czy nabywca utworu architektonicznego może przenieść wszelkie nabyte prawa na następny podmiot i czy ów podmiot posiada wszelkie uprawnienia przewidziane art. 61 pr. aut. Pozytywną odpowiedź znajdziemy w orzeczeniu Sądu Najwyższego z dnia 25 maja 2017 r. (sygn. II CSK 531/16). Sąd stwierdził, że z przepisu art. 61 pr. aut. nie wynika, by uprawnienie do jednokrotnego wykorzystania nabytego egzemplarza projektu nie było przenoszalne na inną osobę, z tym jednak zastrzeżeniem, że powinno być dokonane przed „(…) jednokrotnym wykorzystaniem nabytego egzemplarza przez tego, który nabył jego własność od twórcy”. Drugim problemem analizowanego nabycia jest określenie, czy nabywca egzemplarza projektu ma prawo dokonywania jakichkolwiek zmian w samym projekcie. Chodzi tutaj o poprawki związane z dopasowaniem nabytego utworu do warunków geodezyjnych, prawnych, lokalnych, funkcjonalnych, itp. Upraszczając powyższe, na potrzeby niniejszego artykułu należy przytoczyć orzeczenie z dnia 22 marca 2019 r. (sygn.. I CSK 104/18), gdzie Sąd Najwyższy udzielił pozytywnej odpowiedzi na powyższe rozważania, argumentując to m. in. tym, iż: „(…) Budowa bowiem jest na ogół przedsięwzięciem na tyle złożonym, że w razie opowiedzenia się za pierwszym stanowiskiem (tj. wąską definicją – uniemożliwiającą jakąkolwiek ingerencję – przypis KS) w wielu przypadkach inwestorzy pozostaliby – jak trafnie przemawia się w literaturze przedmiotu – z bezwartościową dokumentacją”.

W drugim przypadku możemy zamówić utwór na podstawie stosownej umowy licencyjnej bądź przenoszącej autorskie prawa majątkowe do projektu. Zastosowanie takiego rozwiązania pozwala nam tak ukształtować stosunek prawny, aby wszelkie problematyczne kwestie (związane chociażby z ingerencją w projekt budowlany) zniwelować i zabezpieczyć zarówno jedną jak i drugą stronę umowy. Pierwsze na co musimy zwrócić uwagę, to wskazanie stosownych pól eksploatacji. Art. 41 ust. 1 i 2 pr. aut. stanowi, iż umowa o przeniesienie autorskich praw majątkowych lub umowa licencyjna obejmuje pola eksploatacji wyraźnie w niej wymienione. Właściwe określenie pól eksplantacji pozwala zaś uniknąć wielu problemów. Na marginesie warto zaznaczyć, że chociaż art. 50 pr. aut. wskazuje przykładowe pola eksploatacji, to mogą one okazać się niewystarczające. Przykładowo, pola te nie pozwalają na budowanie na podstawie nabytego utworu architektonicznego. Dodatkowo powinniśmy zastrzec w umowie, klauzule dotyczące praw zależnych i autorskich praw osobistych, a to ze względu na fakt, iż wprowadzając zmiany do projektu możemy naruszyć integralność dzieła (o integralności szerzej w dalszej części) lub prawa zależne. Jeśli chodzi o klauzule dotyczące praw osobistych, to przyjmuje się, iż autor skutecznie może jedynie zobowiązać się do niewykonywania wobec określonej osoby lub grupy osób określonego prawa osobistego. Ewentualnie może wyrazić zgodę do wykonywania tego prawa w jego imieniu.

Należy pamiętać, że znaczna ingerencja w utwór może doprowadzić do powstania praw zależnych, a to implikuje, zgodnie z art. 2 ust. 2 pr. aut., iż rozporządzanie i korzystanie z opracowania zależy od zezwolenia twórcy utworu pierwotnego.

Autorskie prawa majątkowe i osobiste do utworu architektonicznego

Definiując utwór architektoniczny jako przedmiot ochrony na gruncie ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych uzyskujemy szereg praw i obowiązków wynikających z zarówno z autorskich praw majątkowych, jak i osobistych.

Autorskie prawa majątkowe zostały uregulowane w art. 17 pr. aut., który wskazuje, iż twórcy przysługuje wyłączne prawo do korzystania z utworu i rozporządzania nim na wszystkich polach eksploatacji oraz do wynagrodzenia za korzystanie z utworu. Zaznaczam przy tym, iż autorskie prawa majątkowe są ograniczone w czasie, a podmiot uprawniony może nimi swobodnie dysponować (m. in. podlegają zbyciu).

Natomiast autorskie prawa osobiste są uregulowane w art. 16 pr. aut. Przepis ten wprowadza katalog uprawnień osobistych podlegających ochronie. Zgodnie z jego treścią, autorskie prawa osobiste chronią nieograniczoną w czasie i niepodlegającą zrzeczeniu się lub zbyciu więź twórcy z utworem, a w szczególności chronią prawo do:

• autorstwa utworu,
• oznaczenia utworu swoim nazwiskiem lub pseudonimem, albo do udostępniania go anonimowo,
• nienaruszalności treści i formy utworu, oraz jego rzetelnego wykorzystania,
• decydowania o pierwszym udostępnieniu utworu publiczności,
• nadzoru nad sposobem korzystania z utworu.

Należy podkreślić, iż prawa osobiste są niezbywalne, nie mogą być przeniesione na inne osoby (odmienny zapis w umowie jest bezwzględnie nieważny), nie podlegają dziedziczeniu oraz są skuteczne względem wszystkich podmiotów. Są one również niezależne od autorskich praw majątkowych.

Prawo do integralności utworu

Podsumowując – zgodnie z powyżej opisanymi prawami osobistymi (art. 16 pkt. 3 pr. aut.) – twórcy (m. in. architektowi) przysługuje prawo do nienaruszalności treści i formy stworzonego utworu architektonicznego. Uprawnienie to ma na celu ochronę twórcy przed wprowadzeniem zmian do utworu przez osoby trzecie. Problemem pojawiającym się w procesie budowlanym i prawie do integralności, jest rodzaj wprowadzanych w projekcie zmian – w szczególności zmian dotyczących aspektów funkcjonalnych. Sąd Apelacyjny w Krakowie w wyroku z dnia 18 czerwca 2003 r. (sygn. akt I ACa 510/03) wskazał, że ochronie podlegają tylko estetyczne, a nie funkcjonalne elementy w strukturze utworu architektonicznego. Zaznaczyć należy jednak, iż do ww. orzeczenia należy podejść ze sporą ostrożnością, jako że brak jest na gruncie przepisów wyłączenia z zakresu ochrony elementów funkcjonalnych.

Nie ulega wątpliwości, że powyżej przedstawiona problematyka jest bardzo złożona. Autor zasygnalizował jedynie istnienie pewnych kwestii wartych szerszego omówienia. Ich rozwinięcie i oswojenie nastąpi podczas warsztatów realizowanych przez Puls Biznesu w dniach 19-20 października 2021 r. pt. „Kontrakty budowlane – relacje między inwestorem a wykonawcą w procesie realizacji inwestycji budowlanej”.

Link do artykułu: https://www.pb.pl/nabywanie-praw-autorskich-do-projektow-architektonicznych-i-uprawnienia-do-dokonywania-zmian-w-projektach-1122675

Link do konferencji: https://www.pb.pl/konferencje/kontrakty-budowlane-22519d5f-f085-4535-ba0e-cd41296591ad?utm_source=pb.pl&utm_medium=speaker_article&utm_campaign=k_20210721_kontrakty_budowlane_text_link

Oskar Sitek w Rzeczpospolitej „Zmiany w pozasądowej restrukturyzacji”

Uproszczone postępowanie restrukturyzacyjne obowiązuje do końca listopada 2021 r. Po tym terminie wejdą w życie przepisy pozwalające na przeprowadzenie, równie szybko i bez udziału sądu, postępowania o zatwierdzenie układu.

Z powodu rosnącej liczby spraw rozpoznawanych przez sądy powszechne, w tym również spraw upadłościowych i restrukturyzacyjnych, konieczne było przyjęcie rozwiązań legislacyjnych, które umożliwią sprawne zarządzanie postępowaniami sądowymi. Tym bardziej, że postępowania restrukturyzacyjne i upadłościowe pod względem organizacyjnym są najtrudniejszymi postępowaniami sądowymi. Występują w nich: dwa organy sądowe (sąd i sędzia-komisarz), organy pozasądowe (syndyk, nadzorca układu, nadzorca sądowy, zarządca), dłużnik, wierzyciele (przy czym niekiedy w postępowaniach tych występuje 100 i więcej wierzycieli). Ustawodawca zdecydował się na wdrożenie uproszczonej formy restrukturyzacji niemalże całkowicie pozbawionej udziału sądu, w miejsce którego nadzór nad przebiegiem postępowania przejął wyznaczony przez dłużnika doradca restrukturyzacyjny. Dzięki temu zabiegowi stworzono procedurę charakteryzującą się szybkością i pewnością otwarcia jak i prostotą restrukturyzacji, pozbawioną potrzeby przygotowania skomplikowanego wniosku o otwarcie postępowania restrukturyzacyjnego czy znacznej liczby oświadczeń i dokumentów.

Uproszczony model ochrony dłużnika

Martyna Jędraszka w Gazecie Prawnej „Odpowiedzialność sprzedającego za wady pojazdu”

Znalazłeś ofertę sprzedaży samochodu lub motocykla i jesteś już zdecydowany na zakup? Zanim sfinalizujesz umowę, zweryfikuj pierw kilka kwestii, o których mowa poniżej. Dobre przygotowanie się do pozornie prostej czynności, jaką jest kupno używanego pojazdu, pozwoli uniknąć ewentualnego, często wieloletniego i kosztownego, sporu.

Dokładnie zapoznaj się z ofertą

Przede wszystkim uważnie przeczytaj ofertę sprzedaży. W sposób rzetelny zapoznaj się z opisem historii pojazdu, dokumentami źródłowymi (np. umową sprzedaży zawartą pomiędzy sprzedającym i wcześniejszym właścicielem, dowodem rejestracyjnym z kraju pochodzenia), aktualnym stanem pojazdu, przebiegiem i załączonymi zdjęciami.

Jeśli oferta jest uboga w informacje i odsyła do sprzedającego, zwiększ czujność. Wypytaj sprzedawcę o stan pojazdu, także w obecności świadków i udokumentuj poczynione ustalenia, np. poproś o maila, dodatkowe zdjęcia, zaś w przypadku osobistego kontaktu poproś sprzedającego o podpisanie oświadczenia o uszkodzeniach lub wadach pojazdu (lub ich braku). Masz także prawo (zwykle na własny koszt) do sprawdzenia pojazdu u wybranego przez siebie mechanika. Po co to robić i czy się to opłaca? Na te pytania należy odpowiedzieć indywidualnie, jednak może okazać się to niezwykle pomocne w sytuacji, gdy po zakupie wyjdzie na jaw, że sprzedany pojazd w chwili zawarcia umowy sprzedaży znajdował się w stanie odmiennym od tego przedstawionego przez sprzedającego, a sprzedawca uchyla się od odpowiedzialności.

Wady rzeczy sprzedanej

Obowiązki sprzedawcy względem kupującego za wady rzeczy sprzedanej regulują przepisy art. 556 i n. kodeksu cywilnego. Sprzedawca jest odpowiedzialny względem kupującego, jeżeli rzecz sprzedana ma wadę fizyczną lub prawną (rękojmia).

Wada fizyczna polega na niezgodności rzeczy sprzedanej z umową. Dokonując oceny bierze się pod uwagę czy rzecz posiada cechy, jakich kupujący – na podstawie wszelkich okoliczności towarzyszących nabyciu – może zasadnie oczekiwać. Przykładowo, rzecz sprzedana jest niezgodna z umową, jeżeli:

1) nie ma właściwości, które rzecz tego rodzaju powinna mieć ze względu na cel w umowie oznaczony albo wynikający z okoliczności lub przeznaczenia,

2) nie ma właściwości o których istnieniu sprzedawca zapewniał kupującego,

3) nie nadaje się do celu, o którym kupujący poinformował sprzedawcę przy zawarciu umowy, a sprzedawca nie zgłosił zastrzeżenia co do takiego jej przeznaczenia,

4) została kupującemu wydana w stanie niezupełnym,

5) w razie nieprawidłowego jej zamontowania i uruchomienia, jeżeli czynności te zostały wykonane przez sprzedawcę lub osobę trzecią, za którą ponosi on odpowiedzialność, albo przez kupującego, który postąpił według instrukcji otrzymanej od sprzedawcy.

Jeśli chodzi o wadę prawną, sprzedawca jest odpowiedzialny względem kupującego, jeżeli rzecz sprzedana stanowi własność osoby trzeciej (np. pochodzi z kradzieży) albo jeżeli jest obciążona prawem osoby trzeciej (np. jest na niej ustanowione prawo zastawu lub jest w leasingu), a także jeżeli ograniczenie w korzystaniu lub rozporządzaniu rzeczą wynika z decyzji lub orzeczenia właściwego organu (np. z postanowienia o zabezpieczeniu lub zajęcia w postępowaniu egzekucyjnym).

Sprzedający kupił za granicą uszkodzony motocykl, sprowadził go do Polski, sam dokonał napraw, po czym wystawił pojazd na sprzedaż. Kupujący wraz z kolegą pojechał dokonać oględzin motocykla, zbadał stan pojazdu i odbył jazdę próbną. Dostrzegł drobne rysy w lakierze, wobec czego sprzedający obniżył cenę pojazdu i oświadczył, że pojazd jest sprawny i nie ma innych wad. Kupujący potwierdził znajomość stanu technicznego pojazdu i wrócił z nowym nabytkiem do domu, a następnie przez kilka miesięcy jeździł nim do pracy i na przejażdżki. Podczas serwisu motocykla okazało się, że pojazd posiada uszkodzenia, takie jak odpryski na ramie czy pęknięte ucho silnika, których kupujący nie widział. Kupujący odstąpił od umowy i wezwał sprzedającego do zwrotu pieniędzy. Czy kupujący postąpił słusznie?

Tak. Odnosząc się do przedstawionego przykładu należy stwierdzić, że odpowiedzialność za wady będzie ponosił sprzedawca, bo motocykl nie miał istotnych właściwości, które powinien mieć. W sytuacjach takich jak ta opisana powyżej odpowiedzialność sprzedawcy jest bardzo szeroka. W świetle art. 559 k.c. sprzedawca jest odpowiedzialny z tytułu rękojmi za wady, które istniały w chwili przejścia niebezpieczeństwa na kupującego lub wynikły z przyczyny tkwiącej w rzeczy sprzedanej w tej samej chwili. Jeżeli kupującym jest konsument, a wada fizyczna została stwierdzona przed upływem roku od dnia wydania rzeczy sprzedanej, domniemywa się, że wada lub jej przyczyna istniała w chwili przejścia niebezpieczeństwa na kupującego.

Sprzedawca nie może się zwolnić z odpowiedzialności i obciąża go ona niezależnie od tego, czy to on spowodował wadliwość rzeczy

Co do zasady odpowiedzialność z tytułu rękojmi można rozszerzyć, ale także ograniczyć lub wyłączyć (wyjątki dotyczą konsumentów), lecz ograniczenia lub wyłączenia będą zawsze bezskuteczne, jeżeli sprzedawca w sposób podstępny zataił przed kupującym wadę pojazdu. Nie ma znaczenia, czy sprzedawca ponosi w tym zakresie jakąkolwiek winę, a nawet czy wiedział lub mógł wiedzieć o istnieniu wady. Należy pamiętać, że brak wiedzy, choćby nawet elementarnej, nie wpływa na wyłączenie ani chociażby ograniczenie odpowiedzialności sprzedającego.

Świadomość kupującego

Nawet jeśli pojazd ma jakieś wady, które kupujący dostrzegł przed sfinalizowaniem umowy (w tym wypadku były to rysy w lakierze), ważne jest to na co strony się ostatecznie umówiły – kupujący nabył pojazd, który miał nie posiadać innych wad. W rezultacie sprzedawca odpowiada za:

(i) wady, których kupujący nie mógł dostrzec lub mógł dostrzec przy dołożeniu zwyczajnej staranności, lecz ich nie zauważył, zaś sprzedający go o nich nie poinformował albo te wady zataił,

(iii) wady, o których sprzedający nie wiedział.

Prawa i obowiązki

W przypadku odkrycia fizycznej lub prawnej wady kupujący może złożyć oświadczenie o obniżeniu ceny albo jeżeli wada jest istotna, nawet odstąpić od umowy. Sprzedawca niezwłocznie i bez niedogodności dla kupującego może wymienić rzecz wadliwą na wolną od wad albo wadę usunąć – ale w rzeczywistości trudno sobie wyobrazić, by kupujący otrzymał inny motocykl. Raczej usunięcie wady lub wymiana rzeczy na nową może dotyczyć części mechanicznych lub eksploatacyjnych pojazdu, co nie zawsze może okazać się satysfakcjonujące. Co zatem zrobić?

Kupujący jest obowiązany na koszt sprzedawcy dostarczyć rzecz wadliwą do miejsca oznaczonego w umowie sprzedaży, a gdy takiego miejsca nie określono – do miejsca, w którym rzecz została mu wydana lub też udostępnić rzecz w miejscu, w którym rzecz się znajduje.

W razie wymiany rzeczy lub odstąpienia od umowy, sprzedawca obowiązany jest przyjąć od kupującego rzecz wadliwą. Jeśli tego nie zrobi, kupujący powinien rzecz zabezpieczyć i wezwać sprzedawcę do jej odbioru lub może odesłać rzecz na koszt i niebezpieczeństwo sprzedawcy. Kupujący ma wtedy słuszną podstawę do żądania naprawienia szkody i zwrotu kosztów zawarcia umowy, nakładów, kosztów odebrania, przewozu, przechowania, a także przeglądów, serwisów i ubezpieczenia.

Termin na dochodzenie roszczeń jest ograniczony

Po wydaniu pojazdu kupującemu jego uprawienia wygasają z upływem 2 lat, zaś jeżeli kupującym jest konsument a przedmiotem sprzedaży jest używana rzecz ruchoma (np. gdy osoba fizyczna zakupuje pojazd z komisu), odpowiedzialność sprzedawcy może zostać ograniczona, nie mniej niż do 1 roku od wydania rzeczy.

Roszczenie o usunięcie wady lub wymianę rzeczy sprzedanej na wolną od wad przedawnia się z upływem 1 roku, licząc od dnia stwierdzenia wady, zaś w przypadku konsumenta z upływem 2 lat.

Link: https://prawo.gazetaprawna.pl/artykuly/8206625,zakup-uzywanego-samochodu-lub-motocykla-co-trzeba-wiedziec.html

Agata Duda-Bieniek w Rzeczpospolitej „Najemcy zapłacą niższy czynsz w okresie lockdownu”

Nowelizacja ustawy „covidowej”, która wejdzie w życie 23 lipca 2021 r., przewiduje, że w okresie obowiązywania zakazu działalności galerii handlowych o powierzchni powyżej 2 tys. mkw. czynsz dla najemców zostanie obniżony o 80 proc., a przez trzy miesiące po zniesieniu zakazu prowadzenia działalności będzie to 50 proc. Część przepisów nowelizacji ma zastosowanie do stanów prawnych przed jej wejściem w życie. Czy taka regulacja stanowi remedium na problemy najemców?

Ustawą z 24 czerwca 2021 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw wprowadzono szereg oczekiwanych od dłuższego czasu przez najemców uregulowań. Kierunek zmian odbiega jednak od pierwotnego projektu. W jego uzasadnieniu projektodawca wskazywał, że mając na względzie konieczność utrzymania możliwości wykonywania działalności gospodarczej w warunkach, jakie miały miejsce przed wybuchem pandemii, zaistniała niezbędność dostosowania zasad przewidzianych w obowiązującym art. 15ze ustawy „covidowej”do stale zmieniających się okoliczności. Zmiany zostały wprowadzone, ale czy zapowiadane przez ustawodawcę dostosowanie zasad uwzględnia interes najemców, określanych przez rządzących jako słabszą stronę konfliktu? Odpowiedzi udzieli przyszłość, gdyż znaczna część zmian właśnie jej dotyczy.

1. Dlaczego art. 15ze ustawy „covidowej” został uchylony?

Jednym z głównych założeń omawianej nowelizacji jest uchylenie art. 15ze ustawy „covidowej”. Przepis, którym ustawodawca starał się poniekąd zrekompensować stronom negatywne skutki lockdownu miał więcej przeciwników niż zwolenników, a w ocenie najemców faworyzował tylko jedną stronę – właścicieli galerii handlowych. Przewidywał on bowiem wygaśnięcie (de facto zawieszenie) wzajemnych zobowiązań stron umów najmu w okresie zakazu prowadzenia działalności w galeriach handlowych. Zawieszenie było jednak warunkowane wykonaniem przez najemcę obowiązku złożenia właścicielowi galerii oferty przedłużenia obowiązywania umowy na dotychczasowych warunkach o okres lockdownu przedłużony o sześć miesięcy. Lockdownów było zaś już cztery – najemca mógł zatem złożyć kilka ofert przez co umowa najmu uległa przedłużeniu na okres przekraczający dwa lata, warunki umowy zaś – pomimo zasadniczych zmian w międzyczasie – pozostały te same. Stąd też najemcy dość często nie korzystali – z określanego mianem betonowego koła ratunkowego – przepisu. Wydaje się, że sam ustawodawca dostrzegł problem, przez co nowelizacją uchylił powyższy artykuł i zaproponował nowe rozwiązanie.

2. Jakie rozwiązanie zastąpiło uchylony przepis?

Dodanie art. 15ze1 to kluczowa zmiana nowelizacji. Przepis zakłada, że czynsz ulega stosownemu obniżeniu:

– w okresie obowiązywania zakazu prowadzenia działalności w galeriach handlowych do 20 proc. wysokości tych świadczeń należnych udostępniającemu na podstawie umowy przed dniem 14 marca 2020 roku,

– w okresie trzech miesięcy od dnia zniesienia każdego zakazu – do 50 proc. wysokości tych świadczeń należnych udostępniającemu na podstawie umowy przed dniem 14 marca 2020 roku.

Ustawodawca z góry zatem określił wysokość czynszu przysługującego wynajmującym, stosunkowo obniżając go we wskazanym okresie. Obniżenie czynszu odwołuje się do wysokości świadczeń przed 14 marca 2020 roku (a zatem sprzed okresu pandemii i wprowadzonych w związku z nią ograniczeń). Powyższe rozwiązanie należy uznać za bardziej korzystne dla najemców aniżeli uchylony art. 15ze, który jedynie prowizorycznie zabezpieczał ich prawa. Przede wszystkim obniżenie czynszu nie jest powiązane z koniecznością wydłużenia okresu obowiązywania umowy najmu o okres zakazu prowadzenia działalności wydłużony o sześć miesięcy, a ponadto zakłada obniżenie wysokości czynszu także przez stosowny okres po zniesieniu zakazu. Rozwiązanie ma jednak także swoje mankamenty. Pandemia zmieniła nawyki kupujących, wysokość czynszu uległa zmianie – stąd też obliczanie stosownego obniżenia poprzez odniesienie się do wysokości świadczeń przed 14 marca 2020 roku nie do końca wydaje się być racjonalnym miernikiem.

3. Czy art. 15ze1 dotyczy wszystkich najemców?

Nie, z obniżenia wskazanego w wymienionym przepisie będą mogli skorzystać jedynie uprawnieni z tytułu używania powierzchni handlowej należnych udostępniającemu na podstawie zawartej przed dniem 14 marca 2020 roku umowy najmu, dzierżawy lub innej podobnej umowy, przez którą dochodzi do oddania do używania powierzchni handlowej. Dla najemców, którzy zawarli umowę po 14 marca 2020 roku propozycja ustawodawcy będzie niedostępna.

4. Co w sytuacji gdy obniżenia zaproponowane przez ustawodawcę będą kwestionowane przez strony?

Ustawodawca odwołuje się w tej sytuacji wprost do art. 3571 kodeksu cywilnego (tzw. klauzula rebus sic stantibus). Jeżeli obniżenie wysokości świadczeń nie będzie uzasadnione, każda ze stron może żądać oznaczenia przez sąd wysokości obniżenia świadczeń uprawnionego. Oczywiście, nawet bez powyższego odwołania strony mogły i nadal mogą wystąpić z powództwem. Jednakże walka przed sądem w oparciu o klauzulę nadzwyczajnej zmiany stosunków oznacza zarówno dla najemców jak i wynajmujących lata procesów i dodatkowe koszty (w tym m.in. obsługi prawnej). Wydaje się zaś, że najemcy oczekują rozwiązania ich bieżących problemów od razu, bez lat oczekiwania na pozytywne rozstrzygnięcie, na które może już być zdecydowanie za późno.

5. Czy znowelizowana ustawa będzie miała zastosowanie do wcześniejszych lockdownów?

W toku prac nad nowelą najwięcej wątpliwości interpretacyjnych (w tym największy sprzeciw galerii handlowych) budził art. 7 znowelizowanej ustawy. Pierwotnie przepis ten zakładał, że:

– najemca, który złożył ofertę przedłużenia umowy najmu zgodnie z art. 15ze ust. 2 ustawy zmienianej,

– może w terminie 14 dni od dnia wejście w życie ustawy zmieniającej,

– złożyć oświadczenie woli o cofnięciu ww. oferty,

– a wówczas będzie miał zastosowanie znowelizowany art. 15ze1,

– oświadczenie woli wywoła skutki od dnia jego złożenia,

– niezłożenie oświadczenia woli o cofnięciu oferty będzie jednoznaczne z obowiązywaniem dotychczasowych uregulowań (brak konieczności opłacania czynszu za okres lockdownu z jednoczesną koniecznością przedłużenia umowy najmu o czas zakazu prowadzenia działalności gospodarczej plus sześć miesięcy).

Obecne brzmienie w ogłoszonej już ustawie w sposób znaczący odbiega od powyższego uregulowania. Wprowadzony art. 7 przewiduje bowiem:

– najemca, który złożył ofertę przedłużenia umowy najmu zgodnie z art. 15ze ust. 2 ustawy zmienianej, której termin złożenia upływał po 31 grudnia 2020 roku,

– może w terminie 14 dni od dnia wejście w życie ustawy zmieniającej,

– złożyć oświadczenie woli o cofnięciu ww. oferty,

– uchylenie się od skutków prawnych oświadczenia woli nie obejmuje wygaśnięcia wzajemnych zobowiązań stron umowy, na podstawie art. 15ze ust. 1 ustawy zmienianej w art. 1, oraz przedłużenia umowy o okres, który upłynął z dniem poprzedzającym złożenie oświadczenia o uchyleniu się od skutków prawnych oświadczenia woli,

– niezłożenie oświadczenia woli o cofnięciu oferty będzie jednoznaczne z obowiązywaniem dotychczasowych uregulowań (brak konieczności opłacania czynszu za okres lockdownu z jednoczesną koniecznością przedłużenia umowy najmu o czas zakazu prowadzenia działalności gospodarczej plus sześć miesięcy).

Przepis znajdujący się w znowelizowanej ustawie zdecydowanie odchodzi od pierwotnie zaproponowanego przez ustawodawcę uregulowania.

Po pierwsze, cofnięcie oferty dotyczy jedynie ofert, których termin złożenia upływał po 31 grudnia 2020 roku – tym samym nie będzie mieć zastosowania do wszystkich lockdownów, na co wskazywało jego wcześniejsze brzmienie.

Po drugie, w przypadku złożenia przez najemcę oświadczenia woli o cofnięciu oferty, nie będzie mieć automatycznie zastosowania znowelizowany art. 15ze1. W konsekwencji nie dojdzie odgórnie do obniżek czynszu w zakresie w nim przewidzianym.

Po trzecie, uchylenie się od skutków prawnych oświadczenia woli nie obejmuje wygaśnięcia wzajemnych zobowiązań stron umowy, na podstawie art. 15ze ust. 1 ustawy zmienianej w art. 1, oraz przedłużenia umowy o okres, który upłynął z dniem poprzedzającym złożenie oświadczenia o uchyleniu się od skutków prawnych oświadczenia woli.

Analiza wprowadzonego przepisu prowadzi zatem do wniosku, że będzie mieć zastosowanie przede wszystkim do przyszłych lockdownów.

6. Do kiedy najemcy mogą złożyć oświadczenie o cofnięciu oferty?

Najemcy mogą w terminie 14 dni od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy, uchylić się od skutków prawnych oświadczenia woli w przedmiocie przedłużenia umowy najmu. Znowelizowane przepisy dotyczące najemców wejdą zaś w życie w terminie 21 dni od dnia ogłoszenia ustawy. Ustawa zaś została ogłoszona w Dzienniku Ustaw 1 lipca 2021 roku. W konsekwencji przyjąć należy, że w terminie do 6 sierpnia 2021 roku najemcy mają możliwość uchylenia się od skutków prawnych ofert, których termin złożenia upływał po 31 grudnia 2020 roku.

7. Czy złożenie oświadczenia o cofnięciu oferty będzie korzystne dla najemcy?

Wykładnia przepisów prowadzi do wniosku, że składając oświadczenie o cofnięciu oferty najemca:

– nie pozbawi się uprawnienia do „umorzenia” zobowiązań czynszowych w okresie obowiązywania zakazu,

– pozbędzie się często kłopotliwego skutku w postaci przedłużenia umowy najmu.

Warto jednak mieć na uwadze, że przedłużenie umowy najmu nie będzie miało zastosowania do okresu, który upłynął z dniem poprzedzającym złożenie oświadczenia o uchyleniu się od skutków prawnych oświadczenia woli.

8. Czego nie obejmie złożone przez najemcę oświadczenie o cofnięciu oferty?

Złożone oświadczenie nie obejmie:

– wygaśnięcia wzajemnych zobowiązań stron umowy (w tym należności wynajmującego z tytułu czynszu),

– przedłużenia umowy o okres, który upłynął z dniem poprzedzającym złożenie oświadczenia o uchyleniu się od skutków prawnych oświadczenia woli.

9. Co oznacza dla najemców ostatni lockdown?

Ostatni lockdown zakończył się 3 maja br. Dla najemców oznacza to jedno – zgodnie z aktualnym brzmieniem art. 15ze ust. 2 do 4 sierpnia mają czas na złożenie kolejnej oferty woli przedłużenia obowiązywania umowy na dotychczasowych warunkach o okres obowiązywania zakazu przedłużony o sześć miesięcy. Jednakże nowelizacja, które wejdzie w życie z dniem 23 lipca 2021 roku, uchyla ww. przepis. W konsekwencji termin na złożenie oferty „na starych przepisach” upłynie 22 lipca 2021 roku. Wprowadzony art. 15ze1 nie będzie mieć zastosowania do ostatniego lockdownu, a jedynie do obostrzeń wprowadzonych w przyszłości.

Co zatem powinien zrobić najemca? Brak złożenia oferty w trybie art. 15ze ust. 2 będzie zazwyczaj jednoznaczny z koniecznością uiszczenia czynszu w pełnej wysokości za okres zakazu prowadzenia działalności (rozwiązanie bez wątpienia niekorzystne dla najemcy). Z kolei w sytuacji złożenia oferty, za okres zakazu najemca czynszu nie zapłaci, ale okres umowy ulegnie wydłużenie o okres zakazu wydłużony o sześć miesięcy. Wydaje się jednak, że najemca będzie mógł się wówczas uchylić od skutków złożonego oświadczenia woli na podstawie znowelizowanych przepisów, a w konsekwencji nie pozbawi się uprawnienia do „umorzenia” zobowiązań czynszowych w okresie obowiązywania zakazu oraz pozbędzie się konieczności przedłużenia umowy najmu.

Nie ulega zaś wątpliwości, że najemca, który nie złoży oferty do dnia wejścia w życie znowelizowanych przepisów w aktualnym brzmieniu, nie będzie miał możliwości złożenia oferty w trybie art. 15ze ust. 2 (przepis ma być uchylony), ani też nie będzie mógł skorzystać z uregulowania zawartego w art. 15ze1 (przepis wejdzie w życie w terminie 14 dni od dnia ogłoszenia i nie będzie miał zastosowania do wcześniejszych lockdownów).

10. Czy kierunek zmian jest słuszny?

Tak długo oczekiwana przez najemców ustawa wejdzie w życie prawie półtora roku od wprowadzenia pierwszych ograniczeń związanych z pandemią. Najemcy na obiecaną od rządu pomoc czekali już bardzo długo, a wielu z trudem przetrwało kilka lockdownów. Znowelizowane przepisy wydają się być realną pomocą, ale tylko w odniesieniu do przyszłych lockdownów (które przecież mogą, ale nie muszą nastąpić). W pozostałym zakresie rozwiązanie zaproponowane przez ustawodawcę stanowi kompromis dla interesów dwóch stron umów najmu. Nie bez powodu zaś mówi się, że kompromis osiągamy wtedy, gdy obie strony są tak samo niezadowolone.

podstawa prawna: Ustawa z 24 czerwca 2021 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw (DzU 2021 poz. 1192)

Artykuł: https://www.rp.pl/Firma/307089987-Najemcy-zaplaca-nizszy-czynsz-w-okresie-lockdownu.html

Tomasz Romanowski dla portalu prawo.pl „Zmiany dotyczące najmu lokali w galeriach handlowych opublikowane”

Prezydent podpisał nowelizację ustawy „covidowej”, która zmienia między innymi zasady przedłużania umów najmu w galeriach handlowych w związku z tymczasowym zakazem handlu. Ustawa została opublikowana 1 lipca 2021 roku w Dzienniku Ustaw nr 1192. Najemcy, którzy złożyli ofertę przedłużenia umowy, której termin złożenia upływał po 31 grudnia 2020 r. mogą się od niej uchylić – pisze adwokat Tomasz Romanowski z kancelarii RESIST Rezanko Sitek.

W tym celu w terminie 14 dni od dnia wejścia w życie ustawy należy złożyć stosowne oświadczenie wynajmującemu.

Co nader istotne uchylenie się nie obejmuje:

• wygaśnięcia wzajemnych zobowiązań stron umowy (w tym należności wynajmującego z tytułu czynszu)
• przedłużenia umowy o okres, który UPŁYNĄŁ z dniem poprzedzającym złożenie oświadczenia o uchyleniu się od skutków prawnych oświadczenia woli

Ta konkretna zmiana wchodzi w życie w terminie 21 dni od dnia ogłoszenia, które miało miejsce 1 lipca 2021 r.

Wykładnia postanowień nowej ustawy prowadzi do wniosku, że składając oświadczenie o uchyleniu się od skutków prawnych swoich wcześniejszych oświadczeń najemca:

• nie pozbawi się uprawnienia do „umorzenia” zobowiązań czynszowych w okresie obowiązywania zakazu a jednocześnie
• pozbędzie się często kłopotliwego skutku w postaci przedłużenia umowy najmu będącego wynikiem wcześniejszego oświadczenia, o ile oczywiście okres przedłużenia jeszcze nie upłynął.

Można obniżyć czynsz

Według nowego rozwiązania należności wynajmującego w stosunku do ich wartości sprzed 14.03.2020:

• ulegają obniżeniu do 20% w okresie obowiązywania zakazu
• ulegają obniżeniu do 50% w okresie 3 miesięcy od dnia zniesienia zakazu

Strony niezadowolone z rozwiązania ustawowego mogą walczyć w sądzie posługując się klauzulą rebus sic stantibus (art. 3571 kc).

W nowej ustawie zdefiniowano powierzchnię handlową jako „powierzchnię znajdującą się w obiekcie handlowym o powierzchni sprzedaży powyżej 2000 m kw. niezależnie od celu oddania powierzchni do używania, w szczególności w celu sprzedaży towarów, świadczenia usług i gastronomii”

Wykładnia postanowień nowej ustawy prowadzi do wniosku, że nowa regulacja będzie miała zastosowanie do potencjalnych przyszłych lockdownów. Jednocześnie takie sformułowanie ustawowe będzie orężem w walce sądowej podjętej przez tych najemców, którzy zdecydowali się żądać obniżenia czynszu przez sąd w oparciu o klauzulę rebus sic stantibus.

Artykuł:
https://www.prawo.pl/biznes/najem-lokali-w-galeriach-handlowych-juz-opublikowana-wazna-zmiana,509219.html

Magdalena Zdanowska w Rzeczpospolitej „Krajowy Rejestr Zadłużonych – rewolucyjne zmiany dla wierzycieli i dłużników”

Rejestr będzie prowadzony w systemie teleinformatycznym – ma być jawny, a dostęp do niego powszechny i bezpłatny. Każdy będzie miał więc możliwość zapoznania się z danymi w nim ujawnionymi.

Ustawodawca zdecydował o przesunięciu do dnia 1 grudnia 2021 roku daty wejścia w życie ustawy o Krajowym Rejestrze Zadłużonych (Ustawa o KRZ), a tym samym wdrożenia wyczekiwanego od kilku lat rejestru, zawierającego scentralizowaną bazę informacji o dłużnikach, postępowaniach restrukturyzacyjnych oraz upadłościowych. Według ekspertów wprowadzenie rozwiązań przewidzianych w ustawie stanowić będzie rewolucję na miarę elektronizacji Krajowego Rejestru Sądowego i systemu ksiąg wieczystych. Czym zatem jest Krajowy Rejestr Zadłużonych i na czym polega owa rewolucja?

Źródło wiedzy o podmiotach niewypłacalnych

Piotr Kieloch dla portalu mycompanypolska.pl „Ważne zmiany dla firm w restrukturyzacji”

Podpisana przez prezydenta w połowie czerwca ustawa zmienia zasady związane z restrukturyzacją firm. Z jakich możliwości mogą skorzystać firmy?

W pierwszej połowie czerwca została podpisana ustawa, która przedłuża obowiązywanie tzw. uproszczonego postępowania restrukturyzacyjnego. Jest to ciesząca się olbrzymią popularnością, nadzwyczajna procedura insolwencyjna, mająca pomóc biznesowi w walce ze skutkami pandemii COVID-19. Z jej dobrodziejstw przedsiębiorcy borykający się z problemami finansowymi będą mogli skorzystać do końca listopada bieżącego roku. Jednocześnie, od 1 grudnia 2021 roku w życie wchodzą przepisy gruntownie zmieniające postępowanie o zatwierdzenie układu.

Istota postępowania o zatwierdzenie układu jest prosta. Zadłużony przedsiębiorca zawiera z wybranym przez siebie doradcą restrukturyzacyjnym (nadzorcą układu) umowę o sprawowanie nadzoru nad przebiegiem postępowania, a następnie z jego pomocą próbuje doprowadzić do zawarcia układu, czyli swoistej ugody między dłużnikiem a wierzycielami. Dopiero w razie przyjęcia układu do sądu składany jest wniosek o jego zatwierdzenie. Układ zaczyna obowiązywać, regulując stosunki między dłużnikiem i wierzycielami po uprawomocnieniu się postanowienia sądu o jego zatwierdzeniu.

Postępowanie o zatwierdzenie układu w obecnym kształcie – choć odbywające się w zasadniczej części poza sądem w odformalizowanej procedurze – nie budzi prawie żadnego zainteresowania. Przyczyną tego stanu rzeczy jest brak parasola ochronnego dla restrukturyzowanego podmiotu, wobec którego nadal mogą być prowadzone egzekucje komornicze. Niepewność co do zachowań wierzycieli, w tym możliwość rozpoczęcia wyścigu egzekucyjnego o ograniczone zasoby dłużnika nie stwarza odpowiedniej przestrzeni do negocjowania warunków układu.

Niewątpliwy sukces uproszczonego postępowania restrukturyzacyjnego, efemerycznej instytucji prawnej, mającej z założenia doraźnie antykryzysowe zastosowanie wyznaczył kierunek zmian dla jednego z podstawowych rodzajów postępowań restrukturyzacyjnych. Wraz z nowelizacją przepisów o postępowaniu o zatwierdzenie układu do polskiego porządku prawnego na stałe wprowadzono mechanizm, przesądzające o olbrzymiej popularności uproszczonego postępowania restrukturyzacyjnego. Chodzi o możliwość uzyskania przez dłużnika okresowego immunitetu egzekucyjnego oraz ochrony kontraktowej bez konieczności składania wniosku restrukturyzacyjnego i związanej z tym, często przeciągającej się weryfikacji sądowej.

W nowym postępowaniu o zatwierdzenie układu można będzie dokonać w Krajowym Rejestrze Zadłużonych obwieszczenia o ustaleniu dnia układowego (dzień układowy określa uprawnienia wierzycieli do głosowania nad układem oraz skutki przyjętego układu). Z dniem dokonania obwieszczenia będą wiązać się daleko idące skutki, wpływające na zadłużonego przedsiębiorcę i jego otoczenie. Od tego dnia zaczną obowiązywać tymczasowo nowe reguły w relacjach z wierzycielami i kontrahentami. Ich celem jest stworzeniem prawnych uwarunkowań, które poprzez czasowe ustabilizowanie sytuacji finansowej dłużnika, dadzą mu szansę na wypracowanie porozumienia z wierzycielami.

Od dnia obwieszczenia – podobnie jak w uproszczonym postępowaniu restrukturyzacyjnym – dłużnik uzyska ochronę przed przymusową egzekucją wierzytelności powstałych przed dniem układowym. Samego obwieszczenia nie będzie mógł jednak dokonać przedsiębiorca. Uprawnienie to zostało zastrzeżone dla nadzorcy układu, który będzie mógł to zrobić, ale dopiero po sporządzeniu spisu wierzytelności, spisu wierzytelności spornych oraz wstępnego planu restrukturyzacyjnego. Poza zakazem wszczynania oraz kontynuowania egzekucji komorniczych, możliwe będzie uchylenie zajęć egzekucyjnych i zabezpieczających dokonanych przed dniem obwieszczenia, o ile takie działanie będzie konieczne dla dalszego funkcjonowania przedsiębiorstwa dłużnika. Jest to istotna zmiana. Uproszczone postępowanie restrukturyzacyjne nie przewiduje takiej możliwości, co częstokroć prowadzi do odcięcia dłużnika od gotówki w związku z aktywnymi zajęciami rachunków bankowych, a w konsekwencji uniemożliwia mu prowadzenie bieżącej działalności w trakcie postępowania. Szersza będzie również ochrona kontraktowa, która będzie obejmować wszystkie umowy o podstawowym znaczeniu dla prowadzenia przedsiębiorstwa dłużnika. W postępowaniu o zatwierdzenie układu spis takich umów będzie sporządzał nadzorca układu. Ich wypowiedzenie przez kontrahenta dłużnika będzie możliwe wyłącznie po uzyskaniu zgody nadzorcy układu.

Tak daleko idące przywileje nie zostaną przyznane dłużnikowi bezterminowo. Jeżeli w okresie czterech miesięcy od dnia obwieszczenia zadłużony przedsiębiorca nie złoży do sądu wniosku o zatwierdzenie układu, skutki obwieszczenia, w tym immunitet egzekucyjny oraz przymus trwałości kontraktu wygasną z mocy prawa. Co więcej, z beneficjów obwieszczenia o ustaleniu dnia układowego nie będzie mógł skorzystać dłużnik, jeżeli w ciągu ostatnich dziesięciu lat prowadzono wobec niego postępowanie o zatwierdzenie układu, w którym dokonano takiego obwieszczenia, albo w ciągu ostatnich dziesięciu lat umorzono wobec niego postępowanie restrukturyzacyjne (chyba że umorzenie nastąpiło za zgodą rady wierzycieli).

Kierunek zmian jest słuszny. Znowelizowane postępowanie o zatwierdzenie układu będzie realizować koncepcję łatwo dostępnej, szybkiej i stosunkowo taniej restrukturyzacji, stanowiąc realny instrument na sprawne oddłużenie przedsiębiorcy przy znaczącym ograniczeniu ingerencji sądów restrukturyzacyjnych. Ewidentnie wzrośnie rola nadzorcy układu, będącego czynnikiem obiektywizującym całą procedurę oraz zapewniającym jej wymaganą transparentność. Nowe postępowanie o zatwierdzenie układu będzie stanowić ważny element szerszego systemu rozwiązywania problemu niewypłacalności przedsiębiorstw, dając nadzieję na jego udrożnienie i usprawnienie. Należy również liczyć, że w jego ramach, głownie za sprawą doradców restrukturyzacyjnych będzie rozwijać się „kultura restrukturyzacyjna”, a ewentualne patologie będą ujawniane i zwalczane.

Link do artykułu: https://mycompanypolska.pl/artykul/wazne-zmiany-dla-firm-w-restrukturyzacji/7202

Martyna Jędraszka w Gazecie Prawnej „Nowelizacja przepisów Tarczy 4.0. Od 1 grudnia 2021 r. wchodzi w życie nowe uproszczone postępowanie restrukturyzacyjne”

Ustawą z dnia 19 czerwca 2020 r. o dopłatach do oprocentowania kredytów bankowych udzielanych przedsiębiorcom dotkniętym skutkami COVID-19 oraz o uproszczonym postępowaniu o zatwierdzenie układu w związku z wystąpieniem COVID-19 (Dz.U. 2020 poz. 1086; dalej: Tarcza 4.0) wprowadzono do polskiego systemu prawnego nowy tryb postępowania restrukturyzacyjnego – tzw. uproszczone postępowanie restrukturyzacyjne. Celem omawianej regulacji miało stać się czasowe zapobiegnięcie skutkom niewypłacalności przedsiębiorców, powstałej wobec ogłoszenia na obszarze RP stanu epidemii w związku z zakażeniami wirusem SARS-CoV-2. Ustawodawca założył, że do 30 czerwca 2021 r. podmioty do których stosuje się przepisy ustawy z dnia 15 maja 2015 r. Prawo restrukturyzacyjne, mogą dokonać otwarcia postępowania o zatwierdzenie układu.

W tym czasie to właśnie średni i mali przedsiębiorcy, których rzeczone przepisy dotyczą, mają jeszcze możliwość przeciwdziałania skutkom przewidywanego kryzysu gospodarczego i finansowego. Czy to rozwiązanie się sprawdziło i czy warto z niego skorzystać?

Na podjęcie stosownych kroków przedsiębiorcy zyskali dodatkowy czas. Choć Tarcza 4.0 miała obowiązywać do końca czerwca 2021 r., to ustawą z dnia 28 maja 2021 r. o zmianie ustawy o Krajowym Rejestrze Zadłużonych oraz niektórych innych ustaw (podpisaną przez Prezydenta RP w dniu 9 czerwca 2021 r., jeszcze nie dokonano jej obwieszczenia) nie tylko dostosowano (przynajmniej według założenia) rozwiązania przyjęte Tarczą 4.0 do przepisów ustawy Prawo restrukturyzacyjne, to jednocześnie do dnia 30 listopada 2021 r. wydłużono możliwość dokonania obwieszczenia w oparciu o dotychczasowe przepisy. Podpisana ustawa zakłada dostosowanie czasowych rozwiązań już na stałe, z pewnymi modyfikacjami.

Rozwiązania przyjęte Tarczą 4.0

Podsumowując obowiązujące rozwiązania należy uwypuklić, że uruchomienie procedury uproszczonego postępowania restrukturyzacyjnego zapewnia przeprowadzenie procedury układowej bez zgody sądu. Z samego założenia jest to rozwiązanie szybsze i prostsze, gdyż inicjacja tego sposobu restrukturyzacji znosi obowiązek złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości. Wystarczy, że dłużnik:

• przygotuje propozycje układowe oraz spis wierzytelności, spis wierzytelności spornych i przekaże je doradcy restrukturyzacyjnemu, pełniącemu funkcję nadzorcy układu, z którym zawrze odpowiednią umowę o tzw. nadzór nad przebiegiem postępowania układowego,
• do dnia 30 czerwca 2021 r. dokona obwieszczenia otwarcia postępowania w Monitorze Sądowym i Gospodarczym.

Dzień dokonania obwieszczenia w MSiG jest dniem otwarcia postępowania o zatwierdzenie układu. W terminie kolejnych 3 dni nadzorca układu jedynie zawiadamia sąd właściwy do rozpoznania wniosku o zatwierdzenie układu o wszczętej procedurze, zaś dłużnik ma 4 miesiące na wypracowanie porozumienia ze swoimi wierzycielami. Jeśli do ostatecznego porozumienia nie dojdzie i dłużnik nie złoży w sądzie wniosku o zatwierdzenie układu, przedmiotowe postępowanie umarza się z mocy prawa.

Zalety i ryzyka

Z perspektywy dłużnika minusem jest to, że otwarcie uproszczonego postępowania restrukturyzacyjnego nie daje możliwości uchylenia dotychczasowych zajęć, niemniej jednak jest korzystne z tej przyczyny, że:

• powoduje zawieszenie postępowań egzekucyjnych dotyczących wierzytelności objętych z mocy prawa układem oraz dotyczących wierzytelności zabezpieczonych na mieniu dłużnika hipoteką, zastawem, zastawem rejestrowym, zastawem skarbowym lub hipoteką morską,
• w takich sprawach niedopuszczalne jest także wszczęcie postępowania egzekucyjnego oraz wykonanie postanowienia o zabezpieczeniu,
• zasadniczo brak jest możliwości wypowiedzenia dłużnikowi kluczowych umów.

Tym samym dłużnik może, a nawet powinien, prowadzić działalność gospodarczą w sposób ciągły i dokonywać czynności zwykłego zarządu. Musi jednak pamiętać, że w ciągu zaledwie kilku tygodni ma za zadanie przekonać do siebie swoich wierzycieli. Jego celem pozostaje przedstawienie im racjonalnego i efektywnego planu działania, opracowanego wespół z doradcą restrukturyzacyjnym, dzięki któremu, poprzez konfrontację płatniczych możliwości dłużnika z realnymi możliwościami egzekwowania własnych wierzytelności, wierzyciele mają możliwość oszacowania opłacalności zawarcia układu pozwalającego na ich chociażby częściową spłatę. Układ pozostaje korzystny także dla wierzycieli, bowiem poprzez otwarcie uproszczonego postępowania restrukturyzacyjnego następuje ograniczenie ryzyka wyprowadzenia majątku przez dłużnika – od dnia dokonania obwieszczenia do dnia umorzenia lub zakończenia postępowania o zatwierdzenie układu, wszystkie czynności przekraczające zakres zwykłego zarządu pod rygorem ich nieważności wymagają zgody nadzorcy układu. Dodatkowe zabezpieczenie interesów wierzycieli następuje poprzez uchylenie skutków otwarcia uproszczonego postępowania restrukturyzacyjnego w sytuacji, jeśli wierzyciele uznają, że prowadzi ono do ich pokrzywdzenia.

Zmiany na lepsze?

Szybko okazało się, że przepisy, które miały stanowić rozwiązanie wyłącznie terminowe, znalazły uznanie wśród przedsiębiorców borykających się z problemami wypłacalności. I choć nowe uproszczone postępowanie restrukturyzacyjne jeszcze nie obowiązuje (co do zasady ustawa wejdzie w życie z dniem 1 grudnia 2021 r.), to jak wskazuje sam ustawodawca, jego celem jest zwiększenie transparentności postępowania restrukturyzacyjnego oraz zachowanie spójności przepisów regulujących kwestie związane z szeroko rozumianymi sprawami upadłościowymi. Czy aby na pewno?

Analiza nowelizacji prowadzi do stwierdzenia, że nowa wersja uproszczonej restrukturyzacji zwiększa ochronę przeciwegzekucyjną dłużnika. Główny problem sygnalizowany przez praktyków prawa restrukturyzacyjnego i upadłościowego, w tym także przez nadzorców układu, jawi się w tym, że choć dłużnik z jednej strony utrzyma dotychczasową możliwość regulowania wierzytelności objętych układem (co przecież z perspektywy celów przedmiotowej procedury oceniać należy pozytywnie), to jednak z drugiej strony otrzyma uzupełniającą ochronę przed egzekucją. Jedną z najbardziej istotnych zmian jest bowiem możliwość uchylenia dokonanych przed dniem obwieszczenia zajęć dokonanych w postępowaniu zabezpieczającym i egzekucyjnym.

Utrzymanie natomiast przez dłużnika możliwości wyboru tych wierzytelności, które chce spłacić, przy jednoczesnym uchyleniu dotychczasowych zajęć, może rodzić niepisane ryzyko działania na rzecz jednych wierzycieli z pokrzywdzeniem innych. Czy jest to obawa słuszna, praktyka pokaże. Aby jednak koherentnie podejść do kompletności omawianej procedury, należałoby jednak bardziej pochylić się zarówno nad działaniami podejmowanymi z perspektywy dłużnika, ale i wierzyciela.

Nie dla każdego dłużnika

Istotną zmianą od 1 grudnia 2021 r. będzie niedopuszczalność dokonania obwieszczenia przez dłużnika, który w ciągu ostatnich 10 lat prowadził on postępowanie o zatwierdzenie układu, w którym dokonano obwieszczenia o ustaleniu dnia układowego, albo w ciągu ostatnich 10 lat umorzono wobec niego postępowanie restrukturyzacyjne. Jedynie wyjątkowo dokonanie obwieszczenia będzie możliwe, gdy umorzenie postępowania restrukturyzacyjnego nastąpiło za zgodą rady wierzycieli.

Krajowy Rejestr Zadłużonych

Nie można tym samym nie wspomnieć, iż ostatnią nowelizacją być może ostatecznie uporządkowano zmiany zmierzające do zapewnienia spójności pomiędzy przepisami, a rozwiązaniami technicznymi wykorzystywanymi w ramach budowy Krajowego Rejestru Zadłużonych i systemu teleinformatycznego obsługującego postępowanie sądowe. Choć Krajowy Rejestr Zadłużonych statuuje ustawa z dnia 6 grudnia 2018 r., po raz kolejny przesunięto termin jej wejścia w życie – tym razem na dzień 1 grudnia 2021 r. Miejmy nadzieję, że KRZ będzie miał w końcu szansę stać się praktycznym i powszechnie użytkowanym narzędziem pracy, na który wszyscy czekają.

Stan prawny według stanu na dzień 14 czerwca 2021 roku

Agata Duda-Bieniek w Rzeczpospolitej „Uproszczona restrukturyzacja na stałe”

Prezydent podpisał nowelizację z 28 maja 2021 r. zmieniającą ustawę o Krajowym Rejestrze Zadłużonych i inne ustawy. Nie tylko wydłuża ona okres obowiązywania przepisów dotyczących uproszczonej restrukturyzacji, ale wprowadza ją na stałe, jako ulepszoną wersję postępowania o zatwierdzenie układu.

Agata Duda-Bieniek dla prawo.pl „Jest ustawa – uproszczona restrukturyzacja dłużej”

Prezydent podpisał 9 czerwca br. ustawę z 28 maja 2021 r. o zmianie ustawy o Krajowym Rejestrze Zadłużonych oraz niektórych innych ustaw. Wydłuża ona okres obowiązywania przepisów dotyczących uproszczonej restrukturyzacji oraz przesuwa termin wdrożenia w życie Krajowego Rejestru Zadłużonych. Ale ustawodawca wprowadził też szereg innych zmian – pisze Agata Duda-Bieniek, radca prawny w RESIST Rezanko Sitek.

Jedną z ważniejszych zmian jakie wprowadza powyższa ustawa jest przesunięcie terminu uruchomienia nowego (choć wyczekiwanego już od 2015 roku) rejestru – Krajowego Rejestru Zadłużonych. Scentralizowana baza z informacjami o wszystkich zaległościach i dłużnikach ma zacząć funkcjonować z dniem 1 grudnia 2021 roku. Rejestr, który zastąpi Rejestr Dłużników Niewypłacalnych, ma jednocześnie zapewnić zinformatyzowanie postępowań upadłościowych i restrukturyzacyjnych. Termin wdrożenia rejestru był już przesuwany kilkukrotnie, ale nikt z praktyków nie ma wątpliwości – najważniejsze jest, żeby system działał w sposób prawidłowy, tylko wówczas będzie spełniał swoje funkcje.
Uproszczone postępowanie restrukturyzacyjne wprowadzone na stałe

Cieszące się niezwykłą popularnością uproszczone postępowanie restrukturyzacyjne (wprowadzone pod koniec czerwca 2020 roku jako rozwiązanie czasowe) przejdzie transformację, aby od 1 grudnia 2021 roku móc funkcjonować jako odpowiednio ulepszone postępowanie o zatwierdzenie układu. Z uwagi na fakt, że pierwotnie uproszczone postępowanie restrukturyzacyjne miało obowiązywać jedynie w stosunku do przedsiębiorców, którzy dokonali obwieszczenia do 30 czerwca 2021 roku, ustawodawca wydłużył termin obowiązywania tzw. „covidówki” do 30 listopada 2021 roku – dzięki czemu przedsiębiorcy przez cały czas będą mieli dostęp do uproszczonej restrukturyzacji.

Jeszcze szersza ochrona przeciwegzekucyjna dla dłużników

W dotychczas obowiązującym postępowaniu o zatwierdzenie układu brak jest ograniczeń co do regulowania wierzytelności, które zostaną objęte układem. Znowelizowane postępowanie także nie przewiduje tego zakazu. O ile jednak w przypadku obowiązujących przepisów jest to uzasadnione (brak zakazu regulowania należności jest równoważony przez możliwość prowadzenia egzekucji przez wierzycieli dłużnika) to przepisy znowelizowanego postępowania o zatwierdzenie układu stanowią w tym zakresie poniekąd odstępstwo od zasady, którą można zaobserwować w przypadku pozostałych postępowań restrukturyzacyjnych. W ulepszonym postępowaniu o zatwierdzenie układu dłużnik będzie mógł regulować część zobowiązań objętych układem przy zapewnieniu ochrony przed egzekucją na poziomie postępowania sanacyjnego. W konsekwencji od dnia dokonania obwieszczenia o ustaleniu dnia układowego postępowania egzekucyjne skierowane do majątku dłużnika wszczęte przed ww. dniem ulegają zawieszeniu z mocy prawa, a ponadto istnieje możliwość uchylenia zajęć dokonanych w postępowaniu egzekucyjnym lub zabezpieczającym, jeżeli jest to konieczne dla dalszego prowadzenia przedsiębiorstwa dłużnika. Wydaje się, że w tym zakresie znowelizowane przepisy stanowią zarówno pole do nadużyć dla dłużników, jak też pomagają uelastycznić się w zakresie wykonywania niektórych umów, które mogą mieć np. istotne znaczenie dla procesu restrukturyzacji, a bez utrzymania relacji biznesowej dalsze prowadzenie restrukturyzacji może się nie udać.

Nowe przepisy nie dla każdego dłużnika?

W przeciwieństwie do uproszczonego postępowania restrukturyzacyjnego ze znowelizowanego postępowania o zatwierdzenie układu nie będzie mógł skorzystać dłużnik, jeżeli w ciągu ostatnich dziesięciu lat prowadzono wobec niego postępowanie o zatwierdzenie układu, w którym dokonano obwieszczenia o ustaleniu dnia układowego, albo w ciągu ostatnich dziesięciu lat umorzono wobec niego postępowanie restrukturyzacyjne (chyba że umorzenie nastąpiło za zgodą rady wierzycieli).

Zmiana pozycji wierzyciela rzeczowego

Nowelizacja przewiduje także dodanie art. 151 ust. 2a w ustawie Prawo restrukturyzacyjne. Tym samym ustawodawca zdecydował się we wszystkich postępowaniach restrukturyzacyjnych na objęcie układem wierzytelności zabezpieczonych hipoteką, zastawem, zastawem rejestrowym, zastawem skarbowym lub hipoteką morską bez zgody wierzyciela – jeżeli propozycje układowe przewidują:

pełne zaspokojenie (w terminie określonym w układzie) jego wierzytelności wraz z należnościami ubocznymi, które były przewidziane w umowie będącej podstawą ustanowienia zabezpieczenia, nawet jeżeli umowa ta została skutecznie rozwiązana lub wygasła,
zaspokojenie wierzyciela w stopniu nie niższym od tego, jakiego może się spodziewać w przypadku dochodzenia wierzytelności wraz z należnościami ubocznymi z przedmiotu zabezpieczenia.

Do tej pory objęcie wierzyciela rzeczowego układem (bez jego zgody w zakresie w jakim jego wierzytelność znajduje zaspokojenie w przedmiocie zabezpieczenia) było możliwe jedynie na gruncie uproszczonego postępowania restrukturyzacyjnego lub postępowania o zatwierdzenie układu i przyspieszonego postępowania układowego (w przypadku objęcia wierzytelności układem częściowym). Dotychczas więc wierzytelności tego rodzaju co do zasady pozostawały poza układem i musiały być spłacane na bieżąco. Ponadto, wierzyciel rzeczowy mógł prowadzić egzekucję np. z nieruchomości, która jest głównym miejscem wykonywania działalności przez dłużnika. Nie ulega wątpliwości, że postawa wierzycieli rzeczowych warunkowała i nadal warunkuje powodzenie restrukturyzacji i dalsze prowadzenie przedsiębiorstwa przez dłużnika, stąd też powyższe zmiany należy ocenić jako pozytywne z punktu widzenia zadłużonego przedsiębiorcy. Objęcie zabezpieczonej wierzytelności układem nie jest oczywiście jednoznaczne z oddaniem przez wierzyciela głosu za układem – ostateczna decyzja w tym zakresie należy do niego, a rolą dłużnika (we współpracy z doradcą restrukturyzacyjnym) jest przekonanie do wyboru rozwiązania przyjętego w propozycjach układowych.

Zmiany na lepsze?

Czy podpisana ustawa przyczyni się do zwiększenia liczby postępowań o zatwierdzenie układu? A może z uwagi na (przynajmniej teoretyczną) zmianę pozycji wierzycieli rzeczowych także inne postępowania zyskają na popularności? Czy nowa wersja uproszczonego postępowania restrukturyzacyjnego nie przyczyni się do wyprowadzania przez dłużników majątku, a tym samym zachwiania podstawowych zasad postępowań restrukturyzacyjnych? Czas pokaże.

https://www.prawo.pl/biznes/uproszczona-restrukturyzacja-ustawa-przedluza-stosowanie,508809.html

Oskar Sitek w Pulsie Biznesu „Wpływ otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego na zobowiązania dłużnika”

Znajomość przedsiębiorstwa, a także znajomość skutków postępowania restrukturyzacyjnego, umożliwia profesjonalną i odpowiedzialną odpowiedź na pytanie: czy zawarcie układu z wierzycielami pociągnie za sobą wyjście z sytuacji kryzysowej? Jeśli dłużnik ma dobrze przygotowany program naprawczy, posiada zdolności pozyskania kapitału obrotowego, a trudności finansowe są krótkotrwałe (zwykle wynikające z jednostkowych zdarzeń) można przewidywać, że do zawarcia układu wystarczające będzie przeprowadzenie restrukturyzacji w jego najprostszych formach. W przypadku jednak, gdy nie jest możliwe szybkie uzyskanie stabilności gospodarczej firmy lub jest potrzeba „terminacji” nierentownych kontraktów albo restrukturyzacji zatrudnienia, pozostanie do wdrożenia jedynie postępowanie sanacyjne, ze wszystkimi jego dolegliwościami.

Znana niemalże wszystkim przedsiębiorcom łacińska paremia pacta sunt servanda sprowadza się do reguły, zgodnie z którą umów należy dotrzymywać. Zasada ta, która jest wyrażona w art. 353 Kodeksu cywilnego, otwiera jednocześnie księgę zobowiązań stanowiąc fundament prawa prywatnego oraz kształtując stabilność gospodarczą. Ustawodawca przewidział przy tym szereg reguł – wyrażonych w Kodeksie postępowania cywilnego oraz Ustawie o postępowaniu egzekucyjnym w administracji – przymusowego dochodzenia roszczeń od tych dłużników, którzy (niezależnie od przyczyny) popadli w opóźnienie w zapłacie długu. Niekiedy jednak stan majątkowy dłużnika oraz występowanie większej liczby wierzycieli pociąga za sobą nieefektywność przymusowej egzekucji, zwiększając stan niewypłacalności dłużnika, tj. sytuacji, w której dłużnik nie ma możliwości zaspokojenia wszystkich swoich wierzycieli.

Historia ekonomicznych niepowodzeń jest jednak starsza niż znane nam pierwsze kodyfikacje prawne Kodeksu Hammurabiego z XVIII w. p.n.e., które przewidywały możliwość oddania dłużnika i jego rodziny w niewolę w razie niespełnienia zaciągniętych zobowiązań. Podobne zasady wprowadzały reformy Solona z VI w. p.n.e. czy znane szerszej publiczności rzymskie prawo Dwunastu Tablic.

Motywacja nie stygmatyzacja

Wraz z upływem czasu oraz przemian gospodarczych wprowadzono nowożytne zasady postępowania wobec dłużnika niewypłacalnego i zagrożonego niewypłacalnością, bez groźby popadnięcia w niewolę. Obecnie obowiązujące w Polsce zasady zostały wyrażone m.in. w ustawie z dnia 15 maja 2015 r. Prawo restrukturyzacyjne. Ich analiza prowadzi do zupełnie odmiennego niż historycznie ujmowanego wniosku. Po pierwsze, niemalże wszystkie przepisy zostały zaprojektowane z myślą o sytuacji dłużnika, a nie jego wierzycieli. Po drugie, można pokusić się o daleko idącą tezę, że niewypłacalność lub zagrożenie niewypłacalnością nie jest już zjawiskiem patologicznym. Restrukturyzacja firm niewypłacalnych lub zagrożonych niewypłacalnością ma w założeniach pozytywny wymiar związany z motywacją przedsiębiorcy do opanowania bezpośrednich objawów kryzysu firmy, rozwiązania kwestii przyszłych źródeł finansowania, a niekiedy do szybszego przemieszczania środków pieniężnych w celu ich lepszego wykorzystania i zapobieżenia własnej upadłości.

Cel i kryteria wyboru rodzaju postępowania

Jaki jest zatem cel postępowania restrukturyzacyjnego? W uproszczeniu można powiedzieć, że celem postępowania restrukturyzacyjnego jest osiągnięcie minimalnego poziomu płynności przedsiębiorstwa, który będzie umożliwiał przetrwanie kryzysu i przywrócenie utraconej sprawności. W praktyce jest wdrażane, gdy konieczne zmiany naprawcze w przedsiębiorstwie nie zostały wprowadzone w odpowiednim czasie lub uczyniono to w sposób wybiórczy, czego skutkiem jest dalsze pogłębienie stanu co najmniej zagrażającemu niewypłacalności.

W tym miejscu zaczyna się istotny dla kadry menadżerskiej problem wpływu otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego na zobowiązania zarządzanej firmy. Rzeczony wpływ otwarcia restrukturyzacji na zobowiązania dłużnika determinuje bowiem ocenę wyboru optymalnej formy postępowania restrukturyzacyjnego. Prawo restrukturyzacyjne, dopuszcza przy tym możliwość przeprowadzenia restrukturyzacji następującymi procedurami:

(A) postępowanie o zatwierdzenie układu,

(B) przyśpieszone postępowania układowe,

(C) postępowanie układowe, oraz

(D) postępowanie sanacyjne.

Wybór rodzaju restrukturyzacji został pozostawiony samemu przedsiębiorcy (art. 3 Prawa restrukturyzacyjnego), który bacząc na swoją sytuację i otoczenie ekonomiczne wybiera, jakie chce podjąć działania restrukturyzacyjne. Decyzja czy wnioskować o otwarcie przyśpieszonego postępowania układowego, postępowania układowego, postępowania sanacyjnego czy też samodzielnie zbierać głosy wierzycieli uzależniona jest od prawidłowo postanowionego pytania o skutki każdego z rodzajów postępowań przewidzianych ustawą Prawo restrukturyzacyjne na zobowiązania podupadającej firmy. Przy posiadaniu tej wiedzy, zarządzający przedsiębiorstwem będzie mógł odpowiedzieć następnie na kluczowe pytania, jakie narzędzia zastosować, aby wyeliminować negatywne zjawiska, które doprowadziły do niewypłacalności lub realnie jej zagrażają.

Czy dla danej działalności konieczne będzie wypracowanie narzędzi: redukujących wydatki, redukujących zatrudnienie, stabilizujących lub obniżających poziom płac, ułatwiających przekwalifikowanie pracowników, zmierzających do likwidacji lub wydzielania części komórek organizacyjnych, czy też podjęcie działań w kierunku opracowania nowych sposobów wykorzystania majątku, podejmowania działań odbiegających od dotychczasowego profilu działalności, opóźnienia spłaty zobowiązań czy też negocjacji z wierzycielami, zależne będzie już od oceny doradców finansowych i zarządów firm. Niemniej jednak, walor poznawczy skutków otwarcia restrukturyzacji będzie istotny dla właściwego wyboru formy restrukturyzacji, która ma uchronić przed wizją upadłości.

Jest to o tyle istotne, że płynący z akt różnych postępowań obraz firm w restrukturyzacji pozwala na generalną ocenę, że przedsiębiorcy często reagując na sytuację kryzysową wdrażają jedynie środki ukierunkowane na redukcję kosztów i sprzedaż aktywów bez jednoczesnego wdrożenia ustawowej restrukturyzacji w odpowiednim czasie. Efektem takiej strategii może być jednak brak kontynuacji działalności gospodarczej. Dlatego też, przed podjęciem konkretnych decyzji warto sięgnąć po analizy wpływu szerszych działań restrukturyzacyjnych i otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego na majątek przedsiębiorstwa.

Co obejmuje układ?

Postępowanie restrukturyzacyjne wszczynane jest z uwagi na utratę zdolności do wykonywania wymaganych zobowiązań pieniężnych albo z uwagi na realne zagrożenie utratą takiej zdolności (art. 6 Prawa restrukturyzacyjnego). Co istotne, restrukturyzacji podlegają zarówno zobowiązania prywatnoprawne jak i publicznoprawne.

Zasadniczym skutkiem otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego jest powstanie tzw. zobowiązań układowych. Są to te spośród zobowiązań dłużnika, które następnie będą podlegać restrukturyzacji w ramach układu. Zgodnie z art. 150 ust. 1 Prawa restrukturyzacyjnego układ obejmuje wszystkie wierzytelności osobiste powstałe przed dniem otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego, odsetki za okres od dnia otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego oraz wierzytelności zależne od warunku, jeżeli warunek ziścił się w czasie wykonywania układu. Dodatkowo, zgodnie z art. 151 ust. 2 Prawa restrukturyzacyjnego, za zgodą wierzyciela, układ obejmuje wierzytelności ze stosunku pracy oraz wierzytelności zabezpieczone na mieniu dłużnika hipoteką, zastawem, zastawem rejestrowym, zastawem skarbowym lub hipoteką morską w części znajdującej pokrycie w wartości przedmiotu zabezpieczenia (w pozostałej części należności zabezpieczone rzeczowo będą podlegały restrukturyzacji niezależnie od wierzyciela).

Pięć złotych reguł Prawa restrukturyzacyjnego.

1. Zgodnie z art. 252 ust. 1 Prawa restrukturyzacyjnego od dnia otwarcia przyśpieszonego postępowania układowego (ta sama reguła dotyczy postępowania układowego oraz postępowania sanacyjnego) do dnia jego zakończenia niedopuszczalne jest spełnienie przez dłużnika świadczenia, wynikającego z wierzytelności objętych z mocy prawa układem. Co więcej, ustawowe zawieszenie wykonywania zobowiązań nie może być uchylone nawet za obopólną zgodą dłużnika i wierzyciela. Z dniem otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego do dnia jego zakończenia o losie wierzytelności przesądzi zawarty układ.

2. Przepisy art. 259 ust. 1 Prawa restrukturyzacyjnego przewidują także zawieszenie prowadzonych dotychczas egzekucji co do zobowiązań układowych (odmiennie w postępowaniu sanacyjnym, gdzie możliwość prowadzenia egzekucji co do zasady została wyłączona), a także zakaz wszczęcia nowych egzekucji, zgodnie z art. 259 ust. 3 Prawa restrukturyzacyjnego.

3. Jako, że celem postępowania restrukturyzacyjnego jest uniknięcie upadłości ustawodawca wprowadził, zwany przez niektórych, „przymus trwałości kontraktu”, sprowadzający się do ustawowego ograniczenia kontrahenta dłużnika do rozwiązania umowy. Zgodnie z art. 256 ust. 1 Prawa restrukturyzacyjnego od dnia otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego nie jest dopuszczalne wypowiedzenie umowy najmu lub dzierżawy, umów kredytu, leasingu, ubezpieczeń majątkowych, rachunku bankowego, poręczeń, gwarancji lub akredytyw.

4. W ramach postępowania sanacyjnego ustawodawca przyznał dłużnikowi jednostronne prawo do odstąpienia od umów wzajemnych, które okazały się być nierentowne lub zbyt kosztowne dla majątku dłużnika (art. 298 Prawa restrukturyzacyjnego).

5. Zgodnie z art. 300 Prawa restrukturyzacyjnego dłużnik w razie otwarcia wobec niego postępowania sanacyjnego został wyposażony w prawo do wypowiedzenia pracownikom umowy o pracę. W tym przypadku nie stosuje się przepisów szczególnych dotyczących ochrony pracowników przed wypowiedzeniem lub rozwiązaniem umowy o pracę. Dłużnik będzie też uprawniony np. do odstąpienia od umowy o zakaz konkurencji bez prawa do odszkodowania. Wszak udana restrukturyzacja w niejednym przypadku nie będzie możliwa bez restrukturyzacji zatrudnienia.

Założeniem regulacji Prawa restrukturyzacyjnego (odmiennie niż Prawa upadłościowego) jest zwiększenie uprawnień dłużnika, kosztem wierzycieli czy sądu. Organy sądowe, jeżeli w ogóle, rozstrzygają jedynie kwestie sporne. W pewnym zakresie wyjątkiem jest postępowanie sanacyjne, w którym Sąd odbiera zarząd własny dłużnikowi, wyznaczając jednocześnie zarządcę (art. 288 ust. 2 Prawa restrukturyzacyjnego). Zarządca, zgodnie z art. 52 Prawa restrukturyzacyjnego, obejmuje zarząd nad przedsiębiorstwem oraz zarządza nim.

Niewątpliwie dłużnik powinien posiadać środki i wiedzę, aby samodzielne pokierować postępowaniem restrukturyzacyjnym bez ryzyka utraty władztwa nad firmą lub godząc się z tą utratą w toku postępowania sanacyjnego w imię ratowania przedsiębiorstwa. W tym zakresie przepisy Prawa restrukturyzacyjnego przewidują szereg regulacji premiujących współdziałanie świadomego dłużnika z wierzycielem, preferując ugodowy sposób rozwiązywania problemów w drodze zawarcia układu.

Tomasz Romanowski w Pulsie Biznesu „Pandemia a wynagrodzenia wykonawców realizujących zamówienia publiczne”

Ogłoszona w dniu 31 marca 2020 roku ustawa o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 2020, poz. 1842 t.j.) przewiduje szereg rozwiązań odnoszących się do zamówień publicznych.

Z perspektywy uczestników rynku zamówień publicznych, najistotniejszy jest fakt, że w sytuacji gdy okoliczności związane z wystąpieniem COVID-19 mogą wpłynąć lub wpływają na należyte wykonanie umowy, istnieje możliwość zmiany umowy w sprawie zamówienia publicznego. Tym samym rozwiązania o których mowa poniżej, które wprowadził legislator, pozwalają uelastycznić warunki realizacji umów, uwzględniając specyfikę sytuacji społeczno-gospodarczej wywołanej COVID-19. Z drugiej jednak strony, przyjęte rozwiązania pozostawiają zamawiającemu pełną uznaniowość co do sytuacji wykonawcy, jak również nie chronią go w pełni przed rozwiązaniem umowy przez zamawiającego z powodu COVID-19.

Prawa i obowiązki stron umowy w związku z wystąpieniem COVID-19

Najważniejsze regulacje, kształtujące prawa i obowiązki, zarówno wykonawców, jak i zamawiających, przedstawiają się następująco:

• strony umowy w sprawie zamówienia publicznego, niezwłocznie, wzajemnie informują się o wpływie okoliczności związanych z wystąpieniem COVID-19 na należyte wykonanie umowy, o ile taki wpływ wystąpił lub może wystąpić,

• strony umowy w sprawie zamówienia publicznego potwierdzają ten wpływ dołączając do ww. informacji oświadczenia lub dokumenty, które mogą dotyczyć w szczególności: 1) nieobecności pracowników lub osób świadczących pracę za wynagrodzeniem na innej podstawie niż stosunek pracy, które uczestniczą lub mogłyby uczestniczyć w realizacji zamówienia; 2) decyzji wydanych przez Głównego Inspektora Sanitarnego lub działającego z jego upoważnienia państwowego wojewódzkiego inspektora sanitarnego, w związku z przeciwdziałaniem COVID-19, nakładających na wykonawcę obowiązek podjęcia określonych czynności zapobiegawczych lub kontrolnych; 3) poleceń wydanych przez wojewodów lub decyzji wydanych przez Prezesa Rady Ministrów związanych z przeciwdziałaniem COVID-19, 4) wstrzymania dostaw produktów, komponentów produktu lub materiałów, trudności w dostępie do sprzętu lub trudności w realizacji usług transportowych; 5) okoliczności, o których mowa w pkt 1–4, w zakresie w jakim dotyczą one podwykonawcy lub dalszego podwykonawcy,

• każda ze stron umowy w sprawie zamówienia publicznego, może żądać przedstawienia dodatkowych oświadczeń lub dokumentów potwierdzających wpływ okoliczności związanych z wystąpieniem COVID-19 na należyte wykonanie tej umowy,

• strona umowy w sprawie zamówienia publicznego, na podstawie otrzymanych oświadczeń lub dokumentów w terminie 14 dni od dnia ich otrzymania, przekazuje drugiej stronie swoje stanowisko, wraz z uzasadnieniem, odnośnie do wpływu okoliczności, związanych z wystąpieniem COVID-19, na należyte jej wykonanie,

• Zamawiający, po stwierdzeniu, że okoliczności związane z wystąpieniem COVID-19, mogą wpłynąć lub wpływają na należyte wykonanie umowy, może w uzgodnieniu z wykonawcą dokonać zmiany umowy, o której mowa w art. 144 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych, w szczególności przez: 1) zmianę terminu wykonania umowy lub jej części, lub czasowe zawieszenie wykonywania umowy lub jej części, 2) zmianę sposobu wykonywania dostaw, usług lub robót budowlanych, 3) zmianę zakresu świadczenia wykonawcy i odpowiadającą jej zmianę wynagrodzenia wykonawcy – o ile wzrost wynagrodzenia spowodowany każdą kolejną zmianą nie przekroczy 50% wartości pierwotnej umowy,

• dokonanie zmiany umowy zawartej w trybie zamówień publicznych pomiędzy zamawiającym a wykonawcą pociąga za sobą obowiązek odpowiedniej zmiany umowy pomiędzy wykonawcą a podwykonawcą, o ile zmiana dotyczy części zamówienia powierzonej do wykonania podwykonawcy.

W kontekście przepisów ww. ustawy, zmiana wynagrodzenia wykonawcy jest możliwa wyłącznie wraz ze zmianą zakresu świadczenia wykonawcy. Brak jest w niej regulacji waloryzacyjnych. Przedmiotowa ustawa stanowi również, że wzrost wynagrodzenia spowodowany każdą kolejną zmianą nie może przekroczyć 50% wartości pierwotnej umowy. Stąd, jedyną możliwością w zakresie zmiany wynagrodzenia, bez zmiany zobowiązań wykonawcy, będzie zastosowanie reguł ogólnych, o których mowa poniżej.

Należy przy tym pamiętać, że przepisy ww. ustawy, a konkretnie art. 15r ust. 4, przewiduje możliwość modyfikacji umów, zawartych również pod rządami nieobowiązującej już ustawy Pzp z 2004 roku.

Waloryzacja wynagrodzenia w ramach nowej ustawy Pzp

Niezależnie od powyższego, na gruncie aktualnie obowiązującej ustawy z dnia 11 września 2019 r. Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2019 r., poz. 2019 ze zm.), zwanej dalej „ustawą Pzp”, ustawodawca uchwalił przepisy odnoszące się do obligatoryjnej zmiany wynagrodzenia wykonawcy umowy, której przedmiotem są roboty budowlane lub usługi, zawartej na okres dłuższy niż 12 miesięcy. Umowa dotycząca realizacji zamówienia publicznego, spełniająca powyższe warunki, zawiera postanowienia dotyczące zasad wprowadzania zmian wysokości wynagrodzenia należnego wykonawcy, w przypadku zmiany ceny materiałów lub kosztów związanych z realizacją zamówienia.

W uzasadnieniu do projektu ustawy Pzp (druk sejm. nr 3624, s. 83) wskazano, iż:

„Mając świadomość ogromnego zróżnicowania poszczególnych umów, z uwagi chociażby na wielkość, czy przedmiot zamówienia, przepis ustawowy nie może być nadmiernie kazuistyczny. W ramach tego obowiązku poszczególni zamawiający mają swobodę, oczywiście z poszanowaniem ustawowych zasad określających relacje między stronami, w ukształtowaniu klauzuli waloryzacyjnej uwzględniającej specyfikę danego zamówienia.”

W art. 439 ust. 2 ustawy Pzp, wskazano obligatoryjne elementy klauzul waloryzacyjnych objętych umowami, tj.:

• poziom zmiany cen materiałów lub kosztów, uprawniających stronę do żądania zmiany wynagrodzenia oraz początkowy termin ustalenia zmiany wynagrodzenia (ustawa nie ustanawia minimalnego progu w tym zakresie),
• sposób ustalenia zmiany wynagrodzenia z użyciem odesłania do wskaźnika zmiany cen materiałów lub kosztów, w szczególności wskaźnika ogłaszanego w komunikacie Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego. Ponadto, sposób ustalenia zmiany wynagrodzenia może zostać określony także poprzez wskazanie innej podstawy, w szczególności wykazu rodzajów materiałów lub kosztów,
• sposób określenia wpływu zmiany ceny na koszty wykonania zamówienia oraz okresów, w których może następować zmiana wynagrodzenia wykonawcy (Zamawiający wskaże zatem, jak zmiana ceny wpłynęła na sytuację wykonawcy i jak obliczyć w związku z tym nową wartość wynagrodzenia),
• maksymalną wartość zmiany wynagrodzenia, jaką dopuszcza zamawiający w efekcie zastosowania postanowień o zasadach wprowadzania zmian wysokości wynagrodzenia.

Wyżej przytoczone elementy klauzuli waloryzacyjnej nie tylko powinny pomóc zamawiającym przy redagowaniu skutecznych i klarownych postanowień umownych, ale również zagwarantować pewne minimum ochrony wykonawców, w zakresie dynamicznie zmieniających się warunków rynkowych. Zamawiający, konstruując klauzulę waloryzacyjną ma pozostawioną pewną swobodę doprecyzowania jej elementów, zwłaszcza w kontekście specyfiki zamówienia (np. w zakresie jakie materiały i kosztów są kluczowe, jak również obarczone są większym ryzykiem zmian cenowych), dostępności rzetelnych i aktualizowanych podstaw ustalenia zmiany ceny (w szczególności wskaźniki ogłaszane przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego), możliwości finansowych zamawiającego w zakresie przewidywanych zmian wynagrodzenia wykonawcy, w tym postanowień różnego rodzaju umów o dofinansowanie projektów.

Regułą jest, że to zamawiający wskazuje początkowy termin ustalenia zmiany wynagrodzenia, z kolei ww. przepis wyznacza granice przedmiotowej swobody jeśli postępowanie, na skutek różnych okoliczności, przedłuża się.

Warto pamiętać, że przez zmianę cen materiałów lub kosztów rozumie się zarówno wzrost, jak i obniżenie, a w konsekwencji zastosowanie klauzuli waloryzacyjnej może powodować odpowiednio zwiększenie lub zmniejszenie wynagrodzenia. Wydaje się, że przedmiotowe rozwiązanie powoduje rozłożenie ryzyk wzrostu cen i kosztów pomiędzy strony umowy.

Istotna dla wykonawców jest informacja, że przepisy dotyczące sposobu kształtowania zmian wynagrodzenia stosuje się także w sytuacji gdy zamawiający przewiduje przedmiotowe postanowienia przy innych umowach, np. obowiązujących krócej niż 12 miesięcy lub w przypadku umów na dostawę.

Realizując zamówienie publiczne lub przystępując do postępowania w sprawie udzielenia zamówienia publicznego, warto więc zweryfikować, czy zamawiający wprowadził rozwiązania umowne w zakresie waloryzacji wynagrodzenia, czy też zastosowanie będą miały wyłącznie zasady ogólne w zakresie możliwości zmiany umowy, w tym zmiany wynagrodzenia w związku ze zmianą przedmiotu zamówienia.

Link do artykułu (źródło: Puls Biznesu): https://www.pb.pl/pandemia-a-wynagrodzenia-wykonawcow-realizujacych-zamowienia-publiczne-1118594

Tomasz Romanowski, Maciej Lewkowicz i Konrad Staniszewski prelegentami na konferencji Pulsu Biznesu „Kontrakty budowlane”

W dniach 19-20 października 2021 r. odbędzie się konferencja organizowana przez Puls Biznesu „Kontrakty budowlane”, podczas której wystąpią prawnicy RESIST.

Nabywanie praw autorskich do projektów architektonicznych i uprawnienia do dokonywania zmian w projektach

Konrad Staniszewski, Radca prawny, RESIST Rezanko Sitek

• Utwory architektoniczne i architektoniczno – urbanistyczne w systemie polskiego prawa autorskiego
• Sposoby nabycia autorskich praw majątkowych do projektów architektonicznych
• Prawo do integralności utworu architektonicznego
• Podsumowanie

Waloryzacja wynagrodzenia Wykonawcy w umowach o wykonanie zamówienia publicznego

Tomasz Romanowski, Adwokat, RESIST Rezanko Sitek

Maciej Lewkowicz, Adwokat, RESIST Rezanko Sitek

• Przesłanki i metody zastosowania klauzuli waloryzacyjnej
• Zasady wprowadzania zmian wysokości wynagrodzenia wykonawcy w umowie na roboty budowlane lub usługi, objęte zamówieniem publicznym
• Waloryzacja wynagrodzenia z tytułu realizacji zamówienia publicznego w odniesieniu do nowelizacji p.z.p.
• Dochodzenie roszczeń i rozwiązywanie sporów w związku z klauzulami waloryzacyjnymi
• Podsumowanie i wnioski de lege ferenda

Program wydarzenia: https://www.pb.pl/konferencje/kontrakty-budowlane-22519d5f-f085-4535-ba0e-cd41296591ad#nkpb-goal