Aktualności

Nowelizacja ustawy o COVID-19 – najważniejsze zmiany na rynku zamówień publicznych

Ogłoszona w dniu 31 marca 2020 roku ustawa o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2020 r., poz. 568) przewiduje szereg rozwiązań odnoszących się do kwestii funkcjonowania rynku zamówień publicznych.

Z perspektywy uczestników rynku zamówień publicznych gdy okoliczności związane z wystąpieniem COVID-19 mogą wpłynąć lub wpływają na należyte wykonanie umowy, istnieje możliwość zmiany umowy w sprawie zamówienia publicznego. Z jednej strony, rozwiązania, które wprowadził legislator, pozwalają uelastycznić warunki realizacji umów, uwzględniając specyfikę sytuacji społeczno-gospodarczej wywołanej COVID-19. Z drugiej jednak strony, przyjęte rozwiązania pozostawiają zamawiającemu pełną uznaniowość co do sytuacji wykonawcy, jak również nie chronią go w pełni przed rozwiązaniem umowy przez zamawiającego z powodu COVID-19. Ponadto, wobec braku stanowiska Komisji Europejskiej w sprawie środków pomocowych, co do ewentualnego przesunięcia terminu realizacji inwestycji z perspektywy 2014-2020 na rok 2021, powstaje niepewność, czy zamawiający nie odstąpi od umowy zawartej z wykonawcą z przyczyn związanych z brakiem pozyskania środków finansowych na realizację zamówienia publicznego.

Najważniejsze regulacje, kształtujące nowe prawa i obowiązki, zarówno wykonawców, jak i zamawiających, przedstawiają się następująco:

 

  • rozszerzono wyłączenie stosowania ustawy Prawo zamówień publicznych poprzez zastąpienie słowa „towary” słowem „dostawy”,
  • strony umowy w sprawie zamówienia publicznego, zobowiązane są niezwłocznie informować się o wpływie okoliczności związanych z wystąpieniem COVID-19 na należyte wykonanie umowy,
  • strony umowy w sprawie zamówienia publicznego potwierdzają ten wpływ dołączając do ww. informacji oświadczenia lub dokumenty, które mogą dotyczyć w szczególności: (1) nieobecności pracowników lub osób świadczących pracę za wynagrodzeniem na innej podstawie niż stosunek pracy, które uczestniczą lub mogłyby uczestniczyć w realizacji zamówienia; (2) decyzji wydanych przez Głównego Inspektora Sanitarnego lub działającego z jego upoważnienia państwowego wojewódzkiego inspektora sanitarnego, w związku z przeciwdziałaniem COVID-19, nakładających na wykonawcę obowiązek podjęcia określonych czynności zapobiegawczych lub kontrolnych; (3) poleceń wydanych przez wojewodów lub decyzji wydanych przez Prezesa Rady Ministrów związanych z przeciwdziałaniem COVID-19; (4) wstrzymania dostaw produktów, komponentów produktu lub materiałów, trudności w dostępie do sprzętu lub trudności w realizacji usług transportowych; (5) okoliczności, o których mowa w pkt 1-4, w zakresie w jakim dotyczą one podwykonawcy lub dalszego podwykonawcy,
  • każda ze stron umowy w sprawie zamówienia publicznego, może żądać przedstawienia dodatkowych oświadczeń lub dokumentów potwierdzających wpływ okoliczności związanych z wystąpieniem COVID-19 na należyte wykonanie tej umowy,
  • strona umowy w sprawie zamówienia publicznego, na podstawie otrzymanych oświadczeń lub dokumentów w terminie 14 dni od dnia ich otrzymania, przekazuje drugiej stronie swoje stanowisko, wraz z uzasadnieniem, odnośnie do wpływu okoliczności, związanych z wystąpieniem COVID-19, na należyte jej wykonanie,
  • Zamawiający, po stwierdzeniu, że okoliczności związane z wystąpieniem COVID-19, mogą wpłynąć lub wpływają na należyte wykonanie umowy, może w uzgodnieniu z wykonawcą dokonać zmiany umowy, o której mowa w art. 144 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych, w szczególności przez: (1) zmianę terminu wykonania umowy lub jej części, lub czasowe zawieszenie wykonywania umowy lub jej części, (2) zmianę sposobu wykonywania dostaw, usług lub robót budowlanych, (3) zmianę zakresu świadczenia wykonawcy i odpowiadającą jej zmianę wynagrodzenia wykonawcy – o ile wzrost wynagrodzenia spowodowany każdą kolejną zmianą nie przekroczy 50% wartości pierwotnej umowy,
  • jeżeli umowa w sprawie zamówienia publicznego zawiera postanowienia korzystniej kształtujące sytuację wykonawcy, do zmiany umowy stosuje się te postanowienia, z zastrzeżeniem, że okoliczności związane z wystąpieniem COVID-19, nie mogą stanowić samodzielnej podstawy do wykonania umownego prawa odstąpienia od umowy,
  • dokonanie zmiany umowy zawartej w trybie zamówień publicznych pomiędzy zamawiającym a wykonawcą pociąga za sobą obowiązek odpowiedniej zmiany umowy pomiędzy wykonawcą a podwykonawcą, o ile zmiana dotyczy części zamówienia powierzonej do wykonania podwykonawcy,
  • Prezes Urzędu Zamówień Publicznych może prowadzić kontrole uprzednie,
  • terminy dotyczące postępowania odwoławczego, zawarte Dziale VI rozdziale 2 ustawy Prawo zamówień publicznych (w tym na wniesienie odwołania i przystąpienia do postępowania odwoławczego) nie ulegają wstrzymaniu ani zawieszeniu,
  • w przedmiotowym okresie nie będą odbywały się rozprawy ani posiedzenia jawne przed Krajową Izbą Odwoławczą,
  • Prezes Urzędu Zamówień Publicznych oraz Prezes Krajowej Izby Odwoławczej otrzymali upoważnienie do wydawania zarządzeń określających szczegółowe warunki organizacji pracy Krajowej Izby Odwoławczej, związane z zapewnieniem prawidłowego toku jej urzędowania oraz stosowanie środków zapewniających bezpieczeństwo.

 

Uchwalona ustawa nie rozwiązała wszystkich problemów związanych z procesem udzielenia zamówień publicznych, w szczególności dotyczących funkcjonowania i możliwości wydawania orzeczeń przez Krajową Izbę Odwoławczą. Aktualnie prowadzone są prace nad dalszymi zmianami, umożliwiającymi Krajowej Izbie Odwoławczej wydawanie orzeczeń bez konieczności przeprowadzenia posiedzenia jawnego/rozprawy. Sama treść zmian nie jest znana. Nie wiadomo również, w jakim kształcie przepisy te zostaną ostatecznie uchwalone. Z przekazywanych do wiadomości publicznej informacji wynika, że projekt zakłada rozstrzyganie przez Krajową Izbę Odwoławczą odwołań w oparciu o stanowiska stron wyrażone na piśmie oraz dowody w postaci dokumentów załączonych do ww. pism. Sam wyrok miałby być ogłaszany poprzez publikację sentencji na stronie Krajowej Izby Odwoławczej. W praktyce, powyższe rozwiązania rodzą dla uczestników postępowania konieczność zachowania zwiększonej staranności w gromadzeniu wszelkich dokumentów służących wykazywaniu swoich racji przed Krajową Izbą Odwoławczą.

Z uwagi na skalę i wyjątkowy zakres problemów jesteśmy do Państwa dyspozycji przez całą dobę 7 dni w tygodniu. Prosimy kierować do nas wszelkie pytania i wątpliwości w celu pełnego i efektywnego wykorzystania instrumentów zaproponowanych w ramach Tarczy antykryzysowej. Zapewniamy dogodną i bezpieczną formę konsultacji.

 

Radca prawny Magdalena Zdanowska

magdalena.zdanowska@resist.pl

Adwokat Maciej Lewkowicz

maciej.lewkowicz@resist.pl