Każdy zainteresowany będzie miał możliwość zweryfikowania, czy w stosunku do konkretnego podmiotu nie zostało otwarte postępowanie restrukturyzacyjne lub ogłoszona upadłość, a nawet czy dłużnik nie złożył wniosku restrukturyzacyjnego lub wniosku o ogłoszenie upadłości.

W dniu 1 grudnia 2021 roku wchodzi w życie oczekiwany od wielu lat Krajowy Rejestr Zadłużonych – tj. rejestr zawierający scentralizowaną bazę informacji m. in. o dłużnikach, postępowaniach restrukturyzacyjnych oraz upadłościowych. Według twórców wprowadzenie rozwiązań przewidzianych w ustawie stanowić będzie rewolucję na miarę elektronizacji Krajowego Rejestru Sądowego i systemu ksiąg wieczystych. Jednocześnie stanowić będzie kolejny istotny krok do realizacji jednego z celów Ministerstwa Sprawiedliwości jakim jest elektronizacja sądownictwa.

Czym jest Krajowy Rejestr Zadłużonych i jakie funkcje będzie pełnił?

Krajowy Rejestr Zadłużonych (Rejestr) będzie stanowić źródło informacji o podmiotach, których wspólną cechą jest niewypłacalność, zagrożenie niewypłacalnością lub posiadających inne problemy z wypłacalnością, skutkujących m. in. wszczęciem i prowadzeniem względem określonego podmiotu postępowania upadłościowego, postępowania restrukturyzacyjnego, ale również bezskutecznością prowadzonej egzekucji czy prowadzeniu postępowań alimentacyjnych. Rejestr zawierał będzie również informacje o podmiotach, w przypadku których prowadzone jest lub było postępowanie o orzeczenie zakazu pełnienia funkcji w organach nadzorczych i zarządczych. W Rejestrze będą dokonywane obwieszczenia wymagane przepisami ustawy z 28 lutego 2003 roku – Prawo upadłościowe (PU) oraz ustawy z 15 maja 2015 roku – Prawo restrukturyzacyjne (PR).

Kto będzie prowadził Rejestr?

Rejestr prowadzony będzie przez Ministra Sprawiedliwości w systemie teleinformatycznym.

Kto będzie miał dostęp do Rejestru?

Każda osoba zainteresowana będzie miała możliwość zapoznania się z danymi ujawnionymi w Rejestrze, gdyż będzie on jawny, a dostęp do niego powszechny i bezpłatny.

Jakie dane będą niezbędne, aby zweryfikować podmiot w Rejestrze?

Zgodnie z projektem rozporządzenia w sprawie m.in. sposobu zamieszczenia danych w Rejestrze, sposobu przetwarzania i ujawniania danych w nim zawartych, aby pozyskać dane o konkretnym podmiocie wystarczające będzie wskazanie w odniesieniu do osób fizycznych numeru PESEL, w przypadku innych podmiotów – numeru w Krajowym Rejestrze Sądowym, bądź innych danych umożliwiających jednoznaczną identyfikację podmiotu (jeśli dany podmiot nie widnieje w Krajowym Rejestrze Sądowym).

Skąd pojawił się pomysł utworzenia Rejestru?

Wprowadzenie Rejestru stanowi, po pierwsze, wykonanie obowiązku określonego w art. 24 ust. 1 Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 2015/848 z dnia 20 maja 2015 roku, nakładającego na państwa członkowskie obowiązek prowadzenia co najmniej jednego rejestru, w którym ogłasza się informacje o prowadzonych postępowaniach upadłościowych. Po drugie, jego wprowadzenie zapewniać będzie również realizację, określonego dotychczas w art. 5 ust. 1 PR, obowiązku utworzenia Centralnego Rejestru Restrukturyzacji i Upadłości. Po trzecie, wdrożenie Rejestru wcieli w życie przepisy rozwiązania przyjęte w ustawie z 26 stycznia 2018 roku o zmianie ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym oraz niektórych innych ustaw prowadzące do likwidacji nieefektywnie funkcjonującego Rejestru Dłużników Niewypłacalnych.

Czyje dane będą ujawniane w Rejestrze?

Zgodnie z art. 2 ust. 1 ustawy o KRZ w Rejestrze będą ujawniane informacje o osobach fizycznych, osobach prawnych oraz jednostkach organizacyjnych niebędących osobami prawnymi, wobec których są lub były prowadzone postępowania: restrukturyzacyjne, upadłościowe, ale również postępowania o orzeczenie zakazu prowadzenia działalności gospodarczej.

WAŻNE!

W związku z likwidacją Rejestru Dłużników Niewypłacalnych Rejestr zawierać będzie również informacje o wspólnikach osobowych spółek handlowych, którzy ponoszą odpowiedzialność za zobowiązania spółki bez ograniczenia całym swoim majątkiem, jeżeli m.in. ogłoszono upadłość spółki lub, co również istotne, oddalono wniosek o ogłoszenie upadłości z uwagi brak środków na koszty jego prowadzenia.

Ponadto, Rejestr zawierać będzie dane o osobach fizycznych, osobach prawnych oraz jednostkach organizacyjnych niebędących osobami prawnymi, wobec których umorzono postępowanie egzekucyjne prowadzone przez komornika sądowego (zwanego dalej komornikiem) lub sąd z uwagi na jej bezskuteczność oraz o osobach fizycznych, wobec których toczy się egzekucja świadczeń alimentacyjnych.

Jakie informacje będą ujawniane w Rejestrze?

W Rejestrze będą ujawniane dane, które mają szczególne znaczenie dla uczestników obrotu, zarówno na etapie rozważania możliwości nawiązania współpracy z danym podmiotem, jak i na późniejszym etapie, w sytuacjach w których zaistnieje konieczność dochodzenia wierzytelności wymagalnych chociażby na drodze sądowej, a następnie egzekucyjnej. Każdy zainteresowany będzie miał możliwość zweryfikowania, czy względem konkretnego podmiotu nie zostało otwarte postępowanie restrukturyzacyjne lub ogłoszona upadłość, a nawet czy dłużnik nie złożył wniosku restrukturyzacyjnego lub wniosku o ogłoszenie upadłości.

Czy w Rejestrze będą dokonywane obwieszczenia?

W toku postępowania o otwarcie postępowania upadłościowego i restrukturyzacyjnego obwieszczeniu w Rejestrze będą również podlegały informacje m. in. o zabezpieczeniu majątku dłużnika poprzez ustanowienie np. tymczasowego nadzorcy sądowego czy zarządcy przymusowego wraz z informacją o zakresie i sposobie wykonywania zarządu czy też o zatwierdzeniu warunków sprzedaży w trybie przygotowanej likwidacji. Rejestr zawierać będzie informacje o rozstrzygnięciach złożonych wniosków upadłościowych oraz restrukturyzacyjnych, w tym również informacje o prawomocnym oddaleniu wniosku o ogłoszenie upadłości na podstawie art. 13 ust, 1 lub 2 PU, a także danych organów prowadzących konkretne postępowania. Na podstawie danych zawartych w Rejestrze możliwa będzie weryfikacja przebiegu prowadzonego postępowania, w tym między innymi kwestia sporządzenia listy wierzytelności w postępowaniu upadłościowym, spisu wierzytelności i spisu wierzytelności spornych oraz ich modyfikacjach.

Jakie informacje pojawią się dodatkowo w Rejestrze?

Na podstawie danych z Rejestru ustalić będzie można skład i stan masy upadłości, co pozwoli na bieżącą weryfikację działań podejmowanych przez organy prowadzące postępowania. W przypadku postępowań restrukturyzacyjnych obwieszczeniu podlegać będą również m. in. informacje o terminach i miejscach obrad zgromadzenia wierzycieli w przedmiocie głosowania nad układem, dane dotyczące przyjęcia układu i jego treści, zatwierdzenia układu, a także informacje w przedmiocie jego wykonania.

Z Rejestru pozyskamy informację o zakończeniu umorzeniu postępowań upadłościowych i restrukturyzacyjnych. Powyższe dane, jak również dane dotyczące wspólników osobowych spółek handlowych odpowiadających całym majątkiem za zobowiązania spółki, będą ujawniane w Rejestrze za pośrednictwem systemu teleinformatycznego obsługującego postępowania sądowe jednocześnie z dokonaniem obwieszczenia albo dokonaniem innej czynności, z którą ustawa wiąże skutek ujawnienia w Rejestrze.

Czy w Rejestrze będą również dane osób fizycznych?

W przypadku osób fizycznych, osób prawnych oraz jednostek organizacyjnych, wobec których umorzono postępowanie egzekucyjne prowadzone przez komorników, naczelników urzędów skarbowych (US) oraz dyrektorów oddziałów ZUS, z uwagi na brak środków wystarczających na prowadzenie tych postępowań, poza danymi dłużnika oraz organu prowadzącego postępowanie, w Rejestrze ujawnione zostaną dane dotyczące tytułu wykonawczego oraz kwoty lub sumy kwot wierzytelności niewyegzekwowanych. Dane mają być wprowadzane do Rejestru niezwłocznie za pośrednictwem systemu teleinformatycznego. Podmiotami uprawnionymi do ich ujawnienia pozostaje komornik, sąd (jeśli umorzył postępowanie), a w przypadku egzekucji administracyjnej – naczelnik US, dyrektor oddziału ZUS lub szef Krajowej Administracji Skarbowej.

Jak długo dane będą dostępne?

Ogólną zasadą jest zaprzestanie ujawniania danych w Rejestrze automatycznie po upływie 10 lat od dnia prawomocnego zakończenia lub umorzenia postępowania, którego dotyczą. Krótszy, 3-letni termin, przewidziany został dla tych przypadków, w których doszło do prawomocnego zatwierdzenia układu, a następnie jego wykonania. W takiej sytuacji dane przestają być ujawniane w Rejestrze automatycznie po upływie 3 lat od dnia uprawomocnienia się postanowienia o stwierdzeniu wykonania układu. Jeżeli jednak do wykonania układu nie dojdzie, dane przestaną być ujawniane po upływie 10 lat od dnia uprawomocnienia się postanowienia o uchyleniu układu albo wygaśnięciu układu z mocy prawa. Podobne rozwiązanie zastosowano w tych przypadkach, gdy w postępowaniu został prawomocnie ustalony plan spłaty.

Z kolei dane osoby, wobec której orzeczono zakaz, o którym mowa w art. 373 ust. 1 PU wraz z danymi dotyczącymi postępowania, w którym orzeczono zakaz, przestają być ujawniane w Rejestrze automatycznie po upływie 3 lat od dnia następnego po upływie okresu zakazu. Zaprzestanie ujawniania danych w Rejestrze będzie obejmowało również obwieszczenia dokonane w postępowaniu, którego dotyczyły dane, co oznacza, że w Rejestrze nie będą widoczne żadne informacje na temat postępowania, w odniesieniu, do którego były ujawnione. Z kolei dane dotyczące podmiotów, względem których egzekucja okazała się bezskuteczna, będą ujawniane w Rejestrze przez okres 7 lat od daty opublikowania informacji o ukończeniu postępowania egzekucyjnego lub informacji o spłacie całości wierzytelności.

Czy zaprzestanie ujawnienia danych w Rejestrze spowoduje ich usunięcie?

Sam fakt zaprzestania ujawnienia danych w Rejestrze nie oznacza jednocześnie ich automatycznego usunięcia. Ustawa o KRZ przewiduje bowiem, że dane zawarte w Rejestrze co do zasady nie mogą być z niego usunięte. Po zaprzestaniu ich ujawnienia, dane te, po dokonaniu ich anonimizacji, będą mogły być przetwarzane i wykorzystywane do badań naukowych i statystycznych.

Czy wdrożenie KRZ wpłynie na powadzenie innych rejestrów?

Wdrożenie Rejestru, który zawierać ma tak szczegółowe informacje o podmiotach, nie pozbawi uzasadnienia dla funkcjonowania innych rejestrów, takich jak rejestr dłużników Biura Informacji Gospodarczej czy Krajowy Rejestr Dłużników. Niewątpliwie główny cel prowadzenia tych rejestrów jest podobny i polega na umożliwieniu weryfikacji konkretnych podmiotów. Nie oznacza to jednak, że wszystkie te rejestry gromadzą te same informacje i są one tak samo dostępne dla każdego podmiotu. O ile bowiem Rejestr będzie zawierał bardziej precyzyjne informacje o prowadzonych względem konkretnych podmiotów postępowaniach (zainicjowanych stosownymi wnioskami lub zakończonych/umorzonych), udostępnianych m.in. przez sądy i komorników, o tyle niewątpliwym atutem pozostałych rejestrów, jest możliwość pozyskiwania informacji o długach, które nie są jeszcze objęte postępowaniami sądowymi, a dane są pozyskiwanie od szerszego grona podmiotów.

Czy wejście w życie Rejestru spełni swoje zadanie?

Przedstawiciele Ministerstwa Sprawiedliwości potwierdzają, że w grudniu 2021 roku uruchomienie Rejestru stanie się faktem i że tym razem data uruchomienia Rejestru nie jest zagrożona. Jeśli tak się stanie, jego wdrożenie w uchwalonym przez ustawodawcę kształcie, powinno przyczynić się do zwiększenia bezpieczeństwa obrotu prawnego. Spełnione zostanie również jedno z kluczowych założeń ustawodawcy w postaci zapewnienia wierzycielom bieżącego dostępu do danych dotyczących toczących się postępowań restrukturyzacyjnych i upadłościowych, co umożliwi sprawowanie w sposób prostszy nadzoru nad czynnościami podejmowanymi przez organy prowadzące przedmiotowe postępowania i przełoży się na zwiększenie transparentności tych postępowań. Rejestr stanowi jedynie niewielką część przygotowywanego kompleksowo, w ramach jednego projektu, systemu teleinformatycznego, który w swoim założeniu ma umożliwić prowadzenie postępowań restrukturyzacyjnych i upadłościowych w sposób elektroniczny. Oczywistym jest, że nie stanie się to z dnia na dzień, a wszyscy będą potrzebowali czasu na zapoznanie się z Rejestrem i nabycie umiejętności korzystania z niego w sposób efektywny, ale niewątpliwie jest krok w dobrą stronę.

Link do artykułu: https://www.rp.pl/abc-firmy/art19135111-krajowy-rejestr-zadluzonych-co-sie-zmieni-od-1-grudnia